Al in mei 2022 werd er een overschrijding vastgesteld van één pesticide (1,2,4-triazool) in het West-Vlaamse gebied Blankaart/Gavers/Zillebeke. “Door een menselijke fout werd die overschrijding nooit gemeld aan de overheid of zelfs aan de eigen raad van bestuur”, zo meldt de woordvoerder van Demir. “Er werd dus ook niets mee gedaan.”

Het was nochtans geen kleine overschrijding: de aangetroffen hoeveelheid lag meer dan vier keer hoger dan de toegestane norm. Toch liet het Departement Zorg intussen weten dat de situatie niet zorgwekkend is en dat er “geen gezondheidseffecten verwacht worden bij de gebruikers, ook niet bij langdurige blootstelling”. Ook het kabinet van Demir bevestigt dat al ons drinkwater perfect veilig is.

Maar hoe is de fout nu kunnen gebeuren? “Als de resultaten van een standaardonderzoek binnenkomen, worden die ingeladen in onze databank en automatisch afgetoetst aan de geldende normen. Als er dan een overschrijding is, start er automatisch een mechanisme van melding en worden er nieuwe staalnames gevorderd”, zegt Kathleen De Schepper van De Watergroep. “Maar in dit geval ging het om een oriënterend onderzoek, waarbij we op basis van een risico-inschatting controleren op stoffen waarop we niet standaard controleren. Vaak gaat het om nieuwe stoffen waarvan de toegestane normen nog niet in onze databank zitten en er dus nog een menselijke aftoetsing gebeurd.”

En daar liep het dus fout, geeft De Schepper toe. “Voor het grootste deel van die stoffen geldt een norm van 4,5 microgram. Voor 1,2,4-triazool is dat echter maar 0,1 microgram en de waarden die gemeten werden, lagen tussen de 0,11 en de 0,44 microgram. Die werden verkeerdelijk echter afgetoetst aan de 4,5-norm, waardoor er geen overschrijding werd opgemerkt.”

Het was pas toen de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voor haar jaarrapporten een extra controle deed, dat de fout aan het licht kwam. Hoewel er geen gezondheidsrisico’s zouden zijn, tilt Vlaams minister Demir toch zwaar aan de fout. “Mocht het advies van het Departement Zorg minder gunstig zijn, zou dit een ongeziene en schandalige fout geweest zijn met verregaande gevolgen.”

Daarom wordt De Watergroep nu “per onmiddellijk” onder verscherpt toezicht geplaatst en volgt er een externe audit van de drinkwatermaatschappij “om het gebruikte proces door te lichten en om na te gaan of de inmiddels ondernomen actie wel volstaat om dergelijke fouten in de toekomst te vermijden”. “Ook bij de andere drinkwaterbedrijven zullen bijkomende verificaties van gerapporteerde cijfers gebeuren”, meldt Demir nog. “Met drinkwaterkwaliteit moet zorgvuldig omgesprongen worden. Dat een overschrijding niet gemeld wordt aan de overheid én daarenboven er ook niet zelf naar gehandeld wordt om de situatie te verbeteren, is onaanvaardbaar.”

Er wordt ook een onderzoek geopend naar de oorzaak van de waterverontreiniging. “Al ligt die wellicht in het pesticidegebruik in de regio”, meldt Demir. “Dit voorval toont aan dat het verder minimaliseren van het gebruik van pesticiden in Vlaanderen ook noodzakelijk is voor onze drinkwaterkwaliteit.”