DAGBOEK. Bruno Beeckman in Oekraïne: “Wij gaan naar het schuilkeldertheater om 14u. Niet voortvertellen”

Na dertien dagen met gemiddeld 350 explosies per dag herken ik het verschil tussen inkomende en uitgaande artillerie. Luchtaanvallen zijn wat anders. Eerst klinkt een alarm. Dan volgt de waarschuwing op het Telegram-kanaal van de stad: ‘Vijf vijandelijke MiG-31’s in de lucht’. Dan klinkt een dreigend geronk.

Alleen hoor je niet wanneer die vliegtuigen bommen lossen. En ook de impact is zoveel krachtiger en overweldigender. In de nacht van zaterdag op zondag daverde en donderde het onophoudelijk tussen 23u ’s avonds en 4u ’s morgens. Ik heb dus heel weinig geslapen. Ben heel bang geweest. Maar niemand die dat gemerkt heeft. Ik was de enige in de schuilkelder van mijn verblijfplaats.

Terwijl ik me ’s ochtends afvraag hoe ze dat hier volhouden, krijg ik een bericht van documentairemaakster Zarina Zabrisky, een van de drie andere buitenlandse journalisten in Cherson. “Paul en ik gaan naar het schuilkeldertheater om 14u. Je gaat toch mee? Niet voortvertellen.”

Eerst denk ik dat ze een grap maakt. Enkele uren later daal ik af in de zoveelste schuilkelder. Op de grond ligt een Russische vlag. “Niet vergeten voeten te vegen”, luidt het opschrift. De honderd toeschouwers gaan met heel nette schoenen binnen.

Het volgende anderhalve uur word ik overweldigd door de monoloog van Olena, een in Cherson geboren volksartieste die speelt in een stuk van stadsgenoot Serge Pavlyuk. Terwijl ze door een waterbak waadt, vertelt ze het relaas van de achtergebleven inwoners aan een 75-jarig familielid dat naar het Hongaarse Boedapest gevlucht is.

Terwijl het familielid domme vragen stelt, vertelt Olena over de bezetting, de bevrijding en de overstromingen na de explosie van de nabijgelegen Kachovka-dam. Al die tijd kijkt het familielid naar de Russische staatstelevisie. Herkenbaar voor veel Oekraïners, die familie in Rusland hebben wonen die weigeren te geloven wat in Oekraïne gebeurt.

In de voorstelling komen luchtalarmen en explosies voor. Terwijl buiten ook luchtalarmen en explosies klinken. Toch merkt niemand van de aanwezigen dat op. Ze worden helemaal ingepakt door Olena, die op het eind ook alle slachtoffers eert. “Zonder hen zou onze cultuur kapotgemaakt zijn.” De staande ovatie overstemt de explosies buiten.

Blijgezind wandel ik naar mijn verblijfplaats om in te pakken en de bus naar Odessa te nemen. Tot ik een bekend geluid hoor: dat van de drummende straatmuzikant Igor. “Gegroet, Bruno”, zegt hij. “Ik stuur muziek naar linkeroever, zodat ze misschien genezen.” In de verte klinkt een nieuwe explosie, maar ik heb vooral oor voor Igor. Time to go, want ik ben er duidelijk aan gewend geraakt.

In mijn verblijfplaats bericht de gouverneur dat in de regio Cherson 76 aanvallen plaatsgevonden hebben met 397 raketten, drones en mortiergranaten. 27 eenheden zijn terechtgekomen in de stad Cherson.