"Het was dat of 2 maanden op straat leven": door plaatsgebrek in crisishulp wordt Lune-Alice in zomer meegenomen door haar opvoedster
Lune-Alice (toen 16) brengt maandenlang elk weekend op een andere plaats door omdat ze geen veilige thuissituatie heeft. Tijdens de week kan ze op internaat, maar voor de weekends en zomervakantie vindt de crisishulp geen pleeggezin of jeugdvoorziening. En dus is Lune-Alice aangewezen op de goede wil van haar begeleider, die haar tijdens de zomer zelf mee naar huis neemt. Die begeleider is niet de enige, dat toont de "Pano"-reportage "Jeugdhulp in crisis" aan.
"Bij mij was er sprake van verwaarlozing. Ik voelde me echt verlaten thuis", getuigt Lune-Alice moedig voor de camera van ons reportagemagazine "Pano". Ze is nu 18, maar blikt terug op een aantal jaar geleden. "Ik wist dat ik niet meer thuis kon blijven. Ik woonde er, maar voelde me een toerist."
Ik woonde thuis, maar voelde me een toerist
"Mijn moeder zei me dat ik gek was en dat ik naar de psychiatrie moest en medicatie moest nemen. Ik heb jarenlang gedacht dat dat echt zo was." Omdat thuis blijven wonen geen optie meer is, ziet Lune-Alice geen andere oplossing dan tijdens de week op internaat te gaan. "Ik was net 16, het was één dag na mijn verjaardag. Ik was bang want het was onbekend."
BEKIJK - "Ik voelde dat ik niet meer thuis kon blijven", vertelt Lune-Alice:
Vluchten in het nachtleven
Tijdens het weekend is Lune-Alice op zichzelf aangewezen. Binnen de crisisjeugdhulp wordt er voor haar namelijk geen pleeggezin of jeugdvoorziening gevonden. Dat gebeurt niet alleen bij Lune-Alice, in twee derde van de gevallen blijft een vraag om crisishulp onbeantwoord door een gebrek aan plaatsen en personeel.
Lune-Alice vlucht dan maar in het nachtleven. "Ik ging vaak feesten met vriendinnen die ook geen goede thuissituatie hadden. Samen zijn we in slechte omgevingen beland. Ik heb toen ook veel uitgestoken onder invloed van alcohol. Wiet moest ik dan weer hebben om te slapen en op te staan, dat was puur emotioneel."
De zomer van 2022
Maar in de zomervakantie gaat het internaat dicht. Opeens is er niet één weekend te overbruggen, maar twee volle maanden. Jessica, de toenmalige opvoedster van Lune-Alice, trekt aan de alarmbel.
"Het ging toen superslecht met haar", vertelt Jessica wanneer we haar samen met Lune-Alice ontmoeten in het internaat. "Ik weet dat ze echt niet terug naar huis wou. Ze zwoer mij dat ze dan liever twee maanden op straat woonde." Ten einde raad begint Jessica rond te bellen. "Onze laatste hoop, de laatste voorziening, zei toen: 'ik snap het, maar er zijn nog 60 kinderen in die situatie'."
Onze laatste hoop zei toen: 'ik snap het, maar er zijn nog 60 kinderen in die situatie'
En dan neemt Jessica de voor haar enig mogelijke beslissing. Wanneer ze haar voornemen vertelt aan de toenmalige directeur van het internaat zegt die: "Jessica, je beseft dat dit kidnapping is?" Door crisispleegouder te worden, kan Jessica Lune-Alice toch meenemen naar huis, naar haar eigen gezin met twee kleine kinderen.
Samen blikken ze terug op die zomer. "Dat ga ik nooit vergeten", zegt Lune-Alice. "Ik was te blij om met jou naar hier te komen." Ook voor Jessica blijft het een logische keuze. "We hadden een mooie band. Er was vertrouwen en we hebben veel gesprekken gehad."
BEKIJK - "Het ging toen echt superslecht met jou", zegt opvoedster Jessica aan Lune-Alice:
Parels
Toch is Jessica ook kritisch. "Als je opvoeder bent in een internaat is het op elk vlak afgeraden dat ze tijdens de zomer bij mij is verbleven. Qua afstand-nabijheid is dat gewoon geen goed idee." Maar ondanks die algemene regel heeft die zomer bij Jessica Lune-Alice wel geholpen.
"Dat is juist mooi aan die situatie. Ik had nooit verwacht dat ik ooit nog volwassenen zou hebben in mijn leven. Na mijn moeder was er niemand meer", vertelt Lune-Alice. "Het leven heeft me uiteindelijk toch parels gegeven. Het heeft me geholpen om uit die verslaving te geraken."
Pannenkoeken
Vandaag treffen we Lune-Alice op zondagochtend aan tijdens het pannenkoekenmoment bij haar nieuwe pleeggezin. Twee jaar nadat ze thuis vertrok, vindt Lune-Alice hier tijdens de weekends en vakanties de gezelligheid en warmte van een nieuw gezin.
Haar beste vriendin Agathe is opeens haar pleegzusje geworden en mama Klaartje is pleegouder. "Ze was al langer een vriendinnetje van Agathe, dus dat maakt het ook gemakkelijker om te zeggen 'kom maar bij ons'", vertelt Klaartje. "Ik ga haar mama nooit kunnen vervangen, maar wel het zorgen voor."
Mijn beste vriendin is nu mijn pleegzusje geworden
De manier waarop dat verloopt, is enigszins verrassend. "Ik deel mijn slaapkamer", vertelt Klaartje. "Als Lune-Alice op internaat is, is het mijn slaapkamer. Maar in het weekend is het Lune-Alice's slaapkamer en slaap ik in de zitkamer op de bank.”
Op vijf jaar tijd is het aantal crisisvragen bij jongeren met 40 procent gestegen. Bij meisjes tussen 12 en 18 jaar zelfs met 71 procent. Mensen als Klaartje en Jessica gaan uit vrije wil vaak wat over hun grenzen om jongeren de hulp te bieden die ze zo nodig hebben. Het plaatst ons beleidsmatig en als maatschappij voor grote uitdagingen.