Het was een toevallige wandelaar die het voorste stukje van de schedel ontdekte in de baai van Kimmeridge, een plek aan de Engelse zuidkust in het graafschap Dorset. Dat stuk kustlijn staat bekend als Jurassic Coast, omdat er wel vaker fossielen van voorhistorische dieren worden gevonden.

Na de ontdekking duurde het nog maanden voor de rest van de schedel uit de klif kon worden gehakt. Dat proces moet erg voorzichtig gebeuren, en het weer zat niet mee. Nu het gelukt is, zijn wetenschappers in extase. “De onderkaak en de bovenschedel van het gevonden fossiel zijn met elkaar verweven. Wereldwijd zijn er nauwelijks exemplaren gevonden waarop dat detail te zien is”, zegt paleontoloog Steve Etches. “Bij deze schedel is élk bot aanwezig.” Een unieke vondst dus.

Etches is er zeker van dat de rest van het skelet nog teruggevonden kan worden in de kliffen, vertelt hij aan de BBC. Omdat de kliffen snel eroderen, is het volgens hem nú het moment om de restanten te zoeken. “Ik wil er mijn leven voor riskeren”, zegt hij.

T-rex van de zee

De Pliosaurus wordt door wetenschappers weleens de “onderwaterversie van de Tyrannosaurus rex genoemd. Die reusachtige vleeseter kon tot veertien meter lang worden en verscheurde en verorberde alles wat zijn pad kruiste. De Pliosaurus deed wellicht hetzelfde, maar dan in het water.

Het zeemonster werd tot twaalf meter lang en bewoog zich met vier flippers razendsnel voort in de oceanen. (Lees verder onder de foto)

De Pliosaurus was een alleseter, met een lichte voorkeur voor de dolfijnachtige Ichthyosaurus. Die hadden geen schijn van kans als ze de Pliosaurus kruisten. Dat bewijzen de grote ronde openingen aan de achterkant van de pas ontdekte schedel. Bioloog Emily Rayfield heeft ze onderzocht. “Ze tonen de grootte van de kaakspieren, en bewijzen de kracht die ontstond als zijn mond dichtklapte en de prooi werd verpletterd.”

De Pliosaurus had ruim twee keer de bijtkracht van een zoutwaterkrokodil, bijna tien keer die van een leeuw en dertig keer die van een aanvalshond.

En dat hoeft niet te verbazen als je de grote, stevige kop ziet. Zijn schedel alleen al was groter dan een mens. Maar het zijn vooral de tanden die angst aanjagen. De Pliosaurus heeft er maar liefst 130, stuk voor stuk vlijmscherp. Ze zijn ruim tien centimeter lang en gegroefd. Met één beet doodde hij eender welke prooi, klinkt het. De tanden stonden ook zo ingeplant dat geen enkele prooi kon ontsnappen eens hij ze beet had.

De groeven zouden geholpen hebben om het vlees vlotjes te doorboren, maar ze zorgden er ook voor dat de dolkachtige tanden snel weer konden worden teruggetrokken. Klaar voor een tweede aanval, mocht dat nodig zijn.

De manier van jagen, zegt het kransje van wetenschappers die toelating kregen om de schedel te onderzoeken, had mogelijk grote gelijkenissen met die van krokodillen vandaag. Kenmerkend voor dieren met uitgezette hoofden – zoals ook de Pliosaurus – is dat ze hun prooi tussen hun sterke kaken klemmen en dan ronddraaien.

De schedel van de Pliosaurus staat centraal in een nieuw programma van de Britse bioloog David Attenborough, dat de BBC op nieuwjaarsdag uitzendt.