Wat doet u wanneer u online op een cookiewall stuit? Meteen alles aanvaarden, of de cookies proberen te weigeren? Dat laatste is soms een hele beproeving: weigeren kan slechts na meerdere schermen te doorlopen, of meerdere categorieën cookies af te vinken.

Volgens privacyorganisaties is dat geen toeval. Ze hebben het over dark patterns, manieren om gebruikers de cookies toch te laten accepteren, waardoor informatie over hun surfgedrag verzameld kan worden.

Verstopt

Vorig jaar legde de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) verschillende Belgische uitgevers boetes op, bijvoorbeeld omdat cookies standaard aangevinkt stonden. Cookiebanners werden aangepast, maar voor de toenmalige klager – de Oostenrijkse privacyactivist Max Schrems en diens organisatie NOYB – volstond dat niet. Het zinde hem niet dat de knop ‘alles weigeren’ nog geregeld verstopt zit op een tweede scherm, of dat ‘alles accepteren’ met een andere kleur harder opvalt dan de weigerknop.

NOYB diende in juli daarom opnieuw klachten in bij de GBA. De eerste beslissingen zijn zopas gepubliceerd, voor de mediagroepen IPM Group, Mediafin, RTBF en VRT, en die rond L’Avenir. Tegen Mediahuis, waartoe De Standaard behoort, en twee andere mediagroepen is de procedure nog lopende.

De Vlaamse openbare omroep werkte met verschillende knopkleuren, iets wat ze intussen oploste. Bij RTBF zit de weigerknop momenteel nog verborgen op een tweede scherm. Dat willen ze wel binnen de maand in orde maken.

De Gegevensbeschermingsautoriteit bevestigt haar strengere houding. ‘Na de nieuwe klachten van NOYB hebben we de websites inderdaad afgetoetst aan een checklist die in oktober is gepubliceerd’, zegt Hielke Hijmans, voorzitter van de Geschillenkamer binnen de GBA. ‘Onze conclusie is dat de ‘alles weigeren’-knop gelijkwaardig gepresenteerd moet worden als de ‘alles accepteren’-knop. Dat betekent dus dat de knoppen hetzelfde uiterlijk hebben én ook allebei onmiddellijk zichtbaar zijn. Deze beslissingen zijn nu een eerste stap. Het is de bedoeling dat iedereen zich naar de checklist schikt.’

Eén aspect lijkt nog niet helemaal opgehelderd: de zogenoemde ‘noodzakelijke cookies’. Die zijn vaak niet uit te schakelen. Voor de GBA kan dat soms door de beugel, bijvoorbeeld als een webwinkel met een cookie wil onthouden welke producten een klant in het winkelmandje plaatst. ‘Maar het aantal websitebezoekers tellen met een cookie is niet noodzakelijk. Daar is dus toestemming voor nodig. En dan is er nog discussie over sommige analytische cookies’, besluit Hijmans.

Lees ook

 Gezichtsherkenning: de technologie waar zelfs big tech van afbleef