Het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht klinkt wellicht weinig mensen bekend in de oren, maar het is geen ver-van-mijn-bed-show. “Iedereen komt er op een gegeven moment wel eens mee in contact”, legt Geens uit. Iemand is buitencontractueel aansprakelijk wanneer hij een fout begaat en zo aan een derde schade berokkent. Het gaat van een kindje dat een bal door de ruit van de buren schopt, tot een treinramp als gevolg van slechte organisatie bij de spoormaatschappij. De meeste mensen hebben een familiale verzekering om zich tegen de gevolgen te beschermen.

Sinds 1904 bestaat het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht uit zes artikelen uit het oud Burgerlijk Wetboek. Uit die zes artikelen moet blijken wat een fout inhoudt, welke schade vergoed moet worden en wanneer er een voldoende causaal verband is tussen die fout en die schade. Die drie principes - fout, schade en oorzakelijk verband - blijven ook na de modernisering de elementen van een onrechtmatige daad.

Onderwijsinstellingen

In het nieuwe boek zijn niet langer de onderwijzers, maar wel de onderwijsinstellingen aansprakelijk voor de schade die leerlingen onder hun toezicht veroorzaken. Het wetsvoorstel bevat ook een nieuwe regeling voor de aansprakelijkheid van ouders voor hun kinderen. Een ouder zal in de toekomst steeds aansprakelijk zijn voor de schade die het kind jonger dan 16 jaar veroorzaakt, bijvoorbeeld voor de ruit van de buren die sneuvelt. Bij een jongere tussen 16 en 18 jaar kunnen ouders aan de aansprakelijkheid ontsnappen, indien ze geen fout hebben begaan.

Nieuw is ook de mogelijkheid om de hulppersonen van de medecontractant aan te spreken. Wanneer een hoofdaannemer wordt gelast met de bouw van een huis, maar tijdens de werken gaat het bedrijf failliet en de werken vallen stil, dan zou de opdrachtgever de loodgieter rechtstreeks kunnen aanspreken om die alsnog het sanitair te doen plaatsen. 

Peventief handelen

Na de modernisering wordt het ook mogelijk preventief te handelen. Bijvoorbeeld wanneer een bedrijf schadelijke stoffen uitstoot of zal uitstoten en dit een impact zal hebben op iemands gezondheid, kan die persoon de rechter vatten om het bedrijf preventief te verbieden die schadelijke stoffen uit te stoten. En wanneer een tijdschrift zonder toestemming naaktfoto’s publiceert en zo enorme winsten kan boeken, zal een deel van die winsten aan het slachtoffer toegekend worden om te vermijden dat de baten van dergelijke inbreuken groter zouden zijn dan de kosten.

Tot slot wil het wetsvoorstel geen afbreuk doen aan de huidige evolutie die zich binnen de rechtspraak afspeelt op vlak van milieu en klimaat. De mogelijkheden op het vlak van aansprakelijkheidsrecht van milieuverenigingen worden maximaal gevrijwaard. Een klimaatzaak 2.0 blijft dus mogelijk onder het nieuwe aansprakelijkheidsrecht”, verduidelijkt Geens.