Waarom komen de meeste crisisoproepen van tienermeisjes?

"Dat er zoveel vragen van meisjes komen en minder van jongens heeft verschillende verklaringen", zegt kinderpsychologe Klaar Hammenecker. "Jongens en meisjes beleven die heftige tienerjaren op een totaal verschillende manier. De thema's zijn wel hetzelfde: identiteit, vrienden en jezelf ontdekken, maar ze beleven dat anders. Bij meisjes is dat veel complexer, hormonen spelen ook veel meer op, het haalt hen veel meer uit balans. Dus het is heftiger om er als meisje door te gaan dan als jongen, waarmee ik niets wil afdoen van waar jongens doorgaan. Meisjes schieten ook veel meer door in controle dan jongens en ze gaan ook op een andere manier met elkáár om.  Daardoor komen hun mentale problemen veel meer op de voorgrond."

"In mijn praktijk merk ik dat sinds corona het aantal tieners met hulpvragen erg is toegenomen. Misschien hebben we echt wel onderschat dat zij in de leeftijdscategorie zaten waarop corona het meest impact had. Alles wat toen van ons werd gevraagd, alle verwachtingen die er waren, gingen lijnrecht in tegen wat zij in hun ontwikkelingsfase nodig hadden. Eigenlijk moesten zij loskomen, uitbreken, ontdekken, experimenteren, aftasten en letterlijk snuffelen aan elkaar, en dat kon allemaal niet."

"In de lockdown zaten die jongeren op het einde van de lagere en het begin van de middelbare school en ook daar liep het helemaal vast. Zij kregen niet de mogelijkheid om heel veel processen onder toezicht en in een gestructureerde context uit te proberen. Dat heeft zeker impact gehad en daardoor zijn ze nu zoekende en weten ze niet hoe ze met al die dingen moeten omgaan."

"We leven sowieso in een maatschappij die heel veel druk zet, we worden heel erg zélf verantwoordelijk geacht en mogen vooral niet mislukken. Die druk voelen tieners heel erg, ze voelen heel veel verwachtingen van hun ouders, van hun leraren, van hun vrienden en van sociale media. Ze denken dat ze aan ál die verwachtingen moeten beantwoorden en daar worstelen ze mee." 

"Tienermeisjes weten niet hoe ze het moeten klaarspelen om aan al die verwachtingen te beantwoorden. Ze voelen enerzijds dat het niet goed voelt om zich voor al die verwachtingen uit te sloven, maar tegelijk denken ze wel dat dat is wat ze moeten doen om niet te falen en om mensen niet te kwetsen en teleur te stellen. Dat is een enorme dubbele paradox en een ambiguïteit waarin ze beland zijn en dat komt tot uiting in controlegedrag. Op die leeftijd zie je dan ook vaak eetstoornissen, perfectionisme en automutilatie, allemaal uitingen van die controledrang."

"Ik probeer met hen te kijken naar de processen die erachter zitten en die helder te krijgen. Vaak hebben ze zelf niet door dat het over controle gaat en ik probeer hen uit te leggen wat er met hen gebeurt en waarom ze doen wat ze doen. Ik betrek ook altijd de ouders en maak een analyse van hoe er binnen hun systemen wordt omgegaan met verwachtingen en druk", zegt ze.

Ik zet de tieners ook aan om systematisch risico te durven nemen en te ontdekken dat er dan niets ergs gebeurt om zo de controle te lossen. Want tieners zijn daar als de dood voor, ze overdenken alles duizend keer en zien overal rampscenario's. Als ze niet om twee uur 's nachts meteen die sms beantwoorden, als ze niet de juiste kledij dragen, als ze niet de ideale maten hebben, als ze niet gisteren in dat gesprek zo geantwoord hebben toen die vraag kwam van die interessante jongen, dan denken ze dat ze volledig gefaald hebben en alles verloren is."

"De rol van ouders is hierin heel belangrijk. Je kan emoties ontvangen van je kinderen, je kan luisteren naar hun boodschap, je kan hen serieus nemen, je kan hen bijstaan en hen laten merken dat ze het niet alleen moeten dragen. Ik denk dat we als maatschappij preventief kunnen werken door aan jongeren te laten merken en voelen dat ze het niet alleen moeten dragen, die lastige fase."