De bewoners rond de 7 kilometer lange Winterdijk in Houthulst en Diksmuide kijken dit weekend bang omhoog. Er is immers opnieuw heel wat regen voorspeld. En dus is de vraag: hoeveel water slaat er over de dijk, en blijven hun huizen nog droog?

Na een grote overstroming in 1993 werd beslist om een hoefijzervormige Winterdijk aan te leggen, 25 centimeter hoger dan het recordwaterpeil van toen. Maar die marge volstond dus niet om te vermijden dat het gebied nu toch onder water staat. Aan de bewoners is gevraagd om hun huizen te verlaten.

Hydrologen vrezen dat het niet de laatste keer zal zijn. Door de klimaatopwarming wordt er meer droogte verwacht in de zomer, gevolgd door een veel natter seizoen.

Moet de Winterdijk dan nog hoger? Patrick Willems, professor hydrologie (KU Leuven), stelde in deze krant dat de dijken niet hoger, maar láger moeten. ‘Hogere dijken zijn geen duurzame oplossing. Het water spoelt daarna nog sneller weg en nog massaler over de dijken. Gaan we dan over een jaar of tien de dijken opnieuw verhogen?’

De andere piste luidt: dijken afbreken om het water vrij spel te geven. Met die bufferzones kunnen andere woonkernen wel gevrijwaard blijven.

‘Ik spreek tegen mijn eigen winkel, maar ik vrees dat de professor gelijk heeft’, zegt Guido Vandenbroucke. Hij woont al twintig jaar vlak bij de dijk, maar nu even niet. Hij gaf gehoor aan de oproep om zijn huis te verlaten. ‘Vandaag ben ik nog even met de tractor teruggekeerd om wat kleren te halen’, zegt Vandenbroucke. Hij is conservator van het nabijgelegen natuurgebied De Blankaart. ‘In de twintig jaar dat we hier wonen stond het elk jaar wel eens onder water. De vorige generaties waren dat gewend, en gingen dan met de schute(de boot, red.) naar het dorp om inkopen te doen’, zegt Vandenbroucke. Maar nooit eerder stond het water zo hoog.

De Winterdijk kwam geen jaar te vroeg. Hoewel de bouw al in 1993 beslist werd, was hij pas in 2021 klaar. De pompen werken nog maar sinds vorig jaar.

Linkeroever

Moeten de dijk nu nog hoger? ‘Op korte termijn is dat misschien een oplossing, maar om mijn kleinkinderen hier te laten wonen zal er meer nodig zijn. De vraag is of hier op termijn nog wel kan worden gewoond’, zegt Vandenbroucke.

Snel de dijken verhogen, kan niet, zegt Pieter-Jan Taillieu, operationeel beheerder bij de Zuidijzerpolder waarin het gebied ligt. ‘Als je de dijk met een halve of een hele meter verhoogt, heeft dat ook elders consequenties. Daar kunnen we dus nu niet snel uitspraken over doen.’

Dat er structurele maatregelen nodig zijn, is duidelijk. Taillieu ziet mogelijkheden aan de andere kant van de IJzer. De linkeroever is nu over de hele lengte beschermd door een dijk. ‘Daar ligt een mogelijkheid om veel water te bufferen. Maar ook dat kan niet snel. Door onze ruimtelijke ordening is er ook daar veel verspreide bewoning.’

Het gebied dat nu beschermd wordt door de Winterdijk opgeven, is volgens Taillieu niet aan de orde. ‘Zelfs als het hele gebied zich zou vullen, heeft dat geen significante invloed op de waterstanden.’

Als we Jeroen Vandromme (CD&V), burgemeester van Houthulst, bellen, staat hij klaar om zijn laarzen aan te trekken om naar de Winterdijk te gaan. Maar over toekomstscenario’s wil hij zich niet uitspreken. ‘Als er mij deze week één ding duidelijk geworden is, dan is het dat waterbeheer heel complex is. Dan wil ik toch eerst weten wat de waterbeheerders met expertise op het veld denken.’

Lees ook

 Zij blijven op hun ondergelopen schiereiland: ‘Op onze leeftijd kun je toch niet meer vertrekken?’