Venezuela keurt nieuwe landkaart goed, inclusief betwist gebied in buurland Guyana

Essequibo. Zo heet de regio waarover Venezuela en Guyana het maar niet eens raken. Het gaat om een olierijk gebied ten westen van de gelijknamige rivier Essequibo van zo'n 159.000 vierkante kilometer, dat zowat twee derde van Guyana beslaat.

Voor Guyana is de huidige grens de juiste, omdat de Britse kolonisator die in 1899 heeft vastgelegd voor een arbitragehof. Maar Venezuela houdt vol dat de rivier de Essequibo de oostelijke grens van het land vormt, zoals in 1777 is vastgelegd tijdens de Spaanse kolonisatie.

Het dispuut sluimert al sinds het begin van de jaren 1960, maar werd weer aangewakkerd door een nieuwe olievondst in Essequibo, goed voor minstens 10 miljard vaten. Een vondst die de nu al groeiende economie van het arme Guyana nog meer een boost zal geven, maar ook de zieltogende Venezolaanse economie goed zou doen. 

De Venezolaanse president Nicolás Maduro duwde vorig weekend nog wat meer op het gaspedaal door een referendum te organiseren over de regio. Meer dan 95 procent van de opgedaagde kiezers stemde vorige zondag voor de aanhechting van Essequibo.

Gisteren ging hij nog een stapje verder door een decreet te ondertekenen waarin een nieuwe kaart van Venezuela wordt aangenomen, inclusief twee derde van buurland Guyana. Hij deed dat tijdens een massabijeenkomst. "Leve de volledige kaart van Venezuela", schreeuwde hij zijn aanhangers toe, zwaaiend met de nieuwe kaart.

De nieuwe kaart werd ook met veel vertoon ingehuldigd in het Venezolaanse parlement. Boven de kaart in het parlement staat te lezen: "Nieuwe kaart van de Bolivariaanse Republiek Venezuela. Resultaat van de volksraadpleging op 3 december 2023".

Of Venezuela ook van plan is om het gebied militair binnen te vallen en te annexeren, is nog niet helemaal duidelijk. President Maduro zou het leger wel al de opdracht gegeven hebben om zijn activiteiten naar het gebied uit te breiden en ook aan Venezolaanse staatsbedrijven de opdracht gegeven hebben om onmiddellijk met de ontginning van olie en mineralen in Essequibo van start te gaan.

De president lijkt zich dus allerminst terughoudend op te stellen. Hoe concreet die orders uitgevoerd zullen worden, valt nog af te wachten. Sommige experts wijzen erop dat Venezuela militair niet in staat is om het gebied te annexeren.

Intussen loopt nog altijd een zaak voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, in 2018 aangespannen door Guyana, dat de huidige grens door het hof wil laten erkennen.

Dat hof deed begin december al een voorlopige uitspraak, waarin het Venezuela opriep om geen actie te ondernemen zolang het hof geen definitieve uitspraak over het betwiste gebied heeft gedaan. Mogelijk valt die pas over enkele jaren. 

De kwestie kwam gisteren ook aan bod tijdens een vergadering achter gesloten deuren van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De Veiligheidsraad ondernam geen onmiddellijke actie, maar volgens diplomatieke bronnen was de algemene teneur bij de 15 landen dat het internationale recht gerespecteerd moet worden.

En dat betekent ook dat alle lidstaten van de VN de soevereiniteit en territoriale integriteit van een ander land moeten respecteren, zoals in het Handvest van de VN staat omschreven.