Het ozongat lijkt zich dan toch niet te herstellen volgens nieuwe studie, al is niet iedereen akkoord

De ozonlaag bevindt zich op een hoogte tussen 11 en 40 kilometer boven het aardoppervlak. De laag fungeert als filter voor het grootste deel van de UV-straling van de zon, die huidkanker kan veroorzaken. Sinds de jaren ‘70 verminderden chemicaliën (CFK’s) de ozonlaagniveaus wat resulteerde in jaarlijkse grote gaten. Die lagen voornamelijk boven Antarctica. Het Montreal Protocol uit 1987 verbood deze CFK’s. Met de in werking treding van deze internationale milieusamenwerking voorspelde men het herstel van de ozonlaag boven Antarctica tegen 2066.

Ondanks de afname van CFK’s rapporteren onderzoekers uit Nieuw-Zeeland nu in een nieuwe studie in Nature Communications dat er geen significante verkleining is van het Antarcticaanse ozongat. Het midden van het gat vertoont zelfs een afname in ozon over de tijd, stellen ze. Zes van de laatste negen jaar kenmerkten zich door lage ozonhoeveelheden en enorme ozongaten.

_{Lees verder onder de afbeelding}

De wetenschappers suggereren dat atmosferische veranderingen, mogelijk door klimaatverandering, een deel van het herstel verhullen. Maar ze hebben dit niet in detail onderzocht. De combinatie van bosbranden, vulkanische aerosolen en broeikasgasemissies verklaart volgens hen recente terugslagen, met sinds 2020 opnieuw opduikende recordgrote ozongaten boven Antarctica in de lente. Hannah Kessenich, hoofdauteur van de studie, benadrukt dat het Montreal Protocol en de CFK-vermindering nog steeds op schema liggen. Maar hun bevindingen tonen aan dat andere factoren mogelijk bijdragen aan recente ozonproblemen.

Wetenschapper Martin Jucker hecht echter weinig geloof aan de studieresultaten. Hij wijst erop dat de conclusies sterk leunen op de grote ozongaten van 2020-2022. Bestaande literatuur heeft al verklaringen gevonden voor deze grote ozongaten, zoals rook van de bosbranden in 2019, een vulkaanuitbarsting, en de relatie tussen de polaire stratosfeer en een zeldzame triple La Niña in 2020-2022. Bovendien werden de gegevens van 2002 en 2019 in de analyse genegeerd, jaren waarin kleinere ozongaten ontstonden door verstoring van de poolwervel.

_{Lees verder onder de afbeelding}

Eerdere onderzoeken lieten zien dat het ozongat in 2020 met 10 procent werd vergroot door de omvangrijke bosbranden op ‘Black Saturday’ in Australië. De uitbarsting van de vulkaan Hunga-Tonga-Hunga-Ha’apai voor Tonga in 2022 wordt ook verondersteld invloed te hebben gehad op de recente ozonniveaus. Het is niet duidelijk waarom de auteurs ervoor hebben gekozen om de gegevens van 2002 en 2019 uit het onderzoek te halen, maar niet die van 2020-2022, terwijl al deze jaren werden beïnvloed door zeer speciale en zeldzame gebeurtenissen,” aldus Jucker.

LEES OOK:

“Ozongas kan tot gezondheidsklachten leiden”: waarom we niet zonder ozon kunnen en het toch een impact kan hebben op onze gezondheid (+)

Gat in de ozonlaag begint zich dit jaar uitzonderlijk vroeg te vormen: “het is al 16 miljoen vierkante kilometer”

‘Poolwervel’ keert terug boven Noordpool: wat is dit? Wat zijn de gevolgen? En komt er een strenge winter? Expert legt uit (+)