Is akkoord tussen Israël en Hamas het begin van einde van oorlog in Gaza? Rudi Vranckx: "Wellicht te hoog gegrepen"

Het is nog niet helemaal zeker of het akkoord ook effectief uitgevoerd zal worden. "Er is een lijst van 300 gevangenen die potentieel zouden kunnen worden vrijgelaten uit Israëlische gevangenissen", legt Vranckx uit. "Uit die lijst moeten er 150 gekozen worden voor de ruil. Daarna kan er nog verzet aangetekend worden."

Als die eerste horde genomen wordt, gaat het akkoord ten vroegste morgen en wellicht pas vrijdag in. "Op het terrein is nog niet helemaal duidelijk hoe het precies in zijn werk zal gaan", legt hij uit. "Hamas moet de gijzelaars uit de tunnels krijgen. Ze willen dat natuurlijk doen zonder dat Israël kan observeren." Daarom zouden er geen drones ingezet mogen worden tijdens de gevechtspauze. "De Amerikaanse drones vliegen zo hoog, hoe ze dat gaan controleren is nog onduidelijk."

Wat wel duidelijk is, is dat de Rode Halve Maan de gijzelaars zal ophalen op een geheime locatie en die mee naar buiten zal brengen. "Het maakt de kans kleiner op een confrontatie tussen Israëlische soldaten en Hamasstrijders", zegt Vranckx. "Toch bestaat de kans op confrontaties altijd. Gaan er provocaties komen waardoor het uit de hand loopt? Ondanks strakke instructies van bovenaf, kan het altijd mislopen. En dan kan de vlam snel weer in de pan slaan."

De gevechtspauze gaat om meer dan het ruilen van gevangenen en gijzelaars. "Beide strijdende partijen gaan gebruik maken van de pauze om te hergroeperen", zegt hij. "Hamas stond erg onder druk en sommige strijders zijn wellicht geïsoleerd geraakt. Die gaan van de pauze gebruik proberen te maken om te vluchten of te herbewapenen. Als dat naar het gevoel van Israël te veel gebeurt, kan het snel fout lopen."

Kan het dan alleen fout lopen? De druk is volgens Vranckx op beide partijen erg groot dat het op zijn minst deels slaagt. "In Israël is de druk van de familie van de gijzelaars erg groot", zegt hij. "Daarnaast is ook de druk op Israël zelf groot, omdat de Amerikaanse president Joe Biden zijn prestige erop heeft ingezet. Ook Hamas staat onder grote druk. Ik krijg signalen vanuit Gaza dat door de oorlog die Hamas heeft uitgelokt, de mensen Hamas zelf ook beu zijn."

Is dit akkoord het begin van een definitief staakt-het-vuren of een volledig einde van de oorlog? Vranckx vreest van niet. "Dat is te hoog gegrepen", zegt hij. "De twee doelstellingen van Israël blijven het vernietigen van Hamas in Gaza en de vrijlating van de gijzelaars. Door de oorlog is de druk op Hamas zo groot dat ze wellicht 50 gijzelaars gaan vrijlaten, maar het doel om Hamas te vernietigen blijft. Dat kan Israël alleen bereiken door na die pauze te blijven."

Het zou wel kunnen dat de vier dagen leiden tot enkele extra dagen gevechtspauze. "In ruil voor tien extra gijzelaars, kan het akkoord telkens met een dag verlengd worden", legt Vranckx uit. "Dus je kunt veronderstellen dat het nog een aantal dagen wordt verlengd. De vraag is alleen of alle gijzelaars even veel zullen meetellen. Er zijn ook 50 Thai die gegijzeld worden. Gaat Israël een dag gevechtspauze toestaan voor 10 Thai?"

Hoe dan ook is de adempauze meer dan welkom voor de inwoners van Gaza. "Er kan eindelijk wat hulp aankomen. Al is niet uitgesloten dat er daarna een nieuwe schok komt. Het dodental staat op ruim 14.000. Als van de pauze gebruik gemaakt wordt om in het puin te zoeken naar slachtoffers, gaat het dodental mogelijk nog fors stijgen."