Hoe Poetin de westerse boycot veranderde in een goudmijn

‘The New York Times’ bestudeerde de financiële rapporten van de bedrijven die Rusland verlieten en daaruit blijkt dat ze meer dan 94 miljard euro aan verliezen hebben aangegeven sinds de start van de oorlog.

KIJK. Poetin tijdens gesprek in Kermlin: “Oekraïne heeft geen toekomst”

Ze moesten onder meer aanzienlijke taksen betalen bij hun vertrek, die de regering, de elite en de oorlogskas van Rusland het afgelopen jaar alleen al ruim een miljard euro opbrachten.

Het vertrek van de westerse bedrijven kwam er na een oproep van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Het moest de Russische economie schade toebrengen en de invasie ondermijnen. Het verliep anders.

Poetin dwong bedrijven die wilden verkopen om dat aan dumpingprijzen te doen of nam ze soms zelfs in beslag. Hij wees zelf de opkopers aan, doorgaans trouwe leden uit de elite. Hij riep ook een speciale subcommissie in het leven, die alle potentiële verkopen onder de loep neemt. Zij beslist of bedrijven überhaupt mogen vertrekken uit Rusland en onder welke voorwaarden.

Het overkwam onder meer de Nederlandse brouwer Heineken. Die vond afgelopen lente een koper en er werd een prijs afgesproken. Maar de Russische regering wees de deal eenzijdig af en gaf de Russische bezittingen van Heineken voor 1 euro en de belofte om 92 miljoen euro aan schulden terug te betalen aan een Russische producent van spuitbussen, die getrouwd is met een Russische senator.

Het resultaat is dat een steeds groter deel van de industrie in Rusland in handen is van Russische spelers. De Russische staat maakt daar een belangrijk deel van uit. Russische staatsbedrijven verwierven onder meer de activa van bedrijven als IKEA en Toyota. En in veel gevallen tekende Poetin persoonlijk de verkoop af.

De bedrijven die in de plaats komen, zijn vaak doorslagjes van het origineel. Toen de bekende koffieketen Starbucks bijvoorbeeld vertrok, kwam Stars Coffee in de plaats. Het logo van de zeemeermin werd een Russische zwanenprinses. De producten zelf worden lokaal gemaakt of ingevoerd via bevriende landen. Zo kan een supermarkt in Moskou nog altijd Pepsi aanbieden door het te importeren vanuit Oezbekistan.

Toch kraait Poetin beter niet te vroeg victorie. Hoewel hij volhoudt dat het ondanks de westerse sancties goed gaat met de Russische economie, lijkt de realiteit toch anders te zijn. Rusland wordt om bovenstaande redenen internationaal gemeden om zaken te doen, haar economie staat volgens experts wel degelijk onder druk en dreigt te oververhitten. Zelfs Russische topfunctionarissen geven toe dat verminderde concurrentie en buitenlandse investeringen op de lange termijn de gewone Russen en de economie zullen schaden.

In een analyse vorige week gaf onze buitenlandjournalist Guy Van Vlierden ook al aan dat de Russische economie wel degelijk naar de verdoemenis gaat. Alleen niet snel genoeg.