Crisis aan de grens tussen Rusland en Finland: “Poetin speelt luguber spel met mensenlevens”

Vorige nacht sloot Finland de laatste grensovergang met Rusland. Alleen vrachtverkeer is nog toegestaan. De Finse regering hoopt op die manier de toestroom van migranten zonder papieren uit Rusland tegen te gaan. Helsinki is ervan overtuigd dat Moskou doelbewust grote aantallen migranten uit Afrika en het Midden-Oosten naar de grens stuurt om het land te destabiliseren. Noem het gerust revanche voor het recent verworven lidmaatschap van de NAVO.

“We pikken de Russische poging om ons te beïnvloeden niet”, liet de Finse premier Petteri Orpo optekenen. De grens blijft gesloten tot 13 december. Tot dinsdag was alleen grensovergang Raja-Jooseppi in Fins Lapland nog open. Die grenspost ligt ver boven de poolcirkel en is erg afgelegen, maar de migranten lieten zich hierdoor niet ontmoedigen en bleven komen. Alleen al deze maand meldden zich zeker 900 mensen bij de Finse grensposten, terwijl het voordien om ongeveer één asielzoeker per dag ging.

Moskou ontkent in alle toonaarden dat er met opzet migranten naar de buren geleid worden. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zegt dat net Finland voor extra spanningen tussen beide landen zorgt. “Wij hadden heel lang een goede en pragmatische relatie met Finland. Wij betreuren de Russofobe houding die hiervoor in de plaats gekomen is.”

Decennialang hield Finland zich neutraal. Na de Russische invasie in Oekraïne sloot het land zich echter aan bij de NAVO. Rusland kreeg er hierdoor 1.340 kilometer aan raakvlak met het militaire bondgenootschap bij. Finland sloot die grens al voor Russische toeristen en sinds september mogen auto’s met een Russisch kenteken het land niet meer in.

Om de enorme grens met de Russen extra te bewaken, schakelde Helsinki onder meer de hulp in van Frontex (het grensagentschap van de Europese Unie; nvdr). Dinsdag kwamen de eerste vijftig medewerkers aan bij de Finse grensposten. In verschillende media circuleren berichten dat Finland ook aan Polen hulp vroeg om de grens te beschermen. Een officiële bevestiging bleef echter uit.

Voor Peskov werkt de mogelijke komst van de Polen nu al als een rode lap op een stier. “Het is een absoluut overbodige maatregel om de grens te beveiligen aangezien daar geen dreiging is. Maar als er extra bewaking komt, kunnen er net wel spanningen ontstaan. De Finnen moeten duidelijk weten dat een toename van het aantal eenheden aan onze grenzen een bedreiging voor ons vormt.”

De Russische president Vladimir Poetin speelt volgens defensiedeskundige Patrick Bolder een luguber spel met mensenlevens. “De Russen halen met het vliegtuig migranten op in landen als Jemen, Afghanistan, Kenia, Marokko en Pakistan. De groepen worden vervolgens naar de Finse grens gebracht waar ze asiel proberen aan te vragen. Nu de grenzen gesloten zijn, is de kans groot dat deze kwetsbare mensen in een niemandsland tussen beide landen terechtkomen. Grote vraag voor de komende tijd is of beide landen de migranten in de kou zullen laten staan.”

Rusland plaatst Finland volgens Bolder voor een duivels dilemma. “Als de Finnen de asielzoekers aan hun lot overlaten, zullen ze kritiek krijgen vanwege een gebrek aan ethisch-morele waarden. Maar als ze de mensen wel toelaten, zal de migrantenstroom snel toenemen en is er ook een probleem. Poetin weet dit als geen ander en krijgt sowieso zijn zin. Met deze strategie over de rug van migranten zaait hij tweespalt in Europa en speelt hij populistische partijen in de kaart. From Russia with love krijgt zo wel een wrange betekenis.”

Zal Rusland de geweigerde asielzoekers misschien zelf opnemen? “Die kans is klein. Een paar jaar geleden zagen we al eens hetzelfde gebeuren in het grensgebied tussen Wit-Rusland en Polen. Uiteindelijk droogde die migrantenstroom op doordat de Polen die mensen echt niet binnenlieten. We zullen zien of Finland ook het been stijf houdt”, besluit Bolder.

Lees ook: Het kraakt in Kiev: Zelensky in clinch met legerchef, zijn populariteit daalt drastisch en Oekraïne lijdt grote verliezen. Kolonel Housen analyseert (+)