Anti-islam of toch "Geert Milders": wie is Geert Wilders, de grote winnaar van de Nederlandse verkiezingen?

"35 zetels!", riep Geert Wilders vol verbazing toen de eerste exitpolls werden bekendgemaakt. Dat bleek nog maar het begin, want nu zo goed als alle stemmen geteld zijn, stranden hij en zijn partij zelfs op 37 zetels. Niemand had zo'n monsterscore verwacht, ook Wilders zelf niet. 

Zo vlot als partijen in Nederland uit de grond worden gestampt, zo snel verdwijnen ze vaak ook weer van de radar. Dat geldt echter niet voor de Partij Voor de Vrijheid: de radicaal-rechtse partij heeft bij onze noorderburen intussen vaste voet aan de grond. Ook haar voorzitter, Geert Wilders, gaat al bijna twintig jaar mee.

Wilders startte zijn politieke carrière op zijn 27e bij de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), waar hij aan de slag ging als beleidsmedewerker en later parlementslid werd. Hij vond echter al snel dat het beleid van de partij niet rechts en conservatief genoeg was.

In 2004 besloot hij uit de VVD te stappen en richtte hij als onafhankelijk lid Groep-Wilders op, wat hij later uitbouwde tot de PVV van vandaag. Zijn partij doet het erg goed.

Bij de vorige verkiezingen haalde hij 17 zetels binnen. Dat aantal weet hij bij deze verkiezingen te verdubbelen. In totaal haalt Wilders 23,5 procent van de stemmen binnen (goed voor 2.405.000 stemmen).

Het migratiedebat is (en blijft) een van de voornaamste stokpaardjes van de partij. Wilders nam hierover in het verleden harde standpunten in. In 2008 produceerde Wilders de anti-islamfilm "Fitna", wat resulteerde in wereldwijde aandacht en controverse. Hij ontving later de Oriana Fallaci-prijs voor de vrijheid van meningsuiting voor deze film.

In 2014 veroorzaakte hij opnieuw commotie door tijdens zijn verkiezingstoespraak in Den Haag de vraag "willen jullie in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen" te stellen aan het publiek. "Critici kunnen de boom in", reageerde hij achteraf.

In 2016 werd Wilders schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie wegens zijn "minder Marokkanen"-uitspraak tijdens de verkiezingsbijeenkomst in 2014. Hij werd echter niet gestraft.

Dit jaar trok zijn partij met de slogan "Nederland weer op 1" naar de kiezers. Volgens de PVV komt de Nederlander te vaak op de tweede plaats. De oorzaak legt ze bij "de voortdurende asieltsunami".

Wilders wil die tsunami een halt toeroepen door een asielstop, een verplicht terugkeerbeleid voor Syrische vluchtelingen en een beperking op het aantal buitenlandse studenten. Er is volgens hem in Nederland ook geen plek voor islamitische scholen, korans en moskeeën.

Opvallend: hoewel Wilders zelf een anti-immigrantendiscours hanteert, heeft hij zelf Nederlands-Indonesische roots. Zijn moeder is geboren in voormalig Nederlands-Indië (het huidige Indonesië).

Naar aanloop van de verkiezingen toonde de PVV-voorzitter zich van zijn mildere kant. "Geert Milders", werd soms ook wel gegrapt. Het Nederlandse migratiebeleid is niet de absolute prioriteit van de partij, zo klonk het. Al was het thema wel nooit ver weg te denken in debatten, zeker omdat VVD (de partij van aftredend premier Rutte) het thema voortdurend opnieuw op de agenda plaatste. Een schot in eigen voet, zo blijkt nu uit de resultaten.

Al liet Wilders zich tijdens het laatste debat wel opnieuw van zijn radicale kant zien. Iets wat hem volgens de peilingen geen windeieren legde. Toch kon de plotse uithaal wel rekenen op kritiek van zijn medekandidaten. Rob Jetten, de partijleider van D66, bestempelde hem vorige week als "een wolf in schaapskleren" die de schijn hoog houdt.

Zijn radicaal gedachtegoed wordt hem niet door iedereen in dank afgenomen. Door zijn standpunten over de islam en zijn kritiek op het integratiebeleid van de Nederlandse regering worden regelmatig doodsbedreigingen geuit aan zijn adres.

Daardoor krijgt hij al geruime tijd persoonlijke beveiliging en komt hij zelden tot nooit buiten zonder beveiligers in de buurt.

Wilders is niet enkel in eigen land erg populair. Hij heeft contacten en allianties gezocht met gelijkgestemde politici en partijen in andere Europese landen die zich verzetten tegen wat zij beschouwen als ongecontroleerde immigratie. Zo kan hij een grote invloed uitoefenen op het politieke discours buiten Nederland. 

Zo ook in België. Wilders heeft goede banden met onder meer Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken. Beide mannen hebben al gespeeld met het idee om Nederland en Vlaanderen te herenigen tot een Groot-Nederlandse staat.

Ook de Hongaarse premier Viktor Orban en de Franse politica Marine Le Pen mag hij tot zijn vrienden rekenen.

Wilders is naar eigen zeggen niet bang om plaats te nemen in het Den Haagse Torentje, dat als het officiële kantoor van de premier dient. "Ik vind dat de leider van de grootste partij sowieso de premier moet worden", reageerde hij onlangs nog in een interview.

Al zal Wilders daarvoor eerst een meerderheid moeten vinden binnen de Tweede Kamer. Dat belooft geen eenvoudige opdracht te worden. In de Tweede Kamer in Nederland zijn 150 zetels: een meerderheid vraagt dus 76 zetels.

Wat zijn de opties om aan die zetels te komen? "VVD (de partij van aftredend premier Mark Rutte, red.) - goed voor 24 zetels - heeft zich sinds kort milder opgesteld tegenover de PVV, maar er is nog steeds een groot deel van die partij dat niet wil samenwerken met Wilders", weet NOS-correspondent Ardy Stemerding.

"VVD heeft over de hele campagne warm en koud geblazen als het gaat over een samenwerking met Wilders", merkt ook VRT NWS-correspondent Ivan Ollevier. "Yeşilgöz-Zegerius heeft altijd gezegd dat ze geen kiezers wil uitsluiten, ook die van PVV niet. Afwachten of dat ook wil zeggen dat ze ermee wil samenwerken." 

Ook samen met de partij Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt of PvdA-GroenLinks van Frans Timmermans kan Wilders een meerderheid vormen, maar beide partijleiders hebben al laten weten dat ze niet zinnen op een samenwerking met Wilders. Afwachten wat dat zal geven, dus. NOS-correspondent Ardy Stemerding vreest een lastige regeringsvorming. "We zouden het record van België wel eens kunnen breken", vertelde hij in "De afspraak" op VRT CANVAS.