Britse oud-premier Johnson aan de tand gevoeld over coronabeleid: "Ik excuseer me voor de vele doden, de pijn en het lijden"
De Britse oud-premier Boris Johnson getuigt vandaag en morgen in een onderzoekscommissie over hoe zijn regering de coronapandemie heeft aangepakt. Op de eerste dag betuigde Johnson zijn spijt voor de vele "verliezen, de pijn en het lijden" van de bevolking. Hij gaf toe dat er "ongetwijfeld" fouten zijn gemaakt, maar vindt ook dat zijn regering haar best heeft gedaan, op basis van de informatie die toen voorhanden was.
Boris Johnson, premier van 2019 tot 2022, stemde eind 2021 in met een openbaar onderzoek naar de manier waarop zijn regering de coronapandemie had aangepakt. Dat onderzoek is nu al enkele maanden aan de gang in het Britse parlement en wordt geleid door een rechter op rust.
Een eerste deel van het onderzoek ging over de vraag of het Verenigd Koninkrijk voldoende voorbereid was op de pandemie. Momenteel focust het onderzoek zich vooral op de politieke besluitvorming.
Eerder getuigden al tientallen ministers, adviseurs en wetenschappelijke medewerkers onder ede. Zij schetsten geen al te fraai beeld van de voormalige premier. Johnson wordt verantwoordelijk geacht voor het hoge aantal doden in het VK. "Ze twijfelden aan u, aan uw bekwaamheid en competentie", wierp de advocaat die Johnson ondervraagt, de premier voor de voeten.
Johnsons antwoord: "Uit die commentaren blijkt de bezorgdheid van mensen die hun uiterste best doen en geen gemakkelijke oplossing zien en kritiek hebben op zichzelf en anderen."
BEKIJK - Boris Johnson excuseert zich bij de nabestaande van coronaslachtoffers :
"Ongetwijfeld fouten gemaakt"
Johnson begon zijn ondervraging door zijn excuses aan te bieden voor de vele doden die de pandemie in het VK veroorzaakt heeft en de pijn en het lijden door de bevolking. Hij zei dat hij de "gevoelens van de slachtoffers en hun families begrijpt".
Johnson gaf toe dat zijn regering "ongetwijfeld" fouten heeft gemaakt en sommige zaken anders aangepakt hadden moeten worden. Hij voelt zich daar naar eigen zeggen ook "persoonlijk verantwoordelijk voor". Johnson verwees onder meer naar de uiteenlopende boodschappen die de verschillende regeringen (in Londen en Schotland) hadden uitgestuurd. "We moeten dat in de toekomst beter doen."
"Sneller risico inzien"
Hij gaf ook toe dat hij en de Britse regering sneller de risico's hadden moeten inzien in het begin van de pandemie, bijvoorbeeld door wat zich in Italië afspeelde. Ook massabijeenkomsten hadden sneller verboden moeten worden, zegt hij nu. Maar de oud-premier vindt ook dat zijn regering haar best heeft gedaan op basis van de informatie die toen voorhanden was. Achteraf gezien is het makkelijk om dingen te zien die anders hadden gemoeten, liet hij verstaan.
Op de vraag of zijn beleid ertoe geleid heeft dat er extra doden zijn gevallen, antwoordde Johnson "ik weet het niet". Hij verwees onder meer naar de "veel oudere bevolking" in het VK, een hoog aantal covid-gerelateerde sterfgevallen en de hogere bevolkingsdichtheid in zijn land als oorzaken daarvoor.
Het huidige onderzoek focust zich vooral op dat eerste jaar - 2020. Later kon het VK betere cijfers voorleggen, door een snelle uitrol van de vaccins. In het VK stierven tijdens de pandemie in het totaal meer dan 230.000 mensen.
"Sterke argumenten tegen te vroege lockdown"
Het Verenigd Koninkrijk wachtte ook langer dan andere landen om een lockdown in te voeren. Pas op 23 maart 2020, elf dagen nadat de Wereldgezondheidsorganisatie corona als een pandemie had uitgeroepen. Een tweede lockdown kwam er in november, volgens meerdere getuigen in de commissie weken te laat.
Volgens Johnson was dat omdat er een risico bestond op "gedragsvermoeidheid" bij de bevolking. Bovendien zou het virus later sterker kunnen terugkomen. Het waren argumenten die volgens hem destijds "krachtig naar voren waren gebracht en zeker een groot effect" op hem hadden.
Ook Chris Witty, destijds de belangrijkste medische adviseur van de regering, gebruikte in die dagen dat argument. In een eerdere getuigenis in deze commissie zei Witty dat dat "waarschijnlijk zijn grootste communicatiefout" is geweest. Volgens hem had het argument nooit gebruikt mogen worden als een reden om nog geen actie te ondernemen.
Rond 18 uur onze tijd zat de eerste dag van de ondervraging er op. Johnson zal morgen wellicht ook moeten uitleggen waarom hij, zoals de Britse krant Daily Mail tenminste schreef, het idee opwierp om met een militaire operatie vaccins te gaan stelen bij een laboratorium in Nederland. En uiteraard zal ook "Partygate" aan bod komen: Johnson en zijn medewerkers namen het zelf niet zo nauw met de coronamaatregelen en lockdown.
Dit hele onderzoek zal geen juridische gevolgen hebben. Niemand zal schuldig of onschuldig bevonden worden, het is vooral bedoeld om lessen te trekken uit wat fout liep. Johnson zelf hoopt dat het onderzoek de antwoorden zal bieden "die de families van de slachtoffers terecht vragen".
