Unia over antisemitisme: "Cijfers moeten soms genuanceerd worden, gevoelens van Joodse gemeenschap niet"

"Het aantal meldingen van antisemitisme is bij ons in crescendo gegaan." Unia-directeur Els Keytsman trekt aan de alarmbel in "VRT NWS Laat". "Ter vergelijking: vorige jaren ontvingen we gemiddeld slechts 4 à 5 meldingen van antisemitisme per maand. En nu al 62 op drie maanden tijd."

Een stijgende tendens die ook politiecijfers uit Antwerpen bevestigen. Vorige week maakte Antwerps burgemeester Bart De Wever bekend dat de politie in zijn stad meer pv's opmaakt voor antisemitische feiten. Vooral de eerste twee weken na de heropflakkering van het conflict was het hogere aantal opvallend.

Tussen 10 oktober en 14 november zijn 90 pv's opgesteld voor haat en discriminatie in Antwerpen. Het gaat voornamelijk over verbale agressie. 90 is een hoog aantal als je weet dat in heel 2022, 167 feiten van discriminatie of haat zijn geregistreerd.

Ook niet alle gevallen van antisemitisme worden gemeld. "Uiteraard is er een dark number. Maar als je alles bij elkaar optelt, is het absoluut geen fraai beeld momenteel", zei De Wever toen. 

Bij Unia liepen er sindsdien dus 62 meldingen van antisemitisme binnen. Dat cijfer vraagt wat nuancering. "Elke melding over antisemitisme die bij Unia binnenkomt, wordt meegenomen in onze cijfers. Onze mensen analyseren per melding wat er precies is gebeurd, en of het gaat over strafbare feiten. Dat is niet altijd het geval", vertelt Keytsman.

"Soms komt er een verontwaardigde melder bij Unia aankloppen wanneer een politicus een uitspraak heeft gedaan over Israël of Hamas. Maar andere keren gaat het veel verder, en is er werkelijk iets ernstigs aan de hand. Dan openen we een dossier. Denk recent bijvoorbeeld aan de beschadiging van Joodse graven in Marcinelle, Charleroi."

In dat laatste geval is er sprake van een haatmisdrijf: een misdrijf met een motief van - in dit geval - Jodenhaat. "Zo kregen we onlangs een bericht van een Joods koppel dat werd aangevallen aan het station in Ieper. Ook daarvan hebben we een dossier geopend en werd er een klacht neergelegd bij de politie. In totaal hebben we zo al 6 haatmisdrijven opgetekend sinds oktober."

In de wet staat geen sluitende definitie van Jodenhaat. "De wet beschermt mensen wel tegen discriminatie, hate speech of hate crime die is gebaseerd op kenmerken als religieuze achtergrond of afkomst", zegt Keytsman.

"Als we kijken naar Joodse gemeenschappen in België, kan het gaan om mensen die het joodse geloof aanhangen, of cultureel Jood zijn." En het aantal gevallen van Jodenhaat neemt dus toe volgens Unia. 

"Er is duidelijk sprake van een recente polarisering van onze samenleving", zegt Keytsman. "Ik zie dat er daardoor heel veel angst heerst onder de Joodse gemeenschappen in België.  Dat blijkt zowel uit de cijfers, als uit mijn contacten met onze Joodse partners."

"Angst, vrees én verdriet: vooral sinds de gruwelijke aanval van Hamas op 7 oktober. En daar is niet voldoende empathie voor. Onze cijfers moeten misschien soms genuanceerd worden, maar die gevoelens van de Joodse gemeenschap mogen we niet nuanceren. Het is hoog tijd dat we die ernstig nemen en er iets aan doen."

Kamerlid Theo Francken (N-VA) heeft afgelopen weekend stevige kritiek geuit op de Belgische regering op Israëlische televisie.

"Onze premier beschuldigt Israël van oorlogsmisdaden, maar onderneemt in eigen land geen actie om antisemitisme aan te pakken", luidde het. Premier De Croo ontkende stellig: "fake news" noemde hij de aantijgingen van Francken. 

"Politiek kan altijd meer doen", reageert Keytsman, "maar er gebeurt wel al heel wat. Ten eerste: wij van Unia zijn er om mensen verder te helpen en te monitoren. Ook de politie is er om cases van hate crime aan te pakken."

Wat er beter kan? "Het is belangrijk dat de politiek genuanceerd over de zaak praat. De meeste politici doen dat, maar er zijn uitzonderingen. We kennen ze allemaal wel, denk ik. Ook de media moeten met nuance berichten over het conflict. En ook het onderwijs biedt antwoorden: op school moet erover gesproken kunnen worden."

"Want de informatie komt binnen. Via reguliere media, maar ook ongefilterd via sociale media. En we hebben er allemaal een mening over. In onze Belgische democratie moet het mogelijk zijn om die uit te spreken, maar wij trekken de grens wanneer er wordt opgeroepen tot haat en discriminatie. Dan ondernemen we verdere stappen."