Door het verzamelen en analyseren van bijna een kwart miljard citaten van politici uit miljoenen persartikelen die in ruim tien jaar zijn gepubliceerd, hebben Zwitserse onderzoekers een duidelijke trend vastgesteld.

In juni 2015, de maand waarin Donald Trump zijn eerste presidentiële campagne lanceerde, toonden de gegevens “een scherpe toename in negativiteit, en daarna bleef de negativiteit hoog”, zegt de hoofdonderzoeker van de studie, Robert West. 

De vastgoedmagnaat voerde campagne door moslims aan te vallen, de spot te drijven met een gehandicapte journalist en de media te beschrijven als vijanden van het volk. Hij maakte ook kleinerende opmerkingen over vrouwen en suggereerde dat politiek geweld aanvaardbaar en zelfs wenselijk was. 

Die retoriek werd gemeengoed en is sindsdien genormaliseerd, ook omdat de vier jaar van Donald Trump als president hem er niet toe hebben aangezet zijn toon te veranderen.

230 miljoen citaten

Robert West, assistent-professor aan het Laboratorium voor Datawetenschappen van het Zwitserse Federale Instituut voor Technologie, raakte geboeid door de peilingen over een steeds negatiever politiek discours, die Donald Trump - in het Witte Huis van 2016 tot 2020 en kandidaat naar een nieuwe termijn in 2024 - aanwijzen als de belangrijkste boosdoener.

Robert West nam echter geen genoegen met intuïtie. “We zijn datawetenschappers, dus we vroegen ons af: kunnen we controleren of de data daadwerkelijk hetzelfde zegt?” 

Om die vraag te beantwoorden, moesten West en zijn team eerst een gigantische database opbouwen, de Quotebank. Die bevat een corpus van 235 miljoen unieke citaten uit 127 miljoen online persartikelen die tussen 2008 en 2020 zijn gepubliceerd, waardoor de onderzoekers een gedetailleerde analyse konden maken van de toon van de publieke taal van Amerikaanse politici. 

Volgens West daalde tijdens de ambtstermijn van Barack Obama, van 2009 tot 2016, de frequentie van woorden die negatieve emoties overbrengen in het politieke discours gestaag. Maar in juni 2015, toen Trump zijn campagne lanceerde, steeg de negativiteit met 8 procent ten opzichte van de basislijn van de voorgaande zeven jaar. 

“Dat is eigenlijk een enorme sprong”, merkt de onderzoeker op. “En dat gebeurde in de maand dat Trump zijn campagne startte, dus het is een teken dat Trump hier een belangrijke factor in zou kunnen zijn.”

LEES OOK. Meer dan 40.000 uur aan video-opnames van bestorming Capitool in Washington zullen worden vrijgegeven

Trump als hoofdschuldige

Er is nog een indicator dat Trump zelf “een van de hoofdschuldigen is achter deze negativiteit”, aldus West. “Als je de citaten van Donald Trump verwijdert, neemt de grootte van de sprong met 40 procent af,” zegt hij.

Maar zelfs zonder de citaten van Donald Trump blijft het politieke discours duidelijk negatiever. “Het hele systeem is fundamenteel negatiever geworden”, legt de onderzoeker uit. Volgens West is het interessant dat de negativiteit niet alleen toenam toen Donald Trump campagne voerde. “Die eerste toename was niet alleen het resultaat van een giftige (verkiezings)campagne”, benadrukt hij. “Het duurde eigenlijk vier jaar, (...) zijn hele presidentschap.” 

Er was ook een verdere stijging van de negativiteit vanaf midden 2019, aan het einde van de race om het Witte Huis tussen Donald Trump en Joe Biden. 

Het team van West, dat sinds 2020 geen nieuwe gegevens meer heeft, is op zoek naar nieuwe partners zoals Google of nieuwsagentschappen, om zijn Quotebank te vullen met verse data. 

Maar zelfs zonder die data gelooft West dat de resultaten van zijn onderzoek zouden kunnen aantonen dat de Amerikaanse democratie in de problemen zit. “Je moet de symptomen kennen om de ziekte te genezen.”