Brits museum beschouwt Romeinse keizer Elagabalus voortaan als trans vrouw

Het museum, dat archeologische artefacten uit verschillende periodes toont die in North Hertfordshire gevonden zijn, bezit ook een muntstuk met de beeltenis van Elagabalus. Dat wordt vaak tentoongesteld samen met andere items rond lgbtq+ uit de collectie van het museum. Uit een historische tekst van tijdgenoot en senator Cassius Dio blijkt dat Elagabalus zich ooit zou hebben laten ontvallen: “Noem mij geen heer, want ik ben een dame.” Een woordvoerder van het museum zei dat het “maar beleefd en respectvol” was “om gevoelig te zijn voor voornaamwoorden die mensen uit het verleden identificeren”.

Keizer Marcus Aurelius Antoninus leefde van 203/204 tot 11 maart 222. Van 218 tot 222 was Antoninus keizer van Rome. Amper vier jaar aan de macht: toen Antoninus achttien was, werd de keizer vermoord. In die korte regeerperiode maakte Antoninus zich controversieel, vooral door zijn promiscue seksleven. De keizer kreeg de bijnaam Elagabalus.

Volgens de geschriften van Cassius Dio was de keizer vijf keer getrouwd: vier keer met een vrouw en een keer met Hiercoles, een voormalige slaaf en wagenmenner. Over dit laatste huwelijk schrijft Dio dat de keizer “vrouw, minnares en koningin” wou worden genoemd. Sommigen vinden in de teksten van Dio genoeg bewijs dat Elagabalus zich identificeerde als vrouw en de voorkeur gaf aan het voornaamwoord ‘zij’.

Wetenschappers buigen zich al langer over de genderidentiteit van Elagabalus, maar ze zijn het niet met elkaar eens. Shushma Malik van de universiteit van Cambridge wijst erop dat Elagabalus veel tegenstanders had, waardoor het beeld van de keizer mogelijk opzettelijk erg vertekend werd. “Verwijzingen naar Elagabalus die make-up en pruiken draagt en lichaamshaar verwijdert, zijn mogelijk geschreven om de onpopulaire keizer te ondermijnen”, zegt ze aan de BBC. Van de keizer zelf zijn er “geen rechtstreekse bewijzen”, aldus Malik.

Nog volgens Malik zijn er voorbeelden in de Romeinse literatuur waarbij voornaamwoorden worden gewijzigd, maar zo’n verandering “werd meestal gebruikt om te verwijzen naar mythes en religie en niet om levende mensen te beschrijven”.