Belgische gezinnen bezitten elk gemiddeld 572.000 euro, maar dat cijfer is een grote vertekening van de realiteit

De Belgen zijn over het algemeen erg rijk. Uit diverse internationale studies duiken we steevast op in het lijstje van de tien procent rijksten van de wereld. Allemaal samen hebben we in ons land 2.916 miljard euro in bezit, of 2.916.000.000.000 euro. Ongeveer twee derde bestaat uit vastgoed (gronden en gebouwen), het andere derde zijn financiële bezittingen (geld, aandelen, obligaties...). Dat betekent met andere woorden dat elk huishouden gemiddeld 572.000 euro bezit.

Het is een cijfer waar vaak naar verwezen wordt, maar het is een grote vertekening van de realiteit. Het vermogen is immers veel ongelijker verdeeld dan het inkomen. Inkomen is hetgeen iemand verdient uit arbeid of kapitaal. Vermogen is de totale hoeveelheid bezittingen, min de schulden.

De helft van alle Belgische huishoudens heeft een gemiddeld vermogen van ‘slechts’ 80.047 euro. De armste tien procent heeft zelfs een negatief vermogen van 15.438 euro, schulden dus. Aan de andere kant van het spectrum zien we dat de rijkste tien procent – ongeveer 510.000 gezinnen – een gemiddeld vermogen heeft van net geen drie miljoen euro. Bij de 51.000 rijkste gezinnen gaat het zelfs over 8,6 miljoen euro gemiddeld. Of om het nog anders uit te leggen: de rijkste tien procent heeft een gemiddeld vermogen dat 107 keer hoger ligt dan dat van de helft van de Belgische huishoudens.

De data komen uit internationaal onderzoek door de Franse econoom Thomas Piketty, een autoriteit als het gaat over ongelijkheid, en zijn team. Zij stellen vast dat er in zowat alle landen van de wereld een grote kloof bestaat tussen de topverdieners en de mensen uit de onderste lagen.

Wat de inkomens betreft, blijkt dat Zuid-Afrika van de 177 onderzochte landen het meest ongelijke land van de wereld is: de top 10 procent verdieners krijgen 65 procent van het totale inkomen, de helft van de bevolking verdient slechts 6 procent van het totale inkomen. Bij de meest ongelijke landen vinden we verder vooral veel Afrikaanse landen terug. Bij de minst ongelijke landen spannen de Europese de kroon: in Slowakije hebben de beste tien procent beste verdieners 26 procent van het totale inkomen.

België behoort met 33 procent ook tot de beste leerlingen van de klas: het staat op de vijftiende plaats wereldwijd. Dat is niet onlogisch: door de sterke nadruk op het uitbouwen van een sociaal vangnet worden er in ons land en veel andere West-Europese landen hoge belastingen en socialezekerheidsbijdragen betaald. Dat zorgt ervoor dat de kloof tussen de beste en de slechtste verdieners enigszins wordt overbrugd.

De ongelijkheid zit hem dus duidelijk bij de vermogens. Dat heeft alles te maken met het feit dat het vermogen doorgegeven wordt van generatie op generatie en dus de neiging heeft om aan te groeien. Bovendien is er ook minder sprake van een gelijkmaker in de vorm van belasting: de tarieven in de erf- en schenkbelasting liggen veel lager dan die in de belasting op arbeid.

Internationaal bekeken doet België het wel nog uitstekend: het staat op de vierde plaats op de ranking van de minst ongelijke landen van de wereld. Bij koploper Nederland hebben de tien procent rijksten 48 procent van het totale vermogen in handen. Zuid-Afrika staat ook hier helemaal aan het andere uiteinde: de tien procent rijkste inwoners bezitten liefst 86 procent van het totale vermogen, voor de overige negentig procent schiet er dus maar 14 procent over. Ook op dit vlak geven de westerse landen toch weer het goede voorbeeld. Al is er dus ook hier nog altijd een enorme kloof.

In tegenstelling tot de andere Europese landen, zien we in België dat de kloof de afgelopen dertig jaar niet is uitgediept: de rijkste tien procent heeft nu al jarenlang ongeveer hetzelfde gedeelte van de rijkdom in ons land in bezit. In buurlanden Duitsland en Frankrijk zien we wel een stijging: daar heeft de rijkste tien procent dus nog een groter stukje van de cake binnengehaald. Als alles bij het oude blijft, zal dat de volgende jaren ook niet snel gaan kenteren, integendeel.