Regering vindt maar geen akkoord over krantencontract: waarover gaat het en zal jouw krant duurder worden?

Het krantencontract of de zogenoemde persconcessie gaat over de distributie van de papieren kranten en tijdschriften in ons land. Het zijn niet de media zelf die betalen voor het rondbrengen, de overheid neemt het grootste deel van de kosten op zich.   

De opdracht om de kranten en tijdschriften rond te brengen is al lang in handen van Bpost, de overheid bepaalde dat en betaalt hen daar jaarlijks ongeveer 170 miljoen euro voor. Over dat contract is al langer commotie. Bpost maakte in het verleden met de uitgevers en concurrent PPP prijsafspraken over het contract, dat is illegaal.

Het nieuwe krantencontract, dat vanaf januari ingaat, verloopt via een openbare aanbesteding. Er boden zich drie kandidaten aan: Bpost, PPP en het Franse Proximy willen alle drie het contract van jaarlijks 125 miljoen euro binnenhalen. 

PPP legde een voorstel op tafel waarbij ze 18 cent per rondgebrachte krant vragen, Bpost vraagt 32 cent. Daarom adviseerde de FOD Economie de regering om met PPP in zee te gaan voor het nieuwe krantencontract.  

Het advies brengt de regering in moeilijkheden. Verschillende regeringspartijen willen – ondanks het advies – niet dat het contract naar PPP gaat. Dat heeft verschillende redenen. Ten eerste twijfelen ze aan de betrouwbaarheid van het bedrijf. PPP verdeelt al op enkele plaatsen in ons land kranten en dat loopt niet van een leien dakje. De uitgevers klagen dat PPP er niet in slaagt hun kranten elke dag juist te bezorgen. Dat leidt tot onvrede bij hun klanten. 

PPP zou op korte termijn naar veel werkkrachten op zoek moeten om in heel België kranten en tijdschriften te kunnen rondbrengen. Ze doen dat ook met andere arbeidscontracten dan Bpost. Werknemers van PPP werken via een flexibeler en precairder statuut. 

Het contract aan PPP gunnen, betekent natuurlijk ook dat het niet naar Bpost gaat. Dat zou mogelijk grote gevolgen hebben voor het bedrijf, dat nog altijd voor meer dan de helft in handen is van de overheid. 

Vakbonden waarschuwen dat meer dan 4.500 werknemers van het postbedrijf betrokken zijn bij het rondbrengen van kranten en tijdschriften. Het contract kwijtraken zou dus een grote klap zijn en Bpost zou grondig moeten hervormen. De regering heeft er moeite mee om dat haar eigen bedrijf aan te doen, terwijl een concurrent met het contract aan de haal gaat.

Die kans is groot. Omdat de regering het niet aan PPP wil gunnen, maar het juridisch ook niet kan maken om het niet te geven aan de kandidaat die als beste uit de procedure komt, moet men op zoek naar een alternatief. 

Daarom ligt het volledige stopzetten van het systeem nu op tafel. De regering laat onderzoeken wat daar de juridisch de gevolgen van zouden zijn. PPP dreigde er vanmorgen op een persconferentie mee om naar de Raad van State stappen als de regering nu plots met het systeem zou stoppen.

Als het krantencontract afloopt, moeten uitgevers zelf op zoek naar bedrijven die hun kranten en tijdschriften willen verdelen. Dat is mogelijk goed nieuws voor Bpost, dat dan toch nog in aanmerking zou komen om (een deel van) de kranten rond te brengen. 

De vraag is of er dan een andere vorm van subsidie in de plaats moet komen om de geschreven pers tegemoet te komen. Daarover gaat de patstelling binnen de regering nu. Er liggen verschillende voorstellen op tafel maar er is nog geen knoop doorgehakt. De PS kijkt naar een alternatieve regeling waarbij de subsidies voor de bedeling stoppen, maar het geld geïnvesteerd wordt in een fiscale aftrek voor lezers van de papieren krant.

Andere partijen zijn minder te vinden voor zo’n complex systeem maar willen de subsidies aan de geschreven pers wel op een of andere andere manier behouden. 

Dat hangt af van de beslissing van de regering. Als de regering volledig afstapt van de subsidie, zoals bijvoorbeeld Open VLD wil, zal dat de prijs van de krant doen stijgen. Zij vinden dat de jaarlijkse uitgaven van 125 miljoen gewoon moeten terugvloeien naar de begroting. Uitgevers moeten dan zelf de verdeling van hun kranten en tijdschriften betalen, en dat zullen ze doorrekenen aan de lezer. 

Als er toch een alternatieve vorm van subsidies komt zou die een mogelijk hogere prijs kunnen vermijden. Al blijft de vraag hoe dat systeem er precies zal uitzien en of het impact heeft op de prijs. 

Dat moet eigenlijk zo snel mogelijk. Op 31 december loopt het huidige contract namelijk af. Vanaf 2 januari is er geen regeling over hoe de kranten en tijdschriften in België tot bij de lezer thuis moeten komen.

De regering kan ook beslissen om het huidige contract met Bpost te verlengen en zichzelf zo wat tijd te kopen om een nieuw systeem uit te werken. Wie weet zelfs tot na de verkiezingen. Dan schuiven de ministers de verantwoordelijkheid om een beslissing te nemen door naar de volgende regering.