Buste van beruchte Schaarbeekse burgemeester Roger Nols omgedraaid

Moet de buste van Roger Nols weg, mag hij blijven, of moet er een bordje met context komen? Dat was de insteek van een jarenlang debat over het standbeeld van de beruchte burgemeester in het gemeentehuis van Schaarbeek. Een werkgroep, onder het gezamenlijk voorzitterschap van burgemeester Cécile Jodogne (Défi) en de schepen voor Gendergelijkheid en Gelijke Kansen, Sihame Haddioui (Ecolo), boog zich uiteindelijk over de zaak.

De werkgroep, die verder bestond uit politieke vertegenwoordigers, deskundigen, burgers en verenigingen onder begeleiding van het Brussels Studies Institute, deed in het najaar van 2022 verschillende aanbevelingen, waarvan het omdraaien van het standbeeld er één is. De gemeenteraad stemde in december 2022 in met dit voorstel.

"Omdraaien is een origineel idee", vindt woordvoerder Baptiste Buidun, woordvoerder van burgemeester Cécile Jodogne. "Het voordeel als je het niet weghaalt: je kunt nog refereren aan die periode en erover praten. Hij benadrukt dat de waarden van Nols niet meer dezelfde zijn als van het hedendaagse Schaarbeek. Door het gezicht om te draaien, distantieert de gemeente zich ervan."

Waarom wordt de buste nu omgedraaid, pas een jaar nadat de gemeenteraad het voorstel goedkeurde? "Dit is het begin van een nieuwe geschiedenis", verklaart Buidun. "We wilden een volledig project leveren. Nu komen we met een coherent idee, een nieuwe fase."

Het idee is om leerlingen uit het vijfde en zesde leerjaar uit te nodigen om met het verleden aan de slag te gaan. Ze zullen ook een tegenobject maken dat in de omgeving van de buste kan worden geplaatst en dat de waarden van Schaarbeek uitdraagt.

Roger Nols leefde van 1922 tot 2004. De oud-burgemeester staat bekend als een uitgesproken Vlamingenhater en racist, die in de jaren 1970 en 1980 de scepter zwaaide in Schaarbeek. Nols begon zijn carrière bij de Franstalige liberalen en werd in 1970 burgemeester voor het FDF (Front démocratique des Francophones, vandaag verveld tot DéFI, Démocrate Fédéraliste Indépendant), maar werd in 1983 uit de partij gezet.

Zijn beruchte "Lokettenkwestie" in 1976, waarbij hij aparte loketten instelde voor Franstaligen, Vlamingen en buitenlanders, veroorzaakte nationale ophef. Ook in het collectieve geheugen gegrift zijn de beelden uit de jaren tachtig waarbij Nols tegen het migrantenstemrecht protesteert door in djellaba op een kameel naar het Collignonplein in Schaarbeek te trekken. MRAX, voluit "Mouvement contre le Racisme et la Xénophobie", begon als eerste met acties om de buste van Nols uit het gemeentehuis te verwijderen.