Record na record is dit jaar al gesneuveld op de Vlaamse snelwegen. In de maanden maart, april, mei en juli is telkens de hoogste filezwaarte opgetekend in vergelijking met diezelfde maanden sinds het begin van de tellingen in 2011. November belooft ook een gooi te doen naar de top van de statistieken, met enkele uitzonderlijk drukke avondspitsen.

Het ziet er daarom naar uit dat 2023 in de geschiedenisboeken zal belanden als het zwaarste filejaar sinds er deftige cijfers van bijgehouden worden. Een grafiek die Statistiek Vlaanderen recent heeft gemaakt op basis van cijfers van het Vlaams Verkeerscentrum toont dat de coronapandemie maar kortstondig de filecijfers gedecimeerd heeft. Meer zelfs, de files zijn zwaarder geworden dan voor corona.

De zwaarte is een vermenigvuldiging van de lengte met de duurtijd van een file. En vooral in de avondspits loopt dat getal op, volgens Peter Bruyninckx, woordvoerder van het Vlaams Verkeerscentrum. ‘Problemen die zich in de loop van de dag voordoen, zijn vaak ’s avonds in de spits nog voelbaar. Terwijl de ochtendspits op veel dagen begint zonder voorgaande incidenten. In aantal kilometers zijn het dan wel langere files ’s ochtends, maar toch ben je er minder tijd in kwijt. De avondspits start vaak in de loop van de namiddag en duurt dan ook langer. Dit toont hoe onze snelwegen oververzadigd zijn.’

Het Vlaams snelwegennetwerk is uitgebouwd in de naoorlogse jaren. Maar tot voor corona kwam er jaar na jaar alsmaar meer verkeer bij. Dat heeft tot die oververzadiging geleid: de vraag is groter dan het aanbod. ‘Wegwerkzaamheden of ongevallen die leiden tot een of meerdere afgesloten rijstroken laten zich meteen voelen’, aldus Bruyninckx.

Ondertussen is die groei aan verkeer wel stilgevallen, merkt de woordvoerder van het Vlaams Verkeerscentrum op. ‘Het autoverkeer is wat teruggevallen, maar de verplaatsingen door vrachtverkeer zijn toegenomen. Daardoor ga je die stilgevallen groei van het verkeer niet voelen op de wegen. De Brusselse en Antwerpse Ring zijn bijvoorbeeld structureel oververzadigd.’

Tijdens corona was de hoop dat telewerken de filecijfers definitief de goede kant zou uitsturen. Maar dat is dus niet gebeurd. Bruyninckx wijst erop dat het merendeel van de verplaatsingen niet in het kader van het woon-werkverkeer plaatsvindt. Daarnaast merkte transporteconoom Thierry Vanelslander (UAntwerpen) eerder in Het Nieuwsblad al op dat veel thuiswerkers vroeger vooral met de trein naar het werk gingen.

Lees ook

‘Verkeersdoden door vrachtwagens kunnen even zeldzaam worden als een vliegtuigcrash’