Nederland organiseert massa's peilingen tot vlak voor verkiezingsdag, in België zijn ze schaars: hoe komt dat?
Onze noorderburen werden de voorbije maanden om de oren geslagen met verkiezingspeilingen, zelfs tot vlak voor verkiezingsdag. De rondvragen zijn er big business. Een groot verschil met ons land, waar heel wat zuiniger met te verwachten verkiezingsresultaten wordt gestrooid. Wetstraatwatcher Ivan De Vadder vertelt in “De wereld vandaag” op Radio 1 waarom.
Het peilingslandschap ziet er in Nederland helemaal anders uit dan in België, zegt De Vadder. In ons buurland zijn verschillende peilingsbedrijven aan de slag, zoals dat van de inmiddels bekende opiniepeiler Maurice de Hond en marktonderzoeksbureau Ipsos. Op sommige momenten worden dagelijks nieuwe peilingen gepubliceerd.
Politici opjagen
In ons land nemen enkel mediabedrijven die taak voor hun rekening. “De enige regelmatige peiling in ons land is die van DPG Media, om de drie of vier maanden georganiseerd door HLN, VTM, Le Soir en RTL. Tot enkele jaren geleden brachten ook VRT NWS en De Standaard elk kwartaal “De stemming” uit, maar dat hebben we teruggeschroefd naar één keer per jaar.”
En met reden, zegt De Vadder. “Wij zijn daar deels van afgestapt omdat we ermee bijdroegen aan het opjagen van politici. Tot vlak voor de verkiezingen peilingen brengen, verhoogt dat effect nog meer. Zo jaag je als het ware de politiek aan. Bovendien: zo’n peiling wordt altijd eerder afgenomen en is dus misleidend, want de resultaten dateren eigenlijk van een tijdje eerder in de tijd.”
Er werd in België een wet goedgekeurd die verbiedt om één maand voor de verkiezingen peilingen bekend te maken, “maar die wet is een dode letter gebleven en nooit daadwerkelijk geactiveerd”, aldus De Vadder. In principe is er geen wettelijke barrière die verbiedt om Nederland achterna te gaan.
Stemgedrag beïnvloeden
Of peilingen stemgedrag beïnvloeden, is ondanks de vele onderzoeken nog steeds niet duidelijk. “Er zijn veel mogelijke effecten, maar we weten niet of die elkaar opheffen.”
“Zo is er het zogenoemde “bandwagon effect”: een partij die het goed doet, krijgt meer supporters, want je wil als kiezer bij de winnende partij horen.” Tegelijkertijd zijn er mensen die denken dat het brood van een goed scorende partij is gebakken, waardoor ze net voor een andere partij kiezen. “En dan is er nog de sympathie voor de verliezers”, aldus De Vadder. “Die verdient volgens sommigen een duwtje in de rug.”
Beluister hier het volledige gesprek met Ivan De Vadder in "De wereld vandaag" op Radio 1:
