Klimaatconferentie in Dubai: België wil einde van subsidies voor fossiele brandstoffen
België heeft zich op de klimaatconferentie in Dubai aangesloten bij een coalitie van landen die de subsidies voor fossiele brandstoffen wil afschaffen. Daarmee neemt het mee de leiding in een dossier binnen de belangrijkste discussie op deze klimaatconferentie: de toekomst van fossiele brandstoffen. In België vloeit er jaarlijks minstens 13 miljard euro naar (indirecte) subsidies voor fossiele brandstoffen.
Zal de wereld overeenkomen om het gebruik van kolen, olie en gas af te bouwen? Daarover gaat het momenteel op de klimaatconferentie in Dubai.
Europa, Australië, Latijns-Amerika en de kwetsbare kleine-eilandstaten pleiten voor ambitie. Zij willen dat de slottekst van deze klimaatconferentie dinsdag duidelijk stelt dat er een einde moet komen aan het tijdperk van fossiele brandstoffen. De oliestaten, onder leiding van Saudi-Arabië, zijn daar dan weer tegen. Gisteren nog lekte een brief uit die de vereniging van olie-exporterende landen OPEC naar zijn leden had gestuurd. Daarin vroeg de OPEC alle taal af te wijzen die verwijst naar een einde van fossiele brandstoffen.
België vindt dat het einde van fossiele brandstoffen wél ingezet moet worden. Gisteren heeft het zich in Dubai alvast aangesloten bij een coalitie van landen die komaf willen maken met subsidies voor die brandstoffen. Die landen verbinden zich er onder andere toe tegen de volgende klimaatconferentie, in 2024, een overzicht te geven van de subsidies die ze zelf uitkeren. Ze willen ook zoveel mogelijk voordeelregelingen afschaffen die het gebruik van kolen, olie en gas stimuleren.
Dat ons land mee die voortrekkersrol opneemt, is vooral een belangrijk symbolisch signaal naar de andere landen op de klimaatconferentie. Het front dat er ijvert voor minder (en uiteindelijk geen) fossiele brandstoffen, wordt daardoor versterkt. Of ze ook slagen in hun opzet en de subsidies in de slottekst krijgen, zal dinsdag blijken.
Op het regeringsbeleid in ons land heeft dat engagement op de klimaatconferentie momenteel geen verdere invloed. Peter Wittoeck, de Belgische hoofdonderhandelaar in Dubai, wees er gisteren in naam van federaal minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) op dat België al stappen gezet heeft om subsidies voor fossiele brandstoffen te verminderen. Zo wordt het belastingvoordeel voor zware voertuigen afgebouwd en geldt de fiscale aftrekbaarheid voor bedrijfswagens vanaf 2026 enkel nog voor elektrische auto's.
Naast Nederland en België sloten nog 10 andere landen zich aan bij de coalitie. Het gaat onder andere om Frankrijk, Spanje en Canada maar ook de kwetsbare eilandstaat Antigua en Barbuda.
Minstens 13 miljard euro per jaar
De coalitie kwam er in Dubai op initiatief van de Nederlandse minister voor Klimaat Rob Jetten (D66). Daar blokkeerde de actiegroep Extinction Rebellion van 9 september tot 5 oktober de A12-snelweg, als protest tegen subsidies voor fossiele brandstoffen. Uit een nieuwe studie was toen gebleken dat die in Nederland oplopen tot 37,5 miljard euro per jaar.
Hoe het in België zit, is minder gemakkelijk te becijferen. Op het federale niveau bedragen de subsidies, belastingsverminderingen, gunstregelingen en vrijstellingen voor fossiele brandstoffen minstens 13 miljard euro. Maar dat is slechts een deel van het plaatje. Ook de gewesten geven immers (al dan niet indirecte) subsidies voor fossiele brandstoffen.
Het gaat dan bijvoorbeeld om tankkaarten of sociale tarieven, maar ook vrijstellingen van btw en accijnzen in sectoren die veel fossiele brandstoffen gebruiken, zoals de luchtvaart (kerosine) of de scheepvaart (stookolie).
"Dit akkoord kan het finale duwtje in de rug zijn voor onze regeringen om het probleem van de subsidies voor fossiele brandstoffen aan te pakken", zegt Koen Stuyck van WWF België. "Elk uitfaseringsplan moet passen in een bredere fiscale hervorming die de transitie naar een duurzame, rechtvaardige en efficiënte samenleving stimuleert en die technieken op basis van fossiele brandstoffen ontmoedigt. Het akkoord biedt perspectieven om kennis te delen en af te stemmen met enkele van onze belangrijkste buurlanden en handelspartners."
De verbranding van fossiele brandstoffen is met grote voorsprong de belangrijkste oorzaak van de klimaatverandering. Kolen, olie en gas zijn volgens de VN goed voor 75 procent van alle door de mens uitgestoten broeikasgassen.