‘Het lijkt weinig waarschijnlijk dat Netanyahu en Herzog naar De Croo hebben geluisterd’

Dag Jeroen, waarom is De Croo in het Midden-Oosten?

“De Croo, die samen met zijn Spaanse ambtgenoot Pedro Sánchez reist, hoopt vooral een ‘stem van de rede’ te laten horen in Israël. Hij ontkent de gruwel van de terreuraanval van Hamas op 7 oktober niet. Hij heeft die vanmiddag met eigen ogen kunnen zien in de totaal verwoeste kibboets Be’eri. Maar dit is voor De Croo nog geen rechtvaardiging van de grootschalige oorlog in Gaza en de talloze Palestijnse burgerdoden. Hij benadrukt geregeld dat we “niet nog eens tienduizend doden willen”.

“De Croo en Sánchez hebben symbolisch enig gewicht in de schaal te leggen. Spanje is momenteel voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Een strategische positie is dat, vanwaaruit een lidstaat het Europees beleid kan aansturen. Vanaf januari zal België deze rol overnemen. Door zich nu als duo te presenteren in Jeruzalem belichamen De Croo en Sánchez continuïteit. Niet onbelangrijk gezien de Europese verdeeldheid over de oorlog in Gaza.”

Met wie heeft De Croo al gesproken?

“Tijdens vergaderingen met president Yitzhak Herzog en premier Benjamin Netanyahu vanmorgen heeft De Croo gezegd dat Israël het recht heeft om zich te verdedigen tegen terreurgroep Hamas, maar dat er momenteel veel te veel burgerdoden vallen in Gaza. De pers mocht niet aanwezig zijn bij deze ontmoetingen. Ook achteraf liet Herzog of Netanyahu zich niet zien. De Israëlische premier geeft bijna alleen nog interviews aan grote Amerikaanse media, om ervoor te zorgen dat de VS aan zijn kant blijven.

“De Croo hoopt dat de nakende gevechtspauze tussen Israël en Hamas het begin kan zijn van een de-escalatie. Normaal gaat die pauze morgenvroeg in, maar er is nog geen zekerheid. De premier zegt alvast dat deze kans niet mag gemist worden.”

Hebben Herzog en Netanyahu naar De Croo geluisterd, denk je?

“Eerlijk: het lijkt weinig waarschijnlijk. Tijdens zijn onderhoud met Herzog zou de premier hebben aangehaald dat een democratie als Israël minstens moet proberen om het internationaal recht zo goed mogelijk te respecteren. Herzog - nochtans iemand met een eerder gematigd profiel - zou geantwoord hebben dat het Westen zijn land geen lessen te geven heeft. ‘Of hebben de Amerikanen en de Britten Duitsland niet gebombardeerd tijdens de Tweede Wereldoorlog?’ Het zegt iets over de mindset.

“Een ander voorbeeld: voor zijn gesprek met Netanyahu in het Israëlische parlement werd De Croo een half uur durende video getoond met gruwelijke bodycambeelden van Hamas-strijders en Israëlische hulpverleners op 7 oktober. De toon was zo gezet. Israël lijkt niet van plan om de oorlog langdurig te stoppen. Sowieso is er nog altijd geen toekomstplan voor Gaza.”

Hoe zit het nu met die gevechtspauze?

“Die moet dus morgenvroeg starten, voor vier dagen. Maar De Croo hoopt dat de wapens langer zwijgen.

“Het akkoord rond de gevechtspauze zoals het dinsdag werd opgesteld, biedt kansen. Het gaat uit van het concept ‘meer is meer’: hoe meer Israëlische gijzelaars Hamas vrijlaat, hoe meer dagen de Israëlische bombardementen op Gaza stoppen en hoe meer Palestijnse gevangenen geruild kunnen worden. In het akkoord zit momenteel een ruil vervat van 50 gijzelaars voor 150 Palestijnse gevangenen in Israël, vooral vrouwen en jongeren. Maar Israël heeft al een lijst klaar met zowat 300 namen. De Croo ziet hier een (kleine) opening voor een langdurig staakt-het-vuren.”

Stuurt De Croo aan op een tweestatenoplossing in Israël?

“De Croo weet dat in Jeruzalem lang niet iedereen zit te wachten op de mening van België en/of Europa. Daarom probeert hij de diplomatieke kerk in het midden te houden. Bijvoorbeeld over de tweestatenoplossing. Dat lijkt volgens hem inderdaad de enige duurzame oplossing voor Israël en Palestina, maar hij beseft naar eigen zeggen dat hiervoor nog veel ‘hindernissen’ in de weg staan. Volgens De Croo wordt er daarom nu best nagedacht over ‘een traject’ voor deze lastige onderhandelingen.

“Europa kan hier volgens De Croo een partner in zijn, maar uiteindelijk zal het van de landen in het Midden-Oosten zelf en de geopolitieke grootmachten op deze planeet moeten komen. Het gaat dan in de eerste plaats om de VS en China.

“De Croo positioneert zich, binnen Europa en wereldwijd, al langer als een gematigde stem over deze oorlog. Ondanks stevige debatten binnen de federale regering heeft hij sinds 7 oktober een behoorlijk rechtlijnig parcours gereden. België heeft steeds de dood van onschuldige burgers aan weerskanten van het conflict aangeklaagd en respect voor het internationaal recht gevraagd. Zowel terreurgroep Hamas als Israël heeft zich hier helaas niet aan gehouden.”

Spreekt De Croo ook met de Palestijnen?

“Jawel, en dat is symbolisch van belang. Zeker na het erg eenzijdige en bijgevolg zwaar bekritiseerde bezoek van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan Israël. De Croo en Sánchez willen duidelijk beide kampen horen.

“Samen met Sánchez heeft De Croo vanavond nog vergaderd met Mahmoud Abbas, de - weliswaar verzwakte - president van de Palestijnse Autoriteit op de Westbank. Abbas veroordeelde de terreuraanvallen van Hamas en gaf aan dat hij onder meer snel nieuwe verkiezingen wil. De Croo ziet dat als een hoopvol teken dat de Palestijnse Autoriteit bereid is om een rol te spelen in een vredesproces.

“Morgen staat een ontmoeting met Egyptisch president Abdul Fatah al-Sisi op de agenda in Caïro. Als buurland heeft Egypte een belangrijke rol in de lopende gesprekken tussen Hamas en Israël. De Croo zal ook afreizen naar de grenspost in Rafah. Dat is momenteel de enige toegangspoort tot het belegerde Gaza en dus het punt waarlangs alle humanitaire hulp moet passeren.

“De Croo heeft bij Herzog en Netanyahu aangedrongen om meer grensposten te openen, om de bevoorrading van onder meer brandstof en water te verzekeren voor de Palestijnse bevolking. Maar ook hier lijkt het voorlopig nul op het rekest.”