Van de 26.000 mensen per jaar die wegens knieartrose in het ziekenhuis belanden, wandelen er bijna 24.500 weer buiten met een knieprothese. Van 29 Europese landen zijn er alleen in Finland, Oostenrijk en Duitsland nog meer knieprothesen dan bij ons: per 100.000 inwoners lopen er 212 Belgen mee rond.

Knieartrose is natuurlijk een hoogst vervelende aandoening. Slijtage aan het kraakbeen leidt tot last bij het traplopen en wandelen en kan je zelfs ’s nachts uit je slaap houden. 3,6 procent van de Belgen kan ervan meespreken, bij de 85-plussers zelfs meer dan één op de zeven.

3,6 procent van de Belgen heeft last van artrose, bij de 85-plussers zelfs meer dan één op de zeven

Geen wondermiddel

Maar een nieuwe knie is heus niet het wondermiddel, zegt het Federaal Kenniscentrum voor Gezondheidszorg (KCE) in een nieuw rapport. Daar zijn al langer internationale richtlijnen over, maar “de toepassing daarvan blijkt niet optimaal te zijn”, klinkt het streng.

Er is bijvoorbeeld al lang en breed aangetoond dat röntgenfoto’s weinig meerwaarde hebben, omdat de diagnose ook duidelijk is zonder. Maar “naleving van de richtlijnen blijkt moeilijk” omdat “patiënten niet akkoord gaan met een puur klinische diagnose en aandringen op medische beeldvorming”, zegt het KCE. (lees verder onder de foto)

Wel naar de kine

Wat wél werkt bij beginnende artrose: kinesitherapie. Want daar krijg je oefeningen om te blijven bewegen en zo de slijtage tegen te gaan. Maar zo’n doorverwijzing gebeurt maar in vier op de tien gevallen – “sommigen zijn bang dat kinesitherapie de pijn zal verergeren of denken dat knieartrose geen prioritair gezondheidsprobleem is”, zegt het rapport. Sterker nog: dokters verwijzen zelfs vaker door naar massage (49 procent) of naar een behandeling met warmte en kou (24 procent). Maar dat zijn “behandelingen die niet bijdragen aan een goede zorgkwaliteit”, zegt het KCE.

Die overdaad aan prothesen is ook een dure grap. De totale kosten voor een operatie lopen op tot boven de 10.000 euro, waarvan het Riziv het grootste deel op zich neemt. Ook de overbodige foto’s vooraf hebben hun prijs. Met die bedragen zou het al heel wat uren kinesitherapie kunnen betalen.

Zes maanden

Het KCE doet in het rapport een dwingende oproep aan behandelende artsen. Vermijd röntgenfoto’s bij iedereen boven 45 die de typische symptomen heeft, is de eerste aanbeveling. Geef hen info over beweging of verwijs hen daarvoor door naar de kinesist, is een andere.

Mensen met artrose mogen zich eraan verwachten dat ze voortaan minstens drie en vaak zelfs zes maanden kine-oefeningen moeten doen “voor chirurgie wordt overwogen”. Bij overgewicht zal je ook het advies krijgen om wat gewicht te verliezen, omdat dat de pijn vermindert. Ook zware pijnstillers worden afgeraden, omdat die “zorgen voor een significante toename van bijwerkingen en niet effectief zijn in het verbeteren van pijn”. En volgt er toch een prothese, dan zal kinesitherapie er ook bij horen vanaf de dag van de operatie zelf.

Eerder dit jaar legde het Riziv artsen al een quotum op voor knie-operaties: nog maar 45 procent ervan mag plaatsvinden bij patiënten ouder dan 50 jaar.