"Factcheckers" stelt grof gesjoemel vast bij EPC-attesten: zelfde woning krijgt héél uiteenlopende energielabels
Eenzelfde woning kan heel verschillende energielabels krijgen, afhankelijk van wie langskomt om de woning te inspecteren. Dat blijkt uit een reportage van het VRT1-programma “Factcheckers”. Die toont hoe energiedeskundigen sjoemelen om een woning een gunstiger EPC te geven. De betrokkenen hangt een boete en zelfs een schorsing boven het hoofd.
Wat is een EPC ook alweer?
Een energieprestatiecertificaat, kortweg EPC, is een attest dat iedere verkoper of verhuurder van een woning moet voorleggen aan geïnteresseerde kopers of huurders.
In het EPC staat een score die aangeeft hoe groot het energieverbruik van je woning is, uitgedrukt in kilowattuur per vierkante meter per jaar: hoe lager die score uitvalt, hoe beter.
De EPC-scores zijn gekoppeld aan een label: heel energiezuinige woningen krijgen een groen A+label, energieverslindende woningen een rood F-label. Per 100 kWh meer- of minderverbruik, valt de woning onder een ander energielabel, zoals je hieronder kan zien.
Sinds dit jaar moet iedereen die een woning koopt met E- of F-label die binnen de vijf jaar renoveren tot minstens het energielabel D. Daardoor worden woningen met een goed label duurder, terwijl panden met een slecht label minder waard dreigen te worden.
Daarom is het belangrijk dat de EPC-score nauwkeurig en betrouwbaar wordt vastgesteld. Want als je als koper extra wil betalen voor een energiezuinig onderkomen, wil je er natuurlijk ook zeker van zijn dat de EPC-score een correcte weergave is van de energiezuinigheid van een woning.
Wat we bij deze reportage zijn tegengekomen, tart alle verbeelding.
Dat laatste blijkt echter niet altijd het geval te zijn. De Vlaamse overheid stelde eerder al vast dat deskundigen die de EPC's moeten opmaken het niet altijd even nauw nemen met de regels.
Hetzelfde merkten ook de makers van “Factcheckers”. De tv-makers lieten in het voorjaar vier verschillende energiedeskundigen langskomen om een EPC op te stellen voor een huis en filmden hen tijdens de plaatsbezoeken met verborgen camera’s.
Dat leverde een ontluisterend beeld op, zegt programmamaker Thomas Vanderveken. “We hebben al wel vaker undercover onderzoek gedaan bij “Factcheckers”. En meermaals hebben we dan dingen vastgesteld die niet helemaal volgens het boekje verliepen. Maar wat we bij deze reportage zijn tegengekomen, dat tart toch alle verbeelding.”
De “Factcheckers” zagen namelijk dat verschillende energiedeskundigen er een verschillende arbeidsethos op nahielden: terwijl de ene zich nauwgezet aan het voorgeschreven protocol hield, alles naar waarheid neerpende in zijn verslag en naar facturen van isolatie vroeg, interpreteerde een andere de regels wel héél losjes.
“Het is te zien voor wat het is. Voor te verkopen? Dan moet het in jouw voordeel zijn”, zo klonk het tot consternatie van de "Factcheckers" uit de mond van een energiedeskundige.
Maar het ging nog verder dan dat: energiedeskundigen gaven het koppel dat zich voor de reportage voordeed als de eigenaars van het huis actief tips om te sjoemelen én knepen tijdens de plaatsbezoeken de ogen dicht voor verschillende tekortkomingen, zoals de aanwezigheid van een elektrisch vuurtje in een veranda en een houtkachel elders.
BEKIJK - Hoe sommige energiedeskundigen eigenaars tips geven om te sjoemelen:
Verschillende labels
Het koppel kreeg ook te horen dat het belangrijk was dat hun woning geen energielabel E zou krijgen. Dat zou het pand minder interessant maken, omdat kopers dan verplicht zouden worden om binnen de vijf jaar de woning te renoveren.
Een week na de vier plaatsbezoeken vielen de vier verschillende energieprestatiecertificaten op de mat. In principe zouden die niet veel van elkaar mogen verschillen en zouden de toegekende energielabels zeker hetzelfde moeten zijn. Maar wat blijkt nu? De verschillende deskundigen kwamen tot heel verschillende resultaten:
Twee energiedeskundigen gaven het bezochte huis een oranje D-label, nipt boven het E-label wat tot een renovatieplicht voor kopers zou leiden. Een derde deskundige bekeek het huis echter door een meer roze bril en gaf het een C-label. De vierde deskundige kwam tot nog een rooskleurigere conclusie en kende zelfs een lichtgroen B-label toe.
Toeval of niet: een paar dagen na de opnames van het programma, in juni, kondigde Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) al strengere controles en hogere minimumboetes aan, om komaf te maken met energiedeskundigen die energieverslindende woningen onterecht een goede EPC-score toekennen.
Vandaag, na de uitzending van "Factcheckers", reageert het VEKA verbijsterd op wat er in het tv-programma te zien was. “Energiedeskundigen die informatie achterhouden en manipuleren, dat kan echt niet”, zegt Lotte Ringoot stellig.
De woordvoerster benadrukt dat de praktijken die “Factcheckers” aan het licht bracht, ingaan tegen het inspectieprotocol én de verklaring op eer die elke energiedeskundige ondertekend heeft.
Een woning met een D-label mag nooit een B-label worden
Volgens het VEKA werkt het gros van de energiedeskundigen wél te goeder trouw en integer. "Dat zien we ook in onze eigen, soortgelijke testen, waarbij het VEKA verschillende EPC's van één woning laat opmaken om achteraf de resultaten te vergelijken."
Een klein verschil van 10 à 30 punten bij de EPC-scores is in de praktijk mogelijk, zeggen ze bij het agentschap. “En dat is ook geheel aanvaardbaar. We werken namelijk met mensen, niet met robots. Maar een woning met een D-label mag nooit een B-label worden”, zegt Ringoot na de uitzending.
Boetes en mogelijk schorsing
Het VEKA zegt dat het geval dat in “Factcheckers” werd getoond, enkele weken geleden al alarmbellen deed afgaan in hun computersysteem. Omdat er na controle zware fouten werden vastgesteld, is intussen een handhavingsprocedure opgestart.
De betrokken energiedeskundigen zullen worden gehoord en kunnen een boete krijgen die kan oplopen tot 5.000 euro. Eén van de betrokken energiedeskundigen hangt zelfs een schorsing boven het hoofd, is te horen bij het agentschap. Vorig jaar werden de vergunningen van 140 energiedeskundigen geschrapt, wegens het niet volgen van de permanente vorming.