TERUGLEZEN ISRAËL. 13 Israëlische en 7 buitenlandse gijzelaars vrijgelaten door Hamas

In de Israëlische kuststad Tel Aviv hebben tienduizenden mensen betoogd om de vrijlating te eisen van alle gijzelaars in Gaza, vijftig dagen na de aanval van de Islamistische beweging Hamas.

De betogers verzamelden vanavond in het centrum van Tel Aviv. Volgens de initiatiefnemers waren er naar schatting 100.000 mensen. Ook in Jeruzalem kwamen mensen op straat.

Bij de aanval van Hamas en andere Palestijnse militanten op 7 oktober kwamen in het zuiden van Israël 1.200 mensen om het leven. Zowat 240 mensen werden ontvoerd naar de Gazastrook. Israël reageerde met een offensief waarbij volgens Hamas in Gaza circa 14.000 mensen zijn gedood. Vrijdag begon een wapenstilstand van vier dagen en werd een eerste groep gijzelaars vrijgelaten.

De Palestijnse terreurbeweging Hamas "waardeert de duidelijke en gedurfde standpunten" die premier Alexander De Croo en zijn Spaanse collega Pedro Sanchez gisteren hebben geuit tijdens hun bezoek aan het Midden-Oosten. Dat meldt Shebab, het Palestijnse nieuwsagentschap dat onder controle van Hamas staat. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Eli Cohen noemt die "felicitaties" "beschamend en schandelijk". "We zullen niet vergeten wie in deze tijden achter ons staat."

"We waarderen de duidelijke en gedurfde standpunten van de Belgische premier Alexander De Croo die zijn afkeur van de vernietiging van Gaza en het doden van burgers bevestigde, en van de Spaanse premier Pedro Sanchez, die de willekeurige moordpartijen veroordeelde (..) en de mogelijkheid aanhaalde dat zijn land op zijn eentje de Palestijnse staat erkent als de Europese Unie die stap niet zet", aldus Hamas.

De Belgische en Spaanse eerste ministers waren van woensdag tot vrijdag samen op bezoek in het Midden-Oosten als huidige en toekomstige voorzitter van de EU.

De Israëlische regering reageerde als door een wesp gestoken toen het Belgisch-Spaanse duo gisteren een persconferentie hield in Rafah, aan de grensovergang tussen Egypte en Gaza. Hoewel het tweetal gedurende de hele reis ook de terreurdaden van Hamas veroordeelde, schoot de steun aan onschuldige inwoners van Gaza en de oproep aan Israël om nieuwe burgerslachtoffers te vermijden in het verkeerde keelgat.

"De felicitaties van de terreurorganisatie Hamas aan de premiers van Spanje en België zijn beschamend en schandelijk", aldus Israëlisch buitenlandminister Eli Cohen nu. "We zullen niet vergeten wie in deze tijden achter ons staat en wie een moorddadige terroristische organisatie steunt die meer dan 200 gijzelaars vasthoudt."

Premier De Croo zei gisteren in Egypte dat hij recht in zijn schoenen staat.

Qatar en Egypte zijn volgens ingewijden in gesprek met Israël en Hamas om de opgeschorte gevangenenruil toch "zo snel mogelijk" te laten doorgaan. Hamas heeft de vrijlating van gijzelaars uitgesteld omdat Israël afspraken zou hebben geschonden.

Hamas zegt dat er meer vrachtwagens met humanitaire hulp moeten worden toegelaten tot het noorden van de Gazastrook, het gebied dat Israël ondanks de gevechtspauze nog als een oorlogszone beschouwt. Vrijdag kwamen daar 65 trucks aan, volgens Hamas minder dan de helft van wat er is beloofd.

Ook is Hamas ontevreden over welke Palestijnse gevangenen door Israël worden geselecteerd om vrij te laten. De militante beweging wijst daarnaast op een incident vrijdag toen Israëlische troepen het vuur openden op burgers die naar het noorden wilde reizen. Twee Palestijnen werden daarbij gedood.

Een woordvoerder van de Israëlische krijgsmacht heeft tegen de Franse zender 'BFMTV' gezegd dat Israël zich aan de overeenkomst houdt, maar de krant 'Haaretz' schrijft dat officials wachten op instructies van de regering over wat de volgende stappen zijn. In Israëlische media wordt gesuggereerd dat Israël de gevechtspauze zal stoppen en verder gaat met de oorlog als de gijzelaars om middernacht nog niet zijn vrijgelaten.

Qatar en Egypte waren ook betrokken bij de totstandkoming van de overeenkomst en waren vandaag zelfs nog optimistisch over een verlenging van de deal.

De Palestijnse Rode Halve Maan heeft zaterdag 61 vrachtauto's met hulpgoederen naar het noorden van Gaza gestuurd. Het is het grootste konvooi sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas, schrijft de organisatie op X.

De vrachtwagens vervoeren voedsel, water, medicijnen en medische hulpmiddelen. Een deel van de lading is vanuit Egypte de Gazastrook binnengebracht, een deel komt uit pakhuizen die de Rode Halve Maan in het zuiden van het gebied heeft, zegt de hulporganisatie. De hulp is bestemd voor Gaza-Stad en andere gebieden in het noorden van Gaza waar de afgelopen tijd zwaar is gevochten.

Door de gevechtspauze die vrijdagochtend is ingegaan kan meer humanitaire hulp aan de Palestijnse bevolking worden geleverd.

De Belgische mensenrechtenactiviste Alison Russell is uitgewezen uit de Westelijke Jordaanoever. Dat meldt de ngo International Solidarity Movement en wordt bevestigd door de FOD Buitenlandse Zaken. "Omdat het gaat over een individueel geval, geven we geen verdere commentaar", klinkt het bij de FOD Buitenlandse Zaken.

