Moordenaar Freddy Horion moet uiterlijk over 6 maanden van cel naar instelling, nabestaande slachtoffers: "Lang gehoopt dit nooit te moeten horen"

Freddy Horion vermoordde in 1979 autohandelaar Roland Steyaert en zijn gezin, en zit sindsdien in de gevangenis. Horion had enkele maanden eerder ook al een andere vrouw vermoord. Hij kreeg de doodstraf, die later werd omgezet in een levenslange gevangenisstraf. Horion is één van de langstzittende gevangenen van ons land.

Horion probeerde de voorbije jaren verschillende keren om vervroegd vrij te komen, maar dat is nooit gelukt. In 2018 oordeelde een team van gerechtspsychiaters echter dat Freddy Horion niet gevaarlijk meer is en niet meer thuishoort in de gevangenis, maar opgenomen moet worden in een forensisch psychiatrisch centrum, met zicht op een mogelijke vervroegde vrijlating.

Omdat dat niet gebeurd is, veroordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ons land al in mei. Het Hof oordeelde dat Horion geen realistisch perspectief kreeg op vrijlating. Dat is in strijd met artikel 3 van het Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat een verbod oplegt voor onmenselijke of vernederende behandeling en bestraffing.

Het hof van beroep van Antwerpen volgt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens nu en voegt eraan toe dat Horion binnen de zes maanden naar een instelling buiten de gevangenis moet worden gebracht. Gebeurt dat niet, dan volgt er een dwangsom van 1.000 euro per dag.

"Ik heb lang gehoopt om dit nooit te moeten horen", zegt Johan Steyaert, wiens broer werd vermoord door Horion in 1979. "Normaal word ik altijd op de hoogte gehouden, maar nu kwam het nieuws totaal onverwacht."

"Horion blijft gelukkig wel achter gesloten deuren, al zal het dan misschien niet in de gevangenis zijn. Maar ik heb toch mijn vragen over dat onderzoek waaruit blijkt dat hij niet gevaarlijk meer zou zijn. Niemand heeft een glazen bol."

"We mogen niet vergeten wat er vroeger allemaal gebeurd is. In 1979 is Horion vervroegd vrijgelaten (na een zware celstraf voor een overval en een reeks diefstallen, red.) en we weten allemaal welke gruwelijke dingen hij kort nadien gepleegd heeft uit wrok tegen de maatschappij, omdat hij vond dat hij onterecht gestraft was. Ik ben dus wel een beetje bang."

Het is nu afwachten hoe de Belgische Staat zal reageren op het arrest. Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) zegt dat hij het arrest eerst grondig gaat bestuderen.

"Ik zal de komende maanden, in stilte, een oplossing zoeken, in eerste instantie in het belang van de slachtoffers. Het spreekt voor zich dat hun wensen moeten worden gehoord. Maar ook het belang van de veiligheid voor onze maatschappij staat voorop. We zullen ook bekijken of we eventueel nog beroep aantekenen bij het Hof van Cassatie."

Van Tigchelt wijst erop dat niet alle verslagen eensluidend zijn over het feit dat Horion niet meer gevaarlijk is. "Ik heb verslagen van de psychosociale dienst in de gevangenis gelezen en die zeggen Horion wel nog gevaarlijk zou kunnen zijn, dat er een risico is op manipulatie en dat hij mensen inpalmt. Je moet weten: Horion is niet alleen veroordeeld voor een zesvoudige moord, maar ook voor aanranding van de eerbaarheid met geweld."

De minister geeft wel toe dat iedereen die veroordeeld is kans moet krijgen om te werken aan zijn rehabilitatie. "Daar zal ik aan werken, maar dus ook rekening houdend met de andere belangen en zeker die van de slachtoffers." 

Psychiatrische centra in België krijgen enkel subsidies om mensen op te nemen die geïnterneerd zijn. Dat zijn personen die ontoerekeningsvatbaar zijn verklaard, bijvoorbeeld wegens een psychiatrische aandoening, en daardoor niet veroordeeld kunnen worden tot een straf.

Horion daarentegen werd wél veroordeeld, en is dus niet geïnterneerd. Dat leidt ertoe dat er voor hem geen plaats is in een psychiatrische instelling.

"Maar het arrest laat de Belgische Staat geen andere keuze meer", zegt Jürgen Millen, de advocaat van Freddy Horion. "België heeft zelf nooit een oplossing aangereikt. Een dwangsom kan de overheid er nu misschien toch toe bewegen om extra plaatsen te creëren in psychiatrische instellingen. Niet enkel voor Horion, maar voor iedereen die moet worden voorbereid op een terugkeer naar de maatschappij."

"Het is mijn cliënt absoluut niet om het geld te doen, ook niet om zijn gelijk te halen. Hij vraagt een effectieve kans om na al die jaren opsluiting vrij te kunnen komen", zegt Millen.

"En hij betreurt dat dat altijd is tegengewerkt, of dat er geen oplossing gezocht wordt, door de Belgische overheid. Zelfs niet na de veroordeling van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens."

Het nieuws doet meteen de vraag rijzen of de beslissing van het hof van beroep gevolgen kan hebben voor andere gevangenen die een levenslange gevangenisstraf hebben gekregen, zoals Marc Dutroux.  

"Nee, voor hem liggen de kaarten helemaal anders", zegt justitiejournalist Philip Heymans. "Over Horion hebben gerechtspsychiaters geoordeeld dat hij niet meer gevaarlijk is. Hij is 76 intussen en geen gevaar meer voor de maatschappij, zeggen ze. Dutroux is een paar jaar geleden ook eens onderzocht en de gerechtspsychiaters zijn toen tot de conclusie gekomen dat hij wel nog altijd gevaarlijk is en wellicht ook altijd gevaarlijk zal blijven."