Een openbaar bestuur kan het dragen van religieuze tekens op het werk verbieden. Dat heeft het Europees Hof van Justitie dinsdag in een arrest gezegd. Het is voor het eerst dat het Europees Hof van Justitie oordeelt over een verbod op religieuze symbolen dat is ingesteld door een openbare dienst. Het Hof oordeelt dat een verbod niet in tegenspraak is met het Europees recht, als het verbod tenminste voor alle religieuze tekens geldt, en bijvoorbeeld niet alleen voor de hoofddoek. Het arrest is in lijn met eerdere uitspraken over privéwerkgevers.

Aanleiding voor de uitspraak was een vraag van de arbeidsrechtbank van Luik, die moet oordelen over de zaak die een werkneemster van de gemeente Ans lanceerde. De vrouw voelt zich gediscrimineerd door haar werkgever, die in maart 2021 een totaalverbod op filosofische en religieuze symbolen opnam in het arbeidsreglement, met het oog op ‘exclusieve neutraliteit’ in de dienstverlening.

Kerstfeest

De vrouw werkt als jurist voor de gemeente Ans sinds 2016. Ze heeft geen contact met cliënten. In februari 2021 vroeg ze of ze op het werk een hoofddoek mocht dragen. Ze kreeg een nee, in de vorm van een tijdelijk verbod. Op 29 maart 2021 nam het gemeentebestuur de verplichting op ‘exclusieve neutraliteit’ op in het arbeidsreglement, waarbij alle zichtbare tekens van geloof verboden werden, ongeacht of de werknemer met het publiek in contact komt of niet. Daarop trok de werkneemster naar het gerecht. Ze klaagde aan dat haar werkgever haar vrijheid van godsdienst niet respecteert en dat ze gediscrimineerd wordt. Ze wees erop dat andere religieuze symbolen op de werkvloer (oorbellen met kruisjes, kerstfeest) wel getolereerd werden.

De arbeidsrechtbank van Luik vroeg vervolgens vorig jaar aan het Europees Hof of zo’n verbod in strijd is met het Europees recht, dat discriminatie verbiedt. De neutraliteit van dienstverlening garanderen met een verbod op levensbeschouwelijke symbolen is volgens het Hof een geoorloofde strategie, als de regeling voor alle levensbeschouwingen geldt. Een openbaar bestuur kan zo’n verbod ook instellen voor het personeel dat in zichtbare functies werkt, en het Hof stipt ook aan dat een dienst er evengoed voor kan kiezen om religieuze tekenen toe te laten. Of een overheid er goed aan doet om de neutraliteit na te streven, is een kwestie waar het Hof zich niet over uitspreekt. Het Hof laat in het arrest veel ruimte aan de lidstaten, die in geval van betwisting finaal zullen moeten oordelen of een verbod gerechtvaardigd is.

Het is nu aan de arbeidsrechtbank van Luik om uit te maken of het verbod van de gemeente Ans inderdaad systematisch en noodzakelijk is. De rechtbank heeft al geoordeeld dat de individuele beslissingen die aan het algemene arbeidsreglement voorafgingen, een vorm van directe discriminatie zijn.

Discriminatie

In de Brusselse gemeente Anderlecht woedt een soortgelijke discussie. Momenteel heerst er een verbod, maar Ecolo-Groen wil er het dragen van levensbeschouwelijke tekenen mogelijk maken, ook aan het loket. Ecolo-Groen dient daarvoor een motie in, met steun van de PTB/PVDA. ‘Het is tijd om komaf te maken met deze discriminatie’, zegt Nadia Kammachi (Ecolo), schepen voor Gelijke Kansen, aan Bruzz. ‘Het loket moet een afspiegeling zijn van de omringende samenleving.’ De afschaffing van het verbod op religieuze tekens is een voorstel van de werkgroep diversiteit van de gemeente.

Onder meer Human Rights Watch heeft er bij eerdere rechtszaken al op gewezen dat een verbod op religieuze symbolen in de praktijk vooral moslima’s die een hoofddoek dragen van kansen berooft.

Lees ook

 ‘Moslima’s met hoofddoek moeten weten of ze welkom zijn voor ze solliciteren’