Drugscommissaris Ine Van Wymersch pleit voor betere screening havenmedewerkers en meer samenwerking: "Elk succes brengt nieuwe uitdagingen" 

Ine Van Wymersch is sinds februari dit jaar nationaal drugscommissaris, een functie die speciaal werd gecreëerd om de inspanningen tegen de drugscriminaliteit in ons land te coördineren. Ook zij spreekt van een ongelijke strijd tussen de drugsmaffia en de soms beperkte mogelijkheden voor gerecht en politie, en wijst in "De ochtend" op Radio 1 op een paar pijnpunten in onze strijd tegen de drugscriminaliteit. 

Een belangrijke stap in de stijd tegen de drugscriminaliteit is volgens de drugscommissaris de screening van mensen die in de haven werken, bij de douane, politie of bij private partners. "Vandaag zien we dat de mensen die de screening moeten uitvoeren alleen toegang hebben tot het strafregister, maar bijvoorbeeld niet tot gegevens van de fiscus."

Die gegevens zouden nuttig kunnen zijn om na te gaan of nieuwe werknemers in financieel moeilijke situaties zitten, en dus misschien gemakkelijker te beïnvloeden zijn door drugscriminelen. 

Zo'n uitgebreide screening brengt wel wat vragen met zich mee op het gebied van privacy, al mag dat volgens Ine Van Wymersch geen probleem zijn. Zo zou men de uitgebreidere screenings kunnen beperken tot die posities en functies die interessant zijn voor criminele organisaties. "We moeten een wettelijk kader creëren waarbij we een verregaande screening kunnen doen voor de mensen op die sleutelfuncties", argumenteert de drugscommissaris.

Daarnaast hekelt Van Wymersch ook de beperkte mogelijkheden die onderzoeksrechters vandaag hebben. "We zien dat telecomoperatoren vrij spel hebben op de Europese markt en tools ter beschikking hebben, maar dat een onderzoeksrechter binnen zijn bevoegdheid niet aan die informatie geraakt. We kunnen ons dus de vraag stellen of we wel het klimaat moeten creëren waarbij telecomoperatoren tools op de markt kunnen brengen zonder samen te werken met politie en justitie", zo zegt de drugscommissaris.

De grote vissen achter de drugscriminaliteit zijn vaak niet in ons land te vinden. In ons land is de pakkans volgens Van Wymersch vrij groot, en volgen er ook effectieve veroordelingen. De top van de drugsmaffia trekt daarom naar het buitenland, en ook daar wil ze tegen optreden.

"Als Europa moeten we een vuist maken tegen die landen waar criminelen zonder veel problemen onderdak vinden." Elke lidstaat klopt nu individueel aan bij die landen om druk uit te oefenen, maar dat maakt volgens de drugscommissaris niet zo veel indruk: "500 miljoen Europese burgers maken meer indruk dan 11 miljoen Belgen. Het is belangrijk dat criminelen zich nergens meer veilig voelen."

Een van de getuigen in "Pano" spreekt over drie tot vier op de tien havenarbeiders die corrupt zijn. Ine Van Wymersch wil dat cijfer toch nuanceren, en verwijst daarbij naar het Sky ECC-dossier, waarin heel wat communicatie tussen drugscriminelen werd blootgelegd: "Dan blijkt toch wel dat we niet met een massa aan havenarbeiders zitten die betrokken zijn in het crimineel milieu. We zien wel dat er mensen betrokken zijn, daar moeten we niet flauw over doen, maar het is geen ongelofelijk en buitenproportioneel aandeel."

Veel mensen in de haven die zwichten voor de criminele organisaties zitten in financieel moeilijke situaties. Dat bleek ook uit de getuigenis van Dylan* in Pano. Hij werd meermaals gecontacteerd door drugscriminelen: "Op een bepaald moment zat ik in geldnood en dacht ik: als ik dat nu één keer doe, dan ben ik uit de problemen. Maar als je het één keer gedaan hebt, laten ze je niet meer los. Dan zijn ze er plots iedere week."

Dat het vaak gaat om mensen in kwetsbare situaties, biedt volgens Van Wymersch wel meteen perspectief op gebied van preventie. "Er zijn heel veel initiatieven die lopen, maar die zijn misschien niet altijd even zichtbaar", zegt de drugscommissaris. "Een grote algemene sensibiliseringscampagne, daarvan zeggen experts dat die niet werken. Maar men gaat doelgericht in de haven bij de douane sensibiliseren om mensen ook weerbaar te maken. Zodat ze weten dat ze het anoniem kunnen melden als ze benaderd worden, maar ook om hen te leren hoe ze neen kunnen zeggen."