Nervositeit bij Groen na leegloop en barslechte peilingen. Met wie trekken ze naar de verkiezingen?

Bij Groen staan de zenuwen deze week strak gespannen, en niet alleen omdat de partij peilt op 6,9 procent. Vrijdag en zaterdag worden de plaatsen op de kieslijsten vastgelegd. Aangezien Groen een pak zetels dreigt te verliezen, is in veel provincies enkel de eerste plaats zeker van een plek in het parlement. In het Vlaams Parlement zou Groen bijvoorbeeld de helft van haar veertien zetels kunnen kwijtraken. Heel wat politiek personeel zal dit weekend teleurgesteld moeten worden. Voor vernieuwing lijkt al helemaal weinig ruimte te zijn.

Het helpt niet dat veel ervaren rotten de afgelopen maanden hun afscheid aankondigden. De groenen zullen daardoor naar de kiezer trekken met opvallend weinig stemmenkanonnen. Ministers Petra De Sutter, Tinne Van der Straeten en Elke Van den Brandt kunnen wellicht hun gezichtsbekendheid verzilveren, net als oud-voorzitster Meyrem Almaci. Maar na hen is het zoeken naar kopstukken. Covoorzitters Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout wegen nog te licht om de partij in hun provincie boven haar gewicht te laten boksen.

De partij maakt zich daar niet al te veel zorgen over. Uit onderzoek blijkt dat Groen-kiezers vooral stemmen op het programma en niet zozeer op de bekende koppen, klinkt het. Al is de vaststelling dus wel dat dat de partij minder dan zeven procent oplevert in de peilingen.

De enige plek waar Groen mogelijk nog een beetje aan de neerwaartse spiraal kan ontsnappen, is Brussel. Met Elke Van den Brandt, die lijsttrekker wordt voor het Brussels Parlement, heeft Groen daar een populair boegbeeld. De partij wordt in Brussel ook geholpen door een gezamenlijke Kamerlijst met Ecolo, op eigen benen zou het voor Groen nagenoeg onmogelijk zijn om er iemand verkozen te krijgen. Tinne Van der Straeten zou daar haar zetel moeten kunnen behouden. Lijsttrekker wordt naar verwachting federaal minister Zakia Khattabi (Ecolo).

Voor het Vlaams Parlement liggen de kaarten lastiger. Nadia Naji eist wellicht de eerste stek op. Omdat de tweede plaats dan naar een man moet gaan, zou Celia Groothedde hoogstens de derde – onverkiesbare – plaats kunnen claimen. Een teleurstelling voor Groothedde, die zich de afgelopen jaren in de kijker werkte rond de crisis in de kinderopvang. Binnen de partij wordt gezinspeeld dat voor haar een verhuis naar het Brussels Parlement misschien soelaas kan brengen.

Vaneeckhout trekt normaliter de Vlaamse lijst in West-Vlaanderen. Daarmee is het verhaal meteen verteld, want meer zal er niet inzitten. Groen miste in 2019 op een haar na een tweede zetel in West-Vlaanderen, maar zal nu al blij mogen zijn om de ene zetel vast te houden. In de Kamer zal er ook niet meer te rapen vallen dan de ene zetel van de afscheidnemende Wouter De Vriendt.

Mirakel

Eenzelfde verhaal aan de andere kant van Vlaanderen: in Limburg werden in 2019 een federale en een Vlaamse parlementszetel binnengehaald, maar met de huidige peilingen zijn beide zetels volgend jaar erg onzeker. “Dat wordt een half mirakel. Ik hou er alleszins geen rekening mee”, aldus een insider. Barbara Creemers, de federale verkozene in Limburg, kondigde overigens ook al aan te stoppen.

Iets meer marge is er in Antwerpen, de grootste provincie waar dus ook de meeste zetels te verdelen vallen. Voor het Vlaams Parlement zijn er vier plekjes te verdedigen. Op basis van de peilingen valt Groen terug naar drie of zelfs twee. Hoe de puzzel in Antwerpen gelegd wordt, is nog een groot vraagteken, en hangt vooral af van de plaats waar Meyrem Almaci uitgespeeld wordt: blijft ze in het Vlaams Parlement, of verkast ze naar de federale lijst?

Haar voorkeur zou uitgaan naar de Kamerlijst. Daar komt alleszins een plek vrij door het vertrek van Kristof Calvo. Mogelijk kan Vlaams Parlementslid Imade Annouri daardoor de Vlaamse lijst trekken.

In Oost-Vlaanderen houden twee groene sterkhouders ermee op: Björn Rzoska en Elisabeth Meuleman. Het logische gevolg is dat fractieleidster Mieke Schauvliege naar verwachting de Vlaamse lijsttrekker wordt. Achter haar is wellicht nog één verkiesbare plaats mogelijk.

Voor de Kamer zal Petra De Sutter bovenaan de lijst uitgespeeld worden. De hoop is dat zij voldoende stemmen trekt om ook de tweede kamerzetel van de groenen vast te houden. Die is dan wellicht voor routinier Stefaan Van Hecke. Al wordt dit geen sinecure: met Alexander De Croo (Open Vld), Freya Van den Bossche (Vooruit) en Vincent Van Peteghem (cd&v) is de concurrentie in het politieke centrum niet min.

Ook Vlaams-Brabant wordt geen vetpot. Volgens de peilingen gaan er hoogstens één federale en twee Vlaamse zetels naar Groen. De partij heeft er de uittredende Kamerleden Eva Platteau en Dieter Van Besien, maar die moeten het opnemen tegen zwaargewichten als Theo Francken (N-VA), Ben Weyts (N-VA), Frank Vandenbroucke (Vooruit), Sammy Mahdi (cd&v) of Gwendolyn Rutten (Open Vld).

De Europese lijst werd overigens wel al eerder vastgelegd. Sara Matthieu mag daar haar zetel verdedigen. Oudgediende Bart Staes steunt als lijstduwer, maar een tweede Europese zetel lijkt een utopie te worden.