22% langdurig werklozen krijgt geen begeleiding van VDAB: “En te vaak moeten ze solliciteren voor jobs die hen niet passen”
Meer dan één op de vijf mensen die langer dan een jaar werkloos zijn, wordt niet begeleid in de zoektocht naar werk. Dat blijkt uit een diepgaand onderzoek van de socialistische vakbond ABVV. En veel werklozen die van een bemiddelaar wel hulp krijgen, weten op den duur niet meer wie hun bemiddelaar is.
Meer dan 96.000 mensen in Vlaanderen zijn minstens een jaar werkloos, van wie er 61.000 meer dan twee jaar zonder werk zitten. De socialistische vakbond ABVV deed een diepgaand onderzoek bij meer dan tweeduizend langdurig werklozen.
“82% van de deelnemers geeft aan dat ze absoluut willen werken, een opleiding willen volgen of vrijwilligerswerk willen doen”, zegt Caro Van der Schueren, adviseur arbeidsmarkt bij ABVV. “De meeste anderen kunnen niet meer werken wegens gezondheidsredenen.”
Als de werkwilligheid zo groot is en het aantal vacatures nog steeds heel hoog, hoe komt het dan dat die mensen na een jarenlange zoektocht nog steeds geen job vinden? “Omdat de begeleiding van werklozen tekortschiet”, zegt Caro Van der Schueren. “Maar liefst 22% van alle bevraagden zegt dat ze geen begeleiding krijgen van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) en ook niet van andere organisaties. Als ze wel begeleiding krijgen, is dat telkens van een andere persoon. De werkloze weet op den duur niet meer wie zijn bemiddelaar is, moet dus altijd weer zijn verhaal van nul hervertellen en moet vaak dezelfde opdrachten opnieuw doen.”
Volgens Caro Van der Schueren zijn werklozen dikwijls het noorden kwijt. — © rr
Ongepaste jobs, stages zonder opleidingsplan
ABVV wijst ook op andere problemen. “Eén op de vier werklozen krijgt vacatures aangeboden die niet passen bij het soort job dat ze willen doen”, zegt Caro Van der Schueren. “Dat gaat vaak om een soortgelijke baan als die waardoor die persoon fysieke klachten of een burn-out heeft gekregen en waardoor die werkloos is geworden. De werkloze wordt dan door VDAB gevraagd om die job opnieuw te doen.”
“Ook met stages loopt er vaak iets mis”, zegt Caro Van der Schueren. “In bijna de helft van de stages is er geen concreet opleidingsplan. Het is voor de werkloze dan niet duidelijk welke vaardigheden hij zou moeten verwerven.”
Expert: “Bemiddelaar moet meer tijd kunnen maken”
Annelies Scheers, onderzoeker arbeidsmarktbeleid aan de KU Leuven, is niet verbaasd over de resultaten van het onderzoek van ABVV. “Ons arbeidsmarktbeleid is erop gericht om werklozen zo snel mogelijk aan een job te helpen, met zo weinig mogelijk middelen”, zegt ze. “Een bemiddelaar van VDAB moet zo veel mogelijk mensen op een zo kort mogelijke tijd zien, waardoor langdurig werklozen te vaak naar sollicitaties voor jobs worden gestuurd die hen niet passen. Die aanpak leidt zowel bij de bemiddelaars als bij de werklozen tot veel frustratie. Een mogelijke oplossing is dat er wordt geïnvesteerd in extra bemiddelaars die elk meer autonomie en bewegingsruimte krijgen, in plaats van harde cijfers na te streven. Een bemiddelaar moet meer tijd kunnen maken voor een werkloze, zodat die naar een opleiding of een job wordt gestuurd die écht bij hem past en in een job terechtkomt die hij lang kan doen.”
Annelies Scheers. — © Anneleen van Kuyck
VDAB: “We doen alles wat we kunnen, met de mensen en middelen die er zijn”
Joke Van Bommel. — © rr
22% van de mensen die langer dan een jaar werkloos zijn, krijgen geen begeleiding van VDAB of een andere organisatie. “Dat komt voor een stuk omdat niet alle langdurig werklozen onmiddellijk aan de slag kunnen gaan”, zegt Joke Van Bommel, woordvoerder van VDAB. “De armoede- of welzijnsproblemen zijn bij hen te groot. Eerst moeten ze die problemen aanpakken, bijvoorbeeld samen met het OCMW.”
