Waarom wil N-VA plots naar Wallonië? ‘Dit ruikt heel sterk naar paniekvoetbal’

“Wallonië moet bevrijd worden van de PS. Toen de Oostbloklanden bevrijd werden van de Sovjets, wat een vooruitgang hebben die sindsdien gekend? Die zijn Wallonië intussen los voorbij. Het PS-bestuur in Wallonië functioneert alleen dankzij een derdebetaler: Vlaanderen.”

In De zevende dag op VRT gaf N-VA-voorzitter Bart De Wever zondagochtend tekst en uitleg bij de uitspraak die hij een dag eerder in de weekendkrant van Het Laatste Nieuws lanceerde. Namelijk dat hij bijzonder sterk overweegt om met zijn partij lijsten in te dienen in Wallonië. Iets wat Vlaams Belang bij de vorige verkiezingen ook deed, zonder veel succes. Maar de bedoeling is niet zo zeer om er veel verkozenen te halen, als wel om er te wegen op het debat, aldus De Wever.

Dat er op 9 juni N-VA-bolletjes gekleurd kunnen worden in het zuiden van het land, is sowieso weinig waarschijnlijk. “Het hele plan is niet zo geloofwaardig”, zegt politicoloog Dave Sinardet (VUB/UCLouvain).

“We staan op een half jaar voor de verkiezingen, op een moment dat vrijwel alle partijen in noord en zuid hun lijsttrekkers hebben aangeduid. En dan zou je nu plots nog gaan overwegen een lijst te gaan indienen waarvoor je nog geen mensen hebt? (fijntjes) Als het De Wever er echt om te doen is om Wallonië vatbaar te maken voor het confederalisme, zou hij in feite voor een federale kieskring moeten zijn.”

Alain Gerlache, net zoals Sinardet politiek columnist bij deze krant, is al even sceptisch. “Dit lijkt heel geïmproviseerd, het ruikt naar paniekvoetbal.” Maar de auteur van Het verhaal van Wallonië juicht het voornemen van De Wever om zich te mengen in het politieke debat in Wallonië wel toe. “Ik hoop dat hij het effectief gaat doen, ik heb dat ook al eerder gezegd dat ik niet begrijp waarom De Wever - als het hem menens is met het confederale project - zijn ideeën niet komt uitleggen in het zuiden. Maar de afgelopen jaren heeft hij vragen van de Franstalige media zo goed als altijd afgewezen. Vreemd.”

Dat de uitspraak van De Wever veel meer te bekijken valt als een pr-stunt om de aandacht weer op het confederalisme te krijgen en niet op - pakweg - de staat van de Vlaamse begroting, daar zijn beide analisten het mee eens.

En toch is het wat te makkelijk om het idee van De Wever af te doen als een ordinaire bliksemafleider. Want stel nu dat N-VA effectief zou opkomen in Wallonië, dan zal de partij daar de facto kiezers wegplukken op rechts. Bij de MR van Georges-Louis Bouchez, met andere woorden, en niet bij de gewraakte linkerzijde. Door een versnippering op rechts zou die er zelfs alleen maar sterker op worden.

“En eerlijk gezegd: ik denk dat dat net zijn bedoeling is”, zegt Sinardet. “Het zou precies bewijzen wat N-VA al de hele tijd zegt: dat we in twee verschillende democratieën leven. Bovendien is N-VA ook meer gebaat bij een zwakkere MR. Het is niet met MR dat er een deal over het confederalisme, dat in feite ook gewoon een andere naam is voor een zevende staatshervorming, gesloten moet worden. Dat is met PS.”

Het is ook in dat licht dat de andere uitspraken van De Wever van afgelopen weekend gezien moeten worden. Net zoals in eerdere kiescampagnes trekt de partij vol de kaart van dat confederalisme, en legt De Wever meteen weer de bal in het kamp van de huidige Vlaamse regeringspartners Open Vld en cd&v. Hij wil weer in een federale regering stappen, zegt De Wever, maar dan enkel en alleen wanneer dat is om het confederalisme te bereiken. In de tussentijd kan er voor hem dan een technocratisch noodkabinet gevormd worden op basis van de meerderheden in de deelstaatregeringen.

“Jullie vragen altijd aan mij of wij iets met het Vlaams Belang gaan doen. Maar wat jullie nooit doen, is aan (cd&v-voorzitter) Sammy Mahdi en (Open Vld-voorzitter) Tom Ongena vragen: zijn jullie bereid om met een derde van de Vlaamse stemmen een nieuw Belgische Vivaldi-regering te maken?”

Het is een vraag die volgens De Wever veel relevanter is dan zijn voornemen om al dan niet in zee te gaan met extreemrechts. En daar volgt Gerlache de Antwerpse burgemeester tot op zekere hoogte in.

“Stel dat N-VA en Vlaams Belang straks de numerieke meerderheid halen in Vlaanderen. Ook al stappen ze niet samen in een bestuur, dat gaat zo’n aardverschuiving zijn dat de situatie onhoudbaar wordt. Het is dan onmogelijk om een federale regering te vormen zonder een van die twee partijen, en dan is de hamvraag die Franstalige partijen zich zullen moeten stellen: hoe gaan we reageren op de vraag voor een nieuwe staatshervorming? Dat is een vraag waar ze zich nu al op zouden moeten voorbereiden.”

Het is een analyse die Sinardet wel deelt, maar tegelijk is er eigenlijk ook heel weinig verteld dat we nog niet wisten. “Ik vond het puur politiek gezien dan veel interessanter dat Sammy Mahdi en Maxime Prévot dit weekend aankondigden dat cd&v en Les Engagés in Brussel samen zullen werken. Na twintig jaar van verwijdering tussen de twee is zo’n christendemocratische alliantie heel relevant met het oog op de komende regeringsvorming. En het is concreet nieuws, geen losse aankondiging. Vandaar dat ik bij die uitspraken van De Wever vooral denk: zouden er momenteel peilingen afgenomen worden? Dat zou veel verklaren.”