Zuhal Demir (N-VA) doet dan wel meer dan haar voorgangers, maar na decennia van ontkenning en getalm is dat niet moeilijk

Vijf minuten kregen inwoners van het IJslandse stadje Grindavik om nog wat spullen uit de woning te halen, vooraleer ze verplicht weggestuurd werden omdat een vulkaanuitbarsting dreigde. Wat kies je, als je onverhoeds op de vlucht moet voor natuurgeweld? Foto’s, zo bleek uit getuigenissen van getroffenen, en warme kledij, dat ook.

Zo’n dramatische vaart als in IJsland loopt het in verzopen West-Vlaanderen gelukkig niet. Toch grijpen ook de beelden uit de Westhoek aan. Ondergelopen huizen, kapotte oogst, betraande gezichten. Ook elders in Vlaanderen lopen straten, kelders en garages onder water.

Snel komt dan de vraag of die waterellende een gevolg is van de klimaatverandering. Die vraag is niet zo interessant. Wat zeker is, is dat extreem weer vaker ook onze gebieden zal treffen dan vroeger. Er zal vaker droogte zijn, vaker storm, vaker overstromingen en de risico’s zullen groter worden. Daar moeten we ons tegen wapenen. Wat deze week aantoont, is dat dat nog onvoldoende gebeurd is.

Want het water komt dan wel uit de lucht gevallen, het overstromingsrisico niet. De plekken die nu verdrinken, staan op regen- en rivierkaarten zeer vaak aangeduid als kwetsbaar gebied. Die kaarten, overigens gemaakt in overheidsopdracht, tonen ook aan dat de oppervlakte van zulk overstromingsgevoelig gebied in de komende eeuw zowat zal verdubbelen, als gevolg van de klimaatverandering. Nog altijd ontbreekt de urgentie in het beleid daarover.

Het mag gezegd worden dat huidig Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) meer doet dan haar voorgangers, maar dat is anderzijds niet zo moeilijk, na decennia ontkenning en getalm. Nog altijd worden dorps- en stadspleinen aangelegd met klinkers, beton en een enkele schaamboom. Nog altijd kunnen lokale besturen de mercantiele neiging niet bedwingen om verkavelingen in risicogebied te vergunnen. Dat moet niet afgeremd worden, dat moet gewoon stoppen.

“Life, euhm, finds a way”, zegt Jeff Goldblum als professor Malcolm over de dino’s in Jurassic Park. Dat geldt ook voor water: het zoekt en vindt hoe dan ook zijn weg. Daarom is er nood aan natuurlijke bassins en sponzen, die het water kunnen opvangen zodat het niet meer door straten en kelders stroomt. Meer open ruimte, ontharde tuinen en minder intensieve drainage van landbouwgrond dragen daaraan bij.

Waterschaarste in de zomer en wateroverlast in de herfst zijn twee zijden van dezelfde medaille. De opmerking dat na deze regenweek nooit nog iemand mag waarschuwen voor het grondwaterpeil klinkt grappig, maar klopt niet. Als je water kunstmatig snel afvoert, zit je met tekorten in het ene seizoen en kolkende overschotten in het andere.

Uitzonderlijke stortbuien zullen minder uitzonderlijk worden, net zoals uitzonderlijke droogte in de zomer. Nogal wat critici verwarren ‘adaptatie’ met op de tanden bijten en nietsdoen. De huidige waterellende toont aan dat aanpassing aan verandering juist zware investeringen, preventiebeleid en soms lastige maatregelen vergt. En deze week toont ook aan dat het stilaan tijd wordt om de theorie in praktijk om te zetten.