VDAB ontkent dat er stages zijn zonder opleidingsplan. “Maar het is wel juist dat opleidingsdoelen soms duidelijker kunnen worden geformuleerd”, zegt Joke Van Bommel. “De werkzoekende kan het best zelf aan de bemiddelaar van VDAB zeggen dat hij meer duidelijkheid wil over de doelstellingen van zijn stage. En verder is er voor elke werkzoekende ook altijd één hoofdbemiddelaar. In de zoektocht naar werk of stages kan de werkzoekende wel een andere bemiddelaar tegenkomen die meer gespecialiseerd is in bijvoorbeeld een Individuele Beroepsopleiding (IBO), maar dan nog blijft die ene hoofdbemiddelaar het dossier van die werkzoekende opvolgen. Misschien maken we dat nu niet voldoende duidelijk.”
Wim Adriaens, CEO van VDAB, benadrukt dat VDAB alles doet wat het kan. “Maar dat kunnen we alleen doen met de mensen en de middelen die er zijn”, zegt hij. “Ik roep ABVV op om ons te zien als een bondgenoot. Onze doelstelling is dezelfde: zo veel mogelijk mensen duurzaam aan het werk krijgen. Ik roep de vakbond ook op om positieve ervaringen met VDAB te delen. Dat wordt nu te weinig gedaan. Dat geeft de indruk van vooringenomenheid en voedt het wantrouwen tussen onze organisaties.”
Wim Adriaens. — © Jeroen Hanselaer
Nathalie is tien jaar werkloos: “Bemiddelaar zei dat hij geen tijd had voor mij”
Nathalie (37 – niet haar echte naam) is nu tien jaar werkloos. “In die hele periode ben ik nooit echt begeleid door VDAB”, zegt ze. “Ik heb het syndroom van asperger, een vorm van autisme. In de praktijk komt dat er vooral op neer dat ik niet in rumoerige omstandigheden kan werken, nood heb aan veel structuur en me maximaal zes uur aan een stuk kan concentreren. Maar dat zou het niet onmogelijk mogen maken om een job te vinden. Helaas bots ik op muren. De ene keer solliciteer ik voor een job als coach in een maatwerkbedrijf (de vroegere beschutte werkplaatsen, red.), maar blijken de vereisten voor die functie voor mij veel te hoog. Bij een ander bedrijf vroegen ze me dan weer om de hele tijd draadjes in metalen plaatjes te weven. Die job zou ik al na een halve dag spuugzat zijn.”
“Mijn laatste sollicitatiegesprekken verliepen echt niet goed, ik liep telkens vast”, zegt Nathalie. “Ik heb aan mijn bemiddelaar van VDAB gevraagd of hij me daarmee wilde helpen. Maar hij zei dat hij nog 150 andere werklozen moest begeleiden en dus geen tijd had voor mij. Ik ben dan maar op eigen initiatief een opleiding tot gezondheidscoach gaan volgen. Mijn bemiddelaar werd daar kwaad van, verweet me dat ik geen echte job wilde doen en noemde me ‘lui’ en ‘een profiteur’. Ik heb de opleiding dan maar stopgezet.”
Nathalie heeft een partner en twee kinderen van 11 en 9. “Mijn partner werkt, maar met mijn werkloosheidsuitkering van 850 euro per maand kom ik niet ver. We zijn specialist geworden in goedkoop en creatief leven”, zegt ze.
Zware rugproblemen
Annie (44 – niet haar echte naam) is al zes jaar werkloos. Zij heeft een heel ander verhaal. “Ik heb heel zware rugproblemen, waardoor ik niet te lang kan stilzitten en niet lang kan stappen. Volgens de arts van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) kan ik maximaal twee halve dagen per week werken, dus acht uur in totaal”, zegt ze. “Ik kan de VDAB niets verwijten, want het is heel moeilijk om een job voor zo weinig uren in de week te vinden. Ik doe nu vrijwilligerswerk in een dierenasiel, zodat ik me nuttig voel. Met mijn uitkering en tegemoetkoming voor mijn handicap heb ik een inkomen van ongeveer 1.100 euro per maand. Dat is niet veel, maar gelukkig hebben mijn man en ik altijd zuinig geleefd.”
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
