“Ik ga Nina niet onder druk zetten”: Ulla Koch, de nieuwe coach van Derwael, predikt geduld richting Parijs 2024

Het roer is omgegooid bij de Gymfed. Of zo lijkt het er toch op met de keuze voor Ulla Koch als tijdelijke head coach voor de afdeling toestelturnen meisjes. Dat is ook nodig na de schandalen waar de turnfederatie telkens in verzeild raakte. In 2008 vloog Gerrit Beltman na zes jaar buiten - de Nederlandse coach erkende later zelf dat hij zich geweldig had misdragen. Vervolgens nam het Franse stel Marjorie Heuls-Yves Kieffer over, met ongekende successen, maar ook weer met verhalen over psychisch grensoverschrijdend gedrag.

En dus keek de Gymfed er nu nauwlettend op toe dat ze met Ulla Koch weer geen wolf in schaapskleren binnen haalde. Pas na een background check van de 68-jarige Duitse ging het licht op groen. Tot Parijs 2024 heeft Koch de touwtjes in handen bij de Gentse elitewerking. Gisteren werd ze voorgesteld. “Ik ging ervan uit dat ik op pensioen was en tijd zou hebben om te golfen”, zei ze met een kwinkslag. “Ik was dus verrast toen Olav Spahl (sportdirecteur van het BOIC, red.) me belde met de vraag of ik bereid zou zijn om het Belgische turnteam te leiden. Ik heb er twee dagen over nagedacht en dan ben ik met de gymnasten gaan praten. Het was belangrijk dat zij akkoord waren, anders kan je geen vertrouwensband kweken. Ik bezocht de infrastructuur hier ook: ik waande me in het paradijs.”

Voor de meeste turnsters, onder wie olympisch kampioene Nina Derwael, was Koch geen onbekende. Ze was, tot ze er in 2021 een streep onder trok, een vertrouwd gezicht op de grote kampioenschappen als head coach van het Duitse vrouwenteam. Vier keer stond ze met haar ‘Mannschaft’ op de Spelen, van Peking tot Tokio. Op haar teller staan 34 medailles op EK’s, WK’s en Spelen. Koch: “En ik dacht ook naar Parijs te gaan, maar dan als vrijwilligster in het German House. Nu hoop ik er als head coach te raken.”

Zo legde Koch meteen de vinger op de wonde: geen enkele van haar gymnastes is na het teleurstellende resultaat op het WK in Antwerpen al zeker van een olympisch ticket. “Ik was toch een beetje ontgoocheld in de Belgen. Oke, de beste gymnastes waren buiten strijd (schouderblessure Derwael en klierkoorts Lisa Vaelen, red.) en uit ervaring weet ik hoe groot de druk is wanneer zo’n WK in eigen land wordt gehouden. De uitdaging is nu om hen weer op niveau te brengen. Ze zijn het waard om te helpen, maar het is ook hun leven. We gaan samen doelen stellen. Geen dromen. Je màg dromen uiteraard, maar ze moeten wel bereikbaar zijn.”

In het beste scenario halen drie Belgische gymnastes komende zomer Parijs. Twee tickets zijn te rapen op de Wereldbekers, ééntje op het EK begin mei. Op zich niet onmogelijk - zeker nu de Europese turnfederatie besliste dat Rusland niet welkom is - maar Nina Derwael is nog altijd aan het revalideren van haar operatie in september. De Limburgse gaf vorige week nog aan dat Parijs “misschien wel te vroeg zal komen” en dat “Los Angeles 2028 niet zó lang meer is”. “Het doet me plezier dat Nina over LA praat”, zei Koch. “Het is belangrijk om je niet blind te staren op één olympische cyclus, anders ga je als gymnaste misschien je grens overschrijden en een blessure oplopen. Als coach moet je soms de rem optrekken en zorgen dat ze niet overbelast raken.”

Koch houdt er een holistische visie op na. Ze wil dat gymnasten langer meegaan. In Duitsland bewees ze dat die benadering rendeert. Elisabeth Seitz was al 29 jaar, toen ze op het EK van 2022 goud greep aan de brug met ongelijke leggers; Pauline Schäfer werd wereldkampioene aan de balk op haar 20ste, maar draait zes jaar later nog altijd mee. Dan is Nina Derwael op haar 23ste nog een ‘jonkie’. “Die meisjes leggen een lange weg af om zo ver te raken. Ze geven er veel voor op. En de federatie steekt ook veel geld in hun opleiding. Daarom is het belangrijk dat hun verhaal niet stopt na één olympische deelname.”

Ulla Koch, die haar opleiding kreeg aan de sportschool in Keulen en ook over een pedagogisch diploma beschikt, erkent dat ze er als jongere coach een andere zienswijze op nahield. “Maar ik heb uit mijn fouten geleerd. Zo weet ik nu dat de carrière van een gymnaste niet gedaan is als ze een lief heeft. Het kan net positief zijn. Gymnasten zijn ook maar mensen. Het is belangrijk om een leven te hebben buiten de turnzaal. En dat die obsessie met gewicht zinloos is - de meisjes zijn zelf verantwoordelijk voor hun lichaam, voor hun opleiding en prestaties. Ze moeten leren dat ze het recht hebben om neen te zeggen. Naar oudere gymnasten moet je als coach leren luisteren, terwijl je aan de jongere vooral zegt wat ze moeten doen.”

En daarom zal Koch een ancien als Derwael ook nergens toe verplichten. Koch predikt geduld. “Nina is gemotiveerd, maar ik ga haar niet onder druk zetten of iets opleggen wat haar gezondheid in het gedrang brengt. Niemand kent haar lichaam beter dan zijzelf. Ze weet wat ze nodig heeft, is goed omkaderd en elke dag zie ik haar beter worden. Als Nina zo voort evolueert, dan denk ik dat het EK haalbaar is. Als ze vroeger klaar is, dan zien we wel wat er mogelijk is, zonder te forceren.”

Intussen tikt de klok genadeloos voort. Koch, die drie weken geleden in dienst trad bij de Gymfed, heeft al bij al maar vijf maanden om de olympische tickets uit de brand te slepen. Geen dankbare of makkelijke opdracht. “Maar ik voel geen druk. Ik heb in Duitsland al heel wat watertjes doorzwommen.”

Na Parijs zit haar interim er hoe dan ook op. Ruben Neyens, technisch directeur van de Gymfed, gaf duidelijk te verstaan dat de zoektocht naar een head coach al is ingezet, tot de Spelen van 2032 in Brisbane. Koch kan met haar staat van dienst en ervaring de gymnasten begeleiden bij de overgang. “Na Parijs stopt het, dan zal ik al bijna een zeventiger zijn,” aldus Koch nog, die dan weer haar functie als vicevoorzitter van de topsportafdeling van de Duitse turnbond kan opnemen. “Ik heb die tijdelijk on hold gezet om België te helpen. Ik houd nu eenmaal van gymnastiek, net zoals ik graag coach ben.”