In een post op X, het vroegere Twitter, stelt journalist Jan De Meulemeester vast dat er tijdens één aflevering van Thuis in maar liefst zeven scènes alcohol zou worden geconsumeerd. “Zo’n bericht toont aan dat de tijdgeest veranderd is”, zegt Evenepoel. “Wij praten daarover met de VRT en er wordt hard aan gewerkt”, bevestigt collega Kathleen Peleman van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD). Ze reageert dan ook “verbaasd, omdat de makers van Thuis zich er wel degelijk bewust van zijn dat ze in bepaalde mate mee de norm bepalen” rond alcohol. “Dus ik ben een beetje ontgoocheld, nu ik dit hoor.” De voorbije zes jaar kwamen hierover bij de klachtendienst van de openbare omroep ongeveer twintig klachten binnen.

Toch schat het VAD in dat er vandaag in Thuis minder gedronken wordt dan vijf of tien jaar geleden. “We hebben zelf in 2016 onderzocht hoe vaak alcohol ter sprake en in beeld komt in Familie en Thuis”, zegt Tom Evenepoel. “Toen werd er gemiddeld één keer per aflevering alcohol gedronken en kwam die drank in één scène op de vijf aan bod, gemiddeld vier keer per aflevering.”

“Er wordt effectief minder alcohol gedronken in Thuis en alternatieven worden duidelijk in beeld gebracht”, laat de VRT weten in een reactie aan onze redactie. “De verhalen van zeven jaar geleden speelden zich af in de context van toen. De realiteit is nu anders, dus ook de dagelijkse fictie. Een dagelijkse reeks vertelt nu eenmaal verhalen waar mensen samenkomen. In onze Vlaamse context is daar heel vaak een drankje bij, soms met alcohol, maar ook heel vaak zonder alcohol. We brengen wel degelijk de groeiende omzichtigheid rond alcoholgebruik herkenbaar in beeld.”

Meer water en frisdrank in beeld

“Ook wij krijgen af en toe vragen en opmerkingen van mensen die zich storen aan de manier waarop met alcohol wordt omgegaan op televisie”, merkt Tom Evenepoel op. “De houding van de samenleving tegenover alcohol is aan het veranderen. Het succes van Tournée Minérale, de oproep om een maand lang geen alcohol te drinken, toont dit aan. Rijden onder invloed wordt niet meer getolereerd, de rol van alcohol bij agressie en hooliganisme wordt erkend en er worden meer en meer vragen gesteld bij de overlast die alcoholgebruik met zich meebrengt. Er worden ook maatregelen genomen tegen alcoholgebruik in de openbare ruimte.”

“De VRT heeft dat signaal duidelijk opgepikt en we weten dat mensen van Thuis stappen ondernomen hebben om te bekijken op welke manier alcohol in beeld komt. Er is zeker beterschap, maar het blijft een realiteit dat zien drinken doet drinken, dus het kan altijd beter.” Er is bijvoorbeeld al een groot verschil qua product placement, omdat er geen brouwerij meer gekoppeld is aan Thuis. “Volgens mij komt er ook vaker meer water of frisdrank in beeld, wellicht onder meer onder de druk van klachten van kijkers.”

LEES OOK. Druggebruik in uitgaansleven vermindert, maar ketamine maakt opgang en alcohol blijft probleem

“Een Nederlandse collega heeft me er ooit eens op aangesproken dat tijdens De Zevende Dag op zondagvoormiddag iedereen zware bieren voor de neus had staan”, zegt Tom Evenepoel. “Vandaag zou dat ondenkbaar zijn, net als het opvoeren van veeldrinkers in de meest bekeken televisiereeksen.”

Dagschotels

Niemand in de Vlaamse televisiegeschiedenis heeft meer pinten soldaat gemaakt dan Xavier Waterslaeghers. Het personage van Johny Voners in FC De Kampioenen zou volgens Evenepoel niet meer passeren bij de publieke opinie. “Xavier is natuurlijk onlosmakelijk verbonden aan zijn ‘dagschotel’, maar die reeks speelt zich dan ook grotendeels af in een voetbalkantine”, benadrukt de VRT. “Bovendien werd het personage dertig jaar geleden ontwikkeld in een andere tijdgeest.”