Op heterdaad betrapt: "Pano" gaat 's nachts mee op pad om jagers te vatten die illegaal dieren loslaten in de natuur

5 uur 's avonds, enkele weken geleden. Het begint te schemeren buiten en de koude snijdt. We zijn last-minute opgeroepen door een team van de natuurinspectie. Zij hebben een tip gekregen waardoor ze die avond nog halsoverkop op pad willen. Ze vermoeden namelijk dat een jagersgroep illegaal dieren wil uitzetten. 

"Vanavond gaat het om een heel groot terrein. Daarom werken we in 2 ploegen", legt een inspecteur uit, die anoniem wil blijven. De actie is niet zonder risico. De natuurinspecteurs zijn gewapend en dragen een kogelwerende vest. "Ook onze doelgroep is vaak gewapend", klinkt het. "En een angstig persoon met een wapen, dat is geen goeie combinatie."

Een deel van het team gaat te voet, door de bossen, in de hoop om de jagers fysiek te confronteren. Een 3e inspecteur rijdt rond met een observatiewagen. Toch blijft het moeilijk harde bewijzen te verzamelen. "Het is niet omdat iemand rondrijdt met fazanten dat er per se een uitzet zal zijn", vertelt een inspecteur. De enige optie om de illegale praktijk vast te stellen, is betrappen op heterdaad.

Het wordt een lange nacht. Pas wanneer het team van inspecteurs rond 6 uur 's ochtends wordt afgelost, is het raak. In de koplampen van de observatiewagen duiken plots 2 mannen op. "2 personen waren fazanten aan het lossen", vertelt een inspecteur. Aansluitend worden een aantal huiszoekingen uitgevoerd, waar nog jute zakken met fazanten worden gevonden. "Uit het verder onderzoek bleek dat er diezelfde dag nog zou gejaagd worden." 

De 2 mannen maken, zoals veel jagers, onderdeel uit van een "wildbeheereenheid" (WBE). In Vlaanderen zijn er 180 zulke WBE's, jagersgroepen zeg maar, goed voor meer dan 12.000 Vlaamse jagers. Het gevolg is dat de hele jagersgroep een jachtverbod krijgt. Het is al de 6e keer dat het Agentschap Natuur en Bos zo'n verbod oplegt dit jaar. 

Alleen gaat het deze keer om een wel heel specifieke jagersgroep. De mannen blijken te behoren tot de WBE van de woordvoerder van de Hubertusvereniging, de grootste belangenvereniging van jagers in Vlaanderen. De Hubertusvereniging verzet zich al lang tegen het collectieve jachtverbod als straf voor illegale uitzettingen.  

"De jachtgroep die gezondigd heeft, hebben we geschorst uit onze WBE", zegt Christophe Rutsaert, woordvoerder van de Hubertusvereniging en voorzitter van de betrokken eenheid. De Hubertusvereniging veroordeelt illegale uitzettingen, maar een verbod voor de hele eenheid vinden ze een stap te ver. "Alsjeblieft, laat mensen die onschuldig zijn met rust. Die hebben niets misdaan", zegt Rutsaert. "Het is een disproportionele maatregel." 

Illegaal dieren uitzetten gebeurt regelmatig in het jagersmilieu. Alleen al in de weken waarin onze redactie onderzoek deed naar de jacht in Vlaanderen, vonden we 300 uitgezette eenden in Limburg, hoorden we over 200 uitgezette fazanten in Bornem en legden we tal van leveringen vast van kwekers aan jagers. Het probleem lijkt groter dan uit de cijfers blijkt. 

"Dit jaar hebben we onder meer meldingen gekregen vanuit Grobbendonk, Ravels, Boechout, Bornem, Veurne en vanuit Hasselt waar er mogelijk een illegale uitzet plaatsvindt", zegt Niels Luyten, woordvoerder van Vogelbescherming Vlaanderen. Alleen volstaan zulke vaststellingen van grote groepen dieren op onlogische plaatsen niet om een uitzetting aan te tonen. 

Betrappen op heterdaad blijft noodzakelijk, maar is knap lastig. "Je moet op het juiste moment op de juiste plaats zijn", zegt Jos Rutten, afdelingshoofd Natuurinspectie van het Agentschap voor Natuur en Bos, dat 34 inspecteurs heeft die de illegale praktijk controleren. "Dat tijdstip duurt soms maar 5 of 10 minuten. In de praktijk heb je soms weken voorbereiding nodig om net op het juiste tijdstip aanwezig te zijn." 

En de fazanten die uitgezet werden in de nacht dat we op pad gingen met de inspecteurs? Die werden meegenomen door het Agentschap Natuur en Bos en moesten worden afgemaakt. 

Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir (N-VA) veroordeelt sterk de illegale uitzetting van kleinwild in Vlaanderen. Dat is ook de reden waarom de voorbije jaren al 8 extra natuurinspecteurs werden aangeworven, reageert Demir in een persbericht. Volgens de minister zijn de besparingen op handhaving door voorgaande ministers ruimschoots ongedaan gemaakt.

"Regels zijn regels. En dat wil zeggen dat iedereen zich er aan moet houden. Wanneer illegaal fazanten uitgezet worden, moet onze Natuurinspectie ingrijpen. En dat doet ze ook. De pakkans voor overtredingen op de natuurregelgeving is dan ook enorm gestegen. Enkel dit jaar werd al in zes wildbeheerseenheden de jacht op klein wild gesloten na vaststellingen van illegale uitzetting door de Natuurinspectie", aldus Demir.