Ophef in Frankrijk over vernietigende Gérard Depardieu-docu: ‘Het is de eerste keer dat je zo zwart-op-wit, op een manier die niet te ontkennen valt, ziet hoe hij zich uitlaat’

Dag Lieven, wat is er juist te zien in de Franse documentaire?

“Het gaat over het tv-programma Complément d’enquête op France 2, waarin beelden worden getoond uit de documentaire uit 2018 van Yann Moix, die toen Depardieu heeft gevolgd in Noord-Korea. Die documentaire is eigenlijk nooit afgewerkt of uitgezonden omdat er een conflict was tussen Moix en de producent van de film. Nu heeft de producent zelf een aantal beelden gelekt naar de pers, tot grote onvrede natuurlijk van Moix, die de producent wil aanklagen.

“Je ziet op de beelden een man, Gérard Depardieu, die compleet geobsedeerd lijkt door seks, die daar niet over kan zwijgen, en die te pas en te onpas referenties aan seks maakt. Hij maakt bijvoorbeeld obscene opmerkingen tegenover zijn tolk: hij zegt dat hij haar onderbroek kan zien en dat hij een erectie heeft. Het is allemaal heel vrouwonvriendelijk en ongepast, vooral ook gezien de machtsverhouding. Hij is de machtige Gérard Depardieu en laat zich op een vrouwonvriendelijke manier uit tegenover mensen die voor hem werken, wat natuurlijk de essentie van MeToo is. Hij zit op een bepaald moment ook te fantaseren over een meisje van tien jaar dat een orgasme zou kunnen krijgen terwijl ze aan het paardrijden is. Dat zijn natuurlijk zeer smakeloze en ongepaste opmerkingen.”

Krijgen de Fransen een nieuw beeld van de acteur, of was dat eigenlijk al besmeurd?

“Is het verrassend wat we te zien krijgen? Niet helemaal, er zijn al verschillende klachten tegen Depardieu neergelegd voor seksueel geweld. Net voor de uitzending van de beelden is bekend geraakt dat de actrice Hélène Darras klacht heeft neergelegd voor aanranding op de set van Disco, een film uit 2008. Er loopt ook al een onderzoek naar verkrachting en seksueel geweld in 2020 en sindsdien hebben minstens 16 andere vrouwen hem beschuldigd van seksueel geweld, zonder per se klacht neer te leggen. Zo zijn er heel veel getuigenissen van hoe hij zijn hand in hun broek stak zonder dat zij dat wilden.

“Er waren dus al bijzonder veel aanwijzingen of geruchten, maar Depardieu ontkende die altijd allemaal. Door de omgeving werd er ook niet echt op gereageerd, hij werd ook niet afgevallen. Want hij is natuurlijk Depardieu, een van de grootste, machtigste acteurs in de Franse filmwereld. Maar nu is het de eerste keer dat je zo zwart-op-wit, op een manier die niet te ontkennen valt, te zien krijgt hoe hij zich uitlaat en wat hij zegt. Je ziet hem niets echt doen, maar je hoort hem wel van alles zeggen, en dat tekent zijn karakter heel erg. Veel mensen vragen zich nu natuurlijk af: als hij het oké vindt om dit voor de camera te zeggen, wat gebeurt er dan allemaal als er geen camera bij is?”

De beelden bevestigen dus deels de geruchten die over hem rondgingen?

“Het zijn geen beelden van fysiek seksueel geweld, maar het tekent zijn karakter en maakt het aannemelijk dat het waargebeurd is wat al die vrouwen met zovelen over hem zeggen. Je hoort in de media ook wel meteen relativerende reacties: ‘Oui, c’est Gérard. Il est comme ça. Door sommigen werd gezegd dat hij nu eenmaal zo is: ‘We kennen hem. Dat is zijn humor.’

“Maar MeToo heeft duidelijk aangeklaagd dat je dat niet hoeft te pikken. Dat is denk ik ook wat bij ons met de zaak-Bart De Pauw is gebeurd, waar ook vaak werd gezegd dat het humoristisch was bedoeld. Maar door die machtsverhouding heeft dat wel degelijk een impact, omdat het voor die vrouwen zo moeilijk is om daar tegenin te gaan of heel overweldigend kan zijn, en schadelijk gewoon. Bij Depardieu gaat het ook over dingen die bij De Pauw helemaal niet aan de orde waren, namelijk fysiek seksueel geweld.

“In Frankrijk is er sowieso wat meer tegenkanting tegen MeToo en wat dan de cancelcultuur heet. Actrice Catherine Deneuve bijvoorbeeld had eerder al aangegeven dat ze het allemaal een beetje overdreven vindt wat er over Depardieu wordt beweerd, dat hij graag een beetje flirt en dat het overdreven is om dat dan verkrachting of aanranding te noemen. Maar nu voel je door deze beelden, die een heel negatief beeld van hem schetsen, dat er heel veel verontwaardiging is, ook in Frankrijk, en dat die ook wordt uitgesproken. Er heerst toch een gevoel dat hij nu ontmaskerd is. Iemand zei ook: ‘Hij is geen monstre sacré meer, maar een monster tout court.’ Een andere reactie was: ‘Het geeft mij zin om over te geven.’ Er is dus heel wat ophef en verontwaardiging.”

Is de acteercarrière van Depardieu nu afgelopen, of kan hij toch nog aan de bak blijven?

“Dat blijft moeilijk te voorspellen. Het is Frankrijk, het is Depardieu. Het is alleszins minder makkelijk af te wimpelen dan die verklaringen van mensen, waarvoor geen bewijs is en wat woord tegen woord blijft. Het is zeker in Frankrijk blijkbaar heel moeilijk om dat hard te maken en om daarin gehoord te worden. Maar met dit soort omstandigheden wordt dat toch wel geloofwaardig en kan je er moeilijker omheen.

“Nu is de vraag: hoe gaat de filmindustrie daarop reageren? Gaan ze zeggen: die gaan we toch niet meer casten, of komt er eerder een tegenbeweging die zegt: wij doen lekker wel met hem verder. Frankrijk is bijvoorbeeld ook het land waar Johnny Depp, nog voordat hij bij zijn tweede proces een beetje als winnaar naar buiten kwam, al zijn comeback heeft kunnen maken in de film Jeanne du Barry van Maïwenn. Het is gewoon ook iets wat in Frankrijk kan: mensen die controversieel zijn toch nog casten. Dat hoort er een beetje bij daar.

“Het zal misschien ook wel afhangen van hoe hij zelf gaat reageren. Hij heeft tot nu toe alles staalhard ontkend, wie weet gaat hij het nu op een andere manier benaderen in de media. Hij kan met een verklaring komen dat het compleet uit de context is gerukt, dat hij dit niet is. Of hij kan zeggen dat hij een probleem heeft en seksverslaafd is, en dat hij aan zichzelf gaat werken. Als hij een soort blijk van inzicht in de problematiek geeft, dan denk ik dat het hem misschien nog vergeven zal kunnen worden. Anderzijds hangen die twee strafzaken hem nog boven het hoofd. De vraag is ook hoe die uitdraaien. Als je in de gevangenis zit, kan je natuurlijk niet in films spelen.”