Temperatuur van aarde steeg voor het eerst boven cruciale drempel van 2 graden: “Zal steeds vaker gebeuren”

De gemiddelde temperatuur op aarde was afgelopen vrijdag meer dan 2 graden Celsius boven het niveau van de pre-industriële tijd, de periode voordat de mens op grote schaal fossiele brandstoffen begon te verbranden en het natuurlijke klimaat van de aarde veranderde. Daarmee is de cruciale drempel, waarvoor wetenschappers al tientallen jaren waarschuwen dat deze catastrofale en onomkeerbare gevolgen zou kunnen hebben voor de planeet en haar ecosysteem, overschreden.

De drempelwaarde werd slechts tijdelijk overschreden en betekent niet dat de opwarming van de aarde permanent meer dan 2 graden bedraagt, maar het is wel een signaal van de planeet die steeds warmer wordt en op weg is naar een situatie op langere termijn waarin de gevolgen van de klimaatcrisis moeilijk en in sommige gevallen zelfs onmogelijk terug te draaien zijn.

Samantha Burges, adjunct-directeur van de Copernicus Climate Change, deelde de vaststelling op X, het voormalige Twitter.

De wereldwijde temperatuur was afgelopen vrijdag gemiddeld 1,17 graden Celsius warmer dan in de periode 1991-2020, waarmee de warmste 17 november gemeten werd. Vergeleken met de pre-industriële tijden was het 2,06 graden Celsius warmer dan toen.

“We kunnen verwachten dat we de komende maanden en jaren steeds vaker dagen van 1,5 en 2 graden zullen zien”, vertelt Burgess aan CNN. De gegevens van Copernicus zijn voorlopig en moeten nog weken worden bevestigd met waarnemingen uit de praktijk.

Het ziet er nu al naar uit dat de opwarming van de aarde de komende jaren de grens van 1,5 graden op langere termijn zal overschrijden, een grens waarboven mensen en ecosystemen volgens wetenschappers moeite zullen hebben om zich aan te passen.

Hoe warmer het wordt, hoe erger de gevolgen zullen zijn. Opwarming tot 2 graden brengt een veel groter deel van de bevolking in gevaar door dodelijk extreem weer en vergroot de kans dat de planeet onomkeerbare kantelpunten bereikt, zoals het massaal afsterven van koraalriffen en het smelten van de ijskappen waardoor de zeespiegel stijgt en landen mogelijk last krijgen van grote overstromingen.

Als wereldwijd alle huidige klimaatbeloftes van landen volledig worden uitgevoerd dan is de aarde eind deze eeuw 2,5 graad warmer dan voor de industrialisatie. Als enkel echte beleidsplannen van landen meegenomen worden, dan kan het zomaar 3 graden warmer worden, zo heeft het VN-milieubureau UNEP berekend in een gepubliceerd rapport.

Daarmee wordt het doel uit het Klimaatakkoord van Parijs (2015) om de opwarming te beperken tot 1,5 graad, of uiterlijk 2 graden, fors overschreden. “Landen ondernemen veel te weinig actie tegen klimaatverandering”, zegt hoogleraar Joeri Rogelj. De Belgische klimaatwetenschapper is professor aan het Imperial College London en een van de hoofdauteurs van het UNEP-rapport.

Het is een duidelijke uitkomst, vindt Rogelj, en zeker ook belangrijk voor de beleidsmakers die aanwezig zijn op de aankomende klimaattop COP28, die op 30 november begint in Dubai. “Ik maak me ernstige zorgen, aangezien dit rapport en alle andere rapporten al zo lang aantonen dat we niet op koers liggen”, zegt Rogelj. “Dit jaar maken beleidsmakers hopelijk afspraken over hoe landen ervoor gaan zorgen dat dit over de komende jaren verbetert.”