Buurtbewoners steeds vaker gefrustreerd over grote bouwprojecten: "Overheden moeten meer rekening houden met lokale behoeften"

"Stadsontwikkeling zou eigenlijk een feest moeten zijn. Het zou mensen moeten verbinden", zegt professor Tom Coppens in "Terzake". "Als men projecten wil doen slagen, is er een heel sterke publieke voorbereiding nodig van lokale overheden. De besturen moeten op voorhand goed nagedacht hebben over de bestemming van de bouwgronden in hun gemeenten zodat lokale behoeften meteen geïntegreerd kunnen worden in die plannen."

Dat gebeurt nu veel te weinig, zegt Coppens. "Nu wacht men te veel af totdat de markt voorstellen doet. Maar dat zijn meestal commerciële projecten waarbij de lokale behoeften geen prioriteit zijn. Dan ga je een moeilijk traject tegemoet."  

"Buurtbewoners raken gefrustreerd omdat ze het gevoel hebben dat projecten boven hun hoofd beslist worden, zonder dat er rekening gehouden wordt met hun noden. Daarom zijn communicatie en participatie, van meet af aan, belangrijk. Lokale overheden zouden op een gedegen manier de buurt moeten bevragen en informeren, en nagaan hoe het project rekening kan houden met de behoeften van de bewoners."

"Het draait allemaal om geld", klinkt het bij buurtbewoners in Oostende. Daar verzetten buurtbewoners zich tegen woontorens van 42 verdiepingen. Ook in Knokke-Heist zorgen grote luxeprojecten voor gefrustreerde omwonenden. 

In zowel Oostende als in Knokke-Heist getuigen bewoners over intimidatie door bouwpromotoren. "Zodra je bezwaren hebt tegen een bepaald project, krijg je een advocatenbrief in je bus", klinkt het. 

Dat heet slapping, legt Coppens uit. "Dat staat voor strategic Lawsuits against public participation. Het is een zorgwekkende evolutie. De trend is overgewaaid uit de Verenigde Staten. Met slapping probeert men mensen te intimideren, zodat ze geen bezwaren uiten of juridische procedures opstarten. Dergelijke methoden zorgen er natuurlijk alleen maar voor dat het conflict escaleert en de standpunten verder verharden."

In sommige gevallen lijkt er sprake te zijn van mogelijk belangenvermenging. Zo belichtte ons onderzoeksmagazine “Pano” de ongezonde verstrengeling van de lokale politiek en vastgoedondernemingen in Knokke-Heist.

Bij grote bouwprojecten spelen vaak verschillende belangen, legt Coppens uit. "We zien soms dat er ook bij lokale besturen financiële motieven meespelen om aan grootschalige stadsontwikkeling te doen. Soms is dat indirect: als een groot bouwproject voor meer inwoners zorgt, kunnen er ook meer belastinginkomsten binnengehaald worden. Voor sommige gemeenten is het belangrijk om toch die ene sporthal of dat ene zwembad te kunnen financieren." 

Om conflicten te vermijden is visievorming essentieel, klinkt het bij Coppens. "Publieke besturen moeten een transparant, democratisch debat kunnen organiseren rond grote bouwprojecten Visievorming is zeer belangrijk om dit soort projecten te doen slagen", aldus Coppens.