De organisatie van het vrachtvervoer over het spoor is een complexe puzzel, zeker wanneer één goederentrein de ladingen van meerdere klanten richting verschillende bestemmingen moet vervoeren. Voor die gebundelde treinen heeft Railport, de coördinator van de spooractiviteiten in de haven, nu een nieuw model uitgewerkt: vanaf 1 januari 2024 zal het Antwerpse havengebied bestaan uit negen zones, waarin telkens één vervoerder zal instaan voor alle samengestelde treinen.

“Op dit moment rijden in de haven gigantisch veel korte treintjes rond, die allemaal over dezelfde sporen moeten”, legt woordvoerder van Port of Antwerp-Bruges Gert Ickx uit. “Bedrijven die naast elkaar liggen, doen vaak beroep op verschillende spoorwegondernemingen. Voor drie transporten van telkens slechts enkele wagons rijden hierdoor drie locomotieven uit. Dat kan veel efficiënter.”

De versnippering overbelast niet alleen het spoornet, maar ook ander verkeer in de haven. “Al die korte treintjes moeten bijvoorbeeld over dezelfde bruggen over de sluizen passeren. Dat is telkens een moment dat er geen schepen door die sluis kunnen. Voor het milieu zijn die korte treinen ook geen goede zaak, want alle spoorvervoer in de haven gebeurt met diesellocomotieven.”

Langere treinen

De opsplitsing in zones moet er nu voor zorgen dat de vervoerders leveringen en ophalingen van wagons beter kunnen inplannen. Het doel is om minder, maar langere treinen te laten rondrijden in de haven en zo meer capaciteit vrij te maken. De nieuwe regeling zal het spoorvervoer efficiënter en goedkoper maken, gelooft Railport.

Drie verschillende spoorwegondernemingen – Lineas, Railtraxx en DB Cargo – kregen elk een aantal zones toegewezen. “In totaal hebben twaalf bedrijven een licentie om op de Belgische spoorwegen aan goederenvervoer te doen. Maar niet al die bedrijven leggen zich toe op samengestelde treinen, dat is een nichemarkt”, verduidelijkt Gert Ickx.

Volgens Nils van Vliet, CEO van Railport, was de reorganisatie een ingewikkelde klus. “Hoewel het geen eenvoudige oefening was, zijn we enorm blij met het resultaat en de enorme steun van de industrie en vrachtbetalers. Zonder hen was het niet gelukt. Het project toont aan dat we samen effectief iets kunnen veranderen als we de krachten bundelen.”

De reorganisatie moet de sporen in de Antwerpse havengebied vrijmaken om het treinvervoer de komende jaren drastisch te verhogen. Tegen 2030 wil de federale overheid het aandeel van het spoorvervoer in de totale goederenoverslag verdubbelen, van 7% naar 15%. Maar dat is geen gemakkelijke opgave: ondanks eerder initiatieven stokt het aandeel al jarenlang op 7%. Daarnaast luidde minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) enkele weken geleden nog de alarmbel over financiële moeilijkheden bij Lineas, de grootste operator in ons land.

LEES OOK. Malaise bij Lineas is slecht nieuws voor spoorambities van de haven: “Problemen in de hele sector”