De deal over de krantenbedeling: krijgt u uw krant straks nog op tijd? En kan Bpost opgelucht ademhalen?

1. Is dit het einde van het krantencontract?

Ja en neen.

Ja, want Vivaldi heeft dinsdag een doodvonnis uitgesproken over het huidige contract voor de levering van kranten en tijdschriften. Al enkele weken is duidelijk dat niet Bpost maar de concurrenten PPP en Proximy als de meest geschikte kandidaten naar voren komen voor een nieuwe concessie. Maar zoals verwacht weigert de regering nu om het contract te gunnen. Aan de subsidies voor de krantenbedeling komt zo formeel een eind.

Neen, want de regering zal eerstdaags wel nog een tijdelijke verlenging van de lopende concessie voor Bpost goedkeuren. Deze concessie loopt normaal eind december af, maar zal verlengd worden tot juni volgend jaar. Zo wordt tijd gekocht om een nieuw systeem op te zetten om de krantenbedeling tijdelijk te ondersteunen. Concreet zal er tot 2026 een fiscaal voordeel komen voor de krantenuitgevers en het middenveld.

Voor de krantenuitgevers – bijvoorbeeld DPG Media, het moederbedrijf van De Morgen – zal het nieuwe fiscaal voordeel enkel gelden voor de bedeling van kranten en tijdschriften in ‘dunbevolkte gebieden’. Voor de ledenbladen van organisaties zoals CM en Greenpeace zal het voordeel in heel het land gelden. In totaal gaat het om goed 40 à 50 miljoen euro per jaar. Hiervan gaat ruim 60 procent naar de uitgevers.

2. Krijgen abonnees hun krant straks nog op tijd?

Het huidige krantencontract kost jaarlijks 125 miljoen euro. Het gaat dus om een besparing. Maar de regering benadrukt dat dit geen gevolgen mag hebben voor de verdeling van kranten en tijdschriften. “We garanderen dat elke abonnee zijn krant krijgt”, aldus staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) op een persconferentie dinsdagavond.

Onder dunbevolkte gemeenten verstaat de regering gemeenten met minder dan 225 inwoners per vierkante kilometer. Driekwart daarvan ligt in Wallonië, een kwart in Vlaanderen. Ten noorden van de taalgrens gaat het vooral om gemeenten in West-Vlaanderen en Limburg.

Door de steun aan krantenuitgevers gradueel af te bouwen, hoopt de regering ook prijsverhogingen tegen te gaan. Maar helemaal uit te sluiten lijkt dat niet. De komende zes maanden moeten uitgevers onderhandelingen starten met de verschillende distributeurs op de markt, waaronder Bpost maar ook concurrent PPP. Die laatste is goedkoper, maar wellicht minder kwalitatief.

Bij Bpost wil men voorlopig niet reageren op concrete gevolgen voor de krantenbedeling. Het bedrijf zegt wel te werken aan “het beperken van de impact”.

3. Wat betekent dit voor Bpost?

Zoals gezegd zal er tot juni 2024 niets veranderen. Voor die tijdelijke verlenging van het contract krijgt Bpost 75 miljoen euro (de helft van het huidige jaarlijkse bedrag).

Minister van Post Petra De Sutter (Groen) wil zo snel mogelijk samenzitten met de top van Bpost om te kijken hoe het daarna verder moet. In Franstalig België leeft wel de hoop dat Bpost straks nog een deel van de bedelingsmarkt kan verwerven. Om zo de schade te beperken.

Bij vakbonden ACOD en VSOA zijn ze er in ieder geval ook geruster in dan eerder, toen het nog leek dat de concurrentie met de hele koek aan de haal ging. “We zullen nu samen met het bedrijf de gevolgen moeten bekijken”, zegt nationaal secretaris van ACOD Geert Cools. “Maar ik maak me sterk dat dit zonder ontslagen kan.” Donderdag zitten de vakbonden en het bedrijf een eerste keer samen.

Dat alles is sowieso onder voorwaarde dat de beslissing van de regering standhoudt. PPP liet eerder al weten naar de rechtbank te stappen als de resultaten van de aanbesteding niet gevolgd werden.

Volgens advocaat Carlos De Wolf, expert in overheidsaanbestedingen, is de kans niet onbestaande dat het bedrijf in dat geval een schorsing van de beslissing verkrijgt. “Veel hangt af van hoe de regering haar keuze motiveert. Maar PPP lijkt me in ieder geval toch te kunnen aanvoeren dat zij een beetje voor de gek gehouden zijn.”

4. Wie kraait victorie in de Wetstraat?

Het krantencontract is al vele jaren een politiek twistpunt. Vooral de Vlaamse rechterzijde was al langer van oordeel dat de subsidiestroom moest stoppen.

De Franstalige linkerzijde stond altijd op de rem. Ten zuiden van de taalgrens doen de mediabedrijven het financieel een stuk minder goed. Zeker bij de socialisten was men ook bezorgd over mogelijk jobverlies bij Bpost. Bovendien is Wallonië veel minder dichtbevolkt dan Vlaanderen. Op die manier zouden vooral Franstalige abonnees getroffen kunnen worden door prijsstijgingen van kranten en tijdschriften.

Binnen Vivaldi is nu een compromis gesloten dat voor alle partijen behapbaar is. Vooral over de bepaling van wat een ‘dunbevolkt gebied’ is, werd in de regering de voorbije dagen nog stevig gedebatteerd. Door minder dan 225 inwoners per vierkante kilometer als criterium te nemen, blijft Wallonië afgedekt. Althans de komende drie jaar.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) kan uitpakken met de stopzetting van het huidige krantencontract. “Dit is een maatregel die aangeeft dat we op elke euro letten. Wat ook maar terecht is gezien onze budgettaire toestand. En de steun voor dunbevolkte gebieden, die is vergelijkbaar met zones met weinig dekking voor telecom.”

Bij de Franstalige partijen wordt benadrukt dat er een oplossing is gevonden voor een moeilijk dossier. “We honoreren onze principes. Er blijft steun aan de pers voor de komende jaren en het is dan aan de volgende regering om die al dan niet verder te zetten.” Zo houdt men de deur open voor een verlenging van het fiscaal voordeel tot na 2026.