‘Vanbuiten leren werkt niet. Dan stop je er beter mee’: deze bekende proffen delen hun beste studietips

Professor Sociologie Ignace Glorieux (VUB): ‘Gewoon van buiten leren? Dan stop je er beter mee’

‘Dit zijn twee essentiële zaken: krijg structuur in het vak en begrijp wat je aan het studeren bent. Maak een overzicht en memoriseer dat. Dan studeer je de rest een pak makkelijker. We merken vaak dat studenten gewoon alles van buiten leren, maar de leerstof niet in hun eigen woorden kunnen uitleggen en geen verbanden zien. Dat ze dus papegaaiwerk doen en niet begrijpen waarover het gaat.

“Ik heb ooit een jaar op een technische school gezeten, terwijl ik totaal niet technisch aangelegd ben. We moesten voor een examen 300 formules van buiten kennen. Mijn medestudenten speelden daarmee. Ik zat daar erg op te sukkelen. Van buiten leren werkt niet. Dan stop je er beter mee.

“Nog een kwaal van deze tijd: sommige studenten kleuren heel hun cursus fluo. Zelf zou ik daar zot van worden. Het is een soort van ritueel werken. Dan denken ze: ik ben bezig en hard aan het werk, en voelen ze geen schuldgevoel. Maar veel steek je er niet van op.

“Probeer het verhaal te zien in de cursus. Al hangt dit af van vak tot vak. Zelf neem ik vooral mondelinge examens af. Studenten mogen hun nota’s meebrengen, want ik vind dat examens geen geheugenspel mogen zijn. Gewoon punten opsommen, daar heeft niemand wat aan. Ik let er vooral op of ze de leerstof begrijpen. Kunnen ze het verhaal vertellen? Zien ze verbanden? Kunnen ze voorbeelden geven? Studenten bereiden zich best op die manier voor op zulke examens: vertel op voorhand de leerstof al eens luidop of binnensmonds in eigen woorden, en zoek voorbeelden.

“In een ideale wereld zou ik liever samen op café gaan en twintig minuten een goed gesprek voeren over de materie. Maar dat gaat niet, het blijft nog altijd een examen.” (lacht)

Hoogleraar klinische psychologie Caroline Braet (UGent): ‘Ga bij je grootmoeder studeren’

“Mijn tip voor studenten: creëer een zen-omgeving. Er komen heel veel prikkels op ons af waardoor het moeilijk is om je in de diepte te concentreren. Ga naar bibliotheken, abdijen of andere rustige locaties. Ga bij je grootmoeder studeren of spreek met kotgenoten af om verleidingen buiten te houden. Stop gsm’s in een doos en zorg dat alles wat je nodig hebt offline te vinden is. Het is een vorm van nudging: je maakt zelf een omgeving waar geen verleidingen zijn.

“Dat doe je ook best met voeding. De kans op emotioneel eten is groot: zo’n 40 procent van de jongeren eet tijdens het studeren meer of ongezonder om de spanning en de stress te verwerken. Haal ongezonde voeding dus niet in huis. Koop het gewoon niet. En voorzie gezonde voeding. Beter nog: ga tijdens een middagpauze te voet of met de fiets ergens iets gezonds halen om te eten. Dan ben je er meteen even helemaal uit.

“Structuur werkte voor mij in mijn studententijd ook altijd goed. Ik stond elke dag op om 7 uur, begon om 8 uur te studeren en heb nooit tot na 21 uur gestudeerd. Uiteraard nam ik ook tussendoor geregeld een korte pauze. Maar wat me dit jaar erg opviel bij mijn studenten: velen werken tot diep in de nacht door om een paper af te krijgen. Minstens de helft diende die om 2 à 3 uur ’s nachts in. Dat vind ik verontrustend, als je bedenkt hoe cruciaal een goede nachtrust is.

“Nog een laatste tip: beweeg geregeld. Ik volgde ooit een lezing van professor Erik Scherder, een Nederlandse hoogleraar neuropsychologie, die het had over hoe lichamelijke activiteit kan inspelen op breinprocessen. Kort gezegd komt het hier op neer: af en toe bewegen is niet alleen gezond, maar helpt je ook echt om leerstof beter verwerkt te krijgen.”

Professor statistiek Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt): ‘Weet je wel echt wat er van je verwacht wordt?’

“In deze fase van de blok komt de tip wat laat, maar het belangrijkste is om alles gedurende het semester goed bij te houden. Zeker voor een vak als het mijne, maar eigenlijk geldt dit voor alle vakken. Dit is allesbehalve een nieuw inzicht, maar toch: we zien elk jaar opnieuw studenten die rond deze tijd hun leerstof voor het eerst bekijken.

“Ook een goeie: weet goed wat er van je verwacht wordt. Er zijn aan de universiteit vakken die wat complexer zijn qua evaluatie dan in het middelbaar: zoals een taak indienen en een meerkeuze-examen doen, of iets mondeling komen voorstellen. Dan is het belangrijk dat je haarscherp de verschillende onderdelen van evaluatie en de deadlines kent. Zonde als je punten kwijtspeelt omdat je dat niet helder hebt.

“De beste tip daarvoor is: praat met voorgangers. Zeker als het over een vak gaat dat al jaren gegeven wordt. Het kan altijd dat oudere studenten zeggen: ‘Dat onderdeel, daar heeft de prof nu al vijf jaar lang niets meer over gevraagd. Hij vindt dat dus niet belangrijk.’

“Hoe je het best een vak als statistiek aanpakt? Ga eerst voor jezelf na of je grote paradigma’s van het vak doorgrondt. Wat zijn de belangrijkste principes? Statistiek is anders dan wiskunde. Daar is 1 plus 1 altijd 2. Statistiek is glibberiger, je kan van iets een gemiddelde berekenen of een mediaan, en het ene is niet juister of fouter dan het andere. Maak voor jezelf een denkkader, tracht eerst de ‘ruwbouw’ te zien. Probeer in tien minuten tijd aan je grootmoeder uit te leggen wat statistiek is en waarom het belangrijk is. Slaag je daarin? Dan heb je een belangrijke stap gezet.”