Waarom je maar beter je nies niet inhoudt: Britse man scheurt luchtpijp
Als je een nies voelt opkomen, hou je die maar beter niet in. Dat is de les die Britse artsen ons willen meegeven nadat ze een man met een scheurtje in zijn luchtpijp hebben behandeld. Een erg zeldzame, maar wel mogelijk levensbedreigende complicatie. Volgens de artsen heeft de man veel geluk gehad.
In het medische tijdschrift beschrijven artsen het verhaal van een 30-jarige patiënt die werd opgenomen in het Ninewells-ziekenhuis in Dundee, in Schotland. De man was met zijn auto aan het rijden toen hij een nies voelde kriebelen. Omdat hij achter het stuur van zijn wagen zat, probeerde hij die zo goed mogelijk te onderdrukken. Hij sloot zijn mond en kneep in zijn neus. En voelde onmiddellijk een zeer scherpe pijn in zijn hals.
De man ging meteen naar de spoeddienst van het ziekenhuis. De artsen hoorden een krakend geluid toen ze zijn hals aanraakten, en de man leek ook geen controle te hebben over zijn bewegingen. Bij een CT-scan merkten ze een scheur in zijn luchtpijp. En dat kan dodelijk zijn.
Wat is niezen?
Niezen is een reflex, een automatische reactie van je lichaam waar je geen controle over hebt. Een nies ontstaat door een irriterend stofje in je neus. Pollen, parfum, virusdeeltjes... Het zijn prikkels in je neus die een signaal naar je hersenstam sturen. Dat is het deel van je brein dat instaat voor lichaamsreflexen. Je brein stuurt vervolgens je lichaam aan om in actie te komen.
Door te niezen worden de irriterende en mogelijk gevaarlijke stofjes uit je neus geblazen. En dat gebeurt zeer snel, soms met een kracht tot 160 kilometer per uur. Je ogen sluiten zich automatisch - ook alweer een reflex. Niet om te verhinderen dat je ogen eruit geniesd worden, dat is een mythe. Maar wel om te verhinderen dat die irriterende stofjes in je ogen belanden.
Arts: "Even zeldzaam als winnend lot uit miljoenenloterij"
Dokter Rasads Misirovs vertelde aan de krant The Guardian dat de artsen aanvankelijk helemaal geen idee hadden over de oorzaak. "Het was verrassend. Niemand had ooit eerder zoiets (een gescheurde luchtpijp, red) gezien, behalve na verwondingen of complicaties na een operatie.
Sleutel om het mysterie op te lossen, was een gedetailleerde beschrijving van wat wanneer precies gebeurd was, gevolgd door uitgebreide scans van de patiënt. "Röntgenfoto's van de weke delen in hals toonden lucht in structuren waar geen lucht hoort te zitten. We maakten CT-scans van de hals en de borstkas. Daar konden we de hoeveelheid lucht zien die vast zaten in de hals en de borstkas. En de locatie van de scheur in de luchtpijp."
De man kreeg pijnmedicatie en werd opgenomen in het ziekenhuis. Gedurende 48 uur werd hij nauwgezet geobserveerd. Na vijf weken had de scheur in zijn luchtpijp zich hersteld. Volgens de artsen heeft hij veel geluk gehad.
"Het had veel erger kunnen zijn", zegt Misirovs. Als je mond en je neus tegelijk afgesloten zijn tijdens een nies, kan de druk in je bovenste luchtwegen 20 keer groter worden. "In het ergste geval kan dat leiden tot een gebarsten luchtpijp, wat leidt tot verstikking, of een bloeding in je hersenen."
De kans dat je complicaties zoals in dit geval oploopt, is extreem zeldzaam.
De arts stelt meteen ook wel gerust. "De kans dat je complicaties zoals in dit geval oploopt, is extreem zeldzaam. Het komt bijna nooit voor. Het is zoals een miljoenenloterij winnen."
Hoe moeten we dan wel niezen?
Wat hebben we dus geleerd? "Mijn advies is om een opkomende nieskriebel gewoon te volgen", zegt Misirovs. "Niezen is een natuurlijk verdedigingsmechanisme om irriterende stoffen uit de neus te verwijderen."
Wat niet wil zeggen dat je in het wilde weg moet niezen. "Bedek je gezicht zachtjes met je hand of de binnenkant van je elleboog. Zo verhinder je dat virussen, speeksel en slijm mensen rondom jou bereiken." Een les die we tijdens de coronaperiode dikwijls hebben gehoord.
Meer lezen?
Deze casus wordt beschreven in het medische tijdschrift BMJ Case Reports: Misirovs, R., Hoey, G., Carruthers, C., & Majumdar, S. (2023). Spontaneous tracheal perforation following a sneeze. BMJ Journals.