De vrouw "werd door de Israëlische bezettingsautoriteiten aangehouden toen ze de vernieling van een huis in Masafer Yatta, op de heuvels van Zuid-Hebron op de bezette Westelijke Jordaanoever, vastlegde", legt de ngo uit in een persbericht. "Ze werd uitgezet na een summiere procedure bij het kantongerecht van Jeruzalem. De politie publiceerde een verklaring waarin Alison beschuldigd wordt van 'steun aan een terroristische organisatie', een bewering die, zoals haar advocaat benadrukte, niet op feiten gebaseerd is." 

Nog volgens de ngo werd Russell naar de luchthaven gebracht en het land uitgezet met een inreisverbod. De Israëlische minister van Binnenlandse Veiligheid Itamar Ben Gvir prees "de uitwijzing van een Belgische aanhanger van het terrorisme die de nazi's van Hamas ondersteunde" op X, het voormalige Twitter.

Ook vandaag worden opnieuw hulpgoederen en brandstof geleverd aan de Gazastrook. Honderd vrachtwagens met voedsel en medicijnen zijn het Palestijnse gebied binnengereden, meldt de Egyptische Rode Halve Maan.

Daarnaast hebben zeven tankwagens - vier met gas en drie met diesel - in Rafah de grens overgestoken. De bedoeling is dat later op de dag nog eens 260 vrachtwagens hulpgoederen naar de Gazastrook brengen.

De Palestijnse Rode Halve Maan zegt dat haar teams vrijdag al van 196 vrachtwagens goederen hebben ontvangen. Het gaat onder meer om acht vrachtwagens met medische goederen en vier met ziekenhuisbedden.

De gijzelaars die zijn teruggekeerd naar Israël zijn naar ziekenhuizen in de buurt van Tel Aviv gebracht en herenigd met hun families. Vier kinderen, drie moeders en een grootmoeder zijn aangekomen in het Schneider-kinderziekenhuis, citeerde de Israëlische krant Haaretz de directrice, Efrat Baron-Harlev. "Hun fysieke toestand is goed", aldus de directrice.

Volgens de Israëlische nieuwssite Ynet werden vrijdagavond ook vijf gijzelaars naar het Medisch Centrum Wolfson gebracht.

Hamas houdt nog steeds twintig personen met de Thaise nationaliteit gegijzeld, heeft het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zaterdag gezegd. Vrijdag liet Hamas volgens het ministerie tien Thaise gegijzelden vrij. Eerder meldde de Thaise premier Srettha Thavisin nog dat twaalf Thaise gegijzelden zouden worden vrijgelaten. Waarom het er uiteindelijk minder werden, is niet duidelijk.

De Thai die vrijdag door Hamas werden vrijgelaten keren naar huis terug na een verblijf van 48 uur in het ziekenhuis, zei het ministerie in een verklaring. Onder de vrijgelaten Thai bevindt zich een vrouw.

Onderhandelingen

Een bron dicht bij de onderhandelingen zei dat de vrijlating geen verband hield met de onderhandelingen over een bestand met Israël, maar volgde op een afzonderlijke reeks gesprekken met Hamas waarin Egypte en Qatar bemiddelden.

Vrijdag werden ook dertien gegijzelde Israëli en een persoon uit de Filipijnen vrijgelaten, meldden bemiddelaars in Qatar. Aan Israëlische kant mochten 39 Palestijnse gevangenen hun cel verlaten.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft vrijdag opnieuw gepleit voor een tweestatenoplossing voor Israël en Palestina. "Dat is nu belangrijker dan ooit", zo zei hij enkele uren na de uitwisseling van Israëlische en buitenlandse gijzelaars en Palestijnse gevangenen.

"Doorgaan op het pad van terrorisme, geweld, moord en oorlog zou betekenen dat we Hamas geven wat het wil", zei de Amerikaanse president, die eraan toevoegde dat de vrijlating van de 24 Hamas-gijzelaars "een eerste stap is".

"Het is een eerste stap, maar die is goed verlopen. De volgende dagen verwachten wij dat er tientallen gijzelaars herenigd worden met hun familie."

Israël heeft 39 Palestijnse gevangenen vrijgelaten. Ze werden geruild voor dertien Israëlische gijzelaars die eerder op vrijdag door Hamas werden vrijgelaten.

"Het gaat om 15 minderjarigen en 24 vrouwen", zo meldt ngo Palestinian Prisoners Club (PPC). "Achtentwintig van hen werden afgezet op de Westelijke Jordaanoever, terwijl elf anderen naar bezet Oost-Jeruzalem werden gebracht", aldus nog de ngo.

Eerder op de dag werden dus 24 gijzelaars door Hamas overhandigd. Uit een eerste medisch onderzoek blijken de gijzelaars allemaal in relatief goede gezondheid te verkeren, zo liet een woordvoerder van het Israëlische leger weten.

De Verenigde Naties hebben vrijdag van het staakt-het-vuren in de Gazastrook gebruik gemaakt om 137 vrachtwagens met noodhulp te leveren. Het is het "grootste humanitaire konvooi" sinds de escalatie van het Israëlisch-Palestijns conflict op 7 oktober.

Volgens een persbericht van het VN-agentschap OCHA, dat verantwoordelijk is voor de coördinatie van humanitaire zaken, werd 129.000 liter brandstof de grens over gestuurd. Bovendien konden hulpdiensten 21 patiënten in kritieke toestand evacueren uit het noorden van de Gazastrook. Honderdduizenden mensen kregen water, voedsel en medisch materiaal. Nog 63 vrachtwagens zijn onderweg. De komende dagen zullen de VN de hulp aan Gaza opvoeren.