‘Er zijn nu nog maar twee mogelijkheden’: na nieuwe gelekte chatberichten tussen Chinese spion en Frank Creyelman

Dag Bart. Eerst even de broers Creyelman. Wat is er veranderd?

“Onze collega’s van De Tijd hebben via het Duitse blad Der Spiegel nog een nieuwe lading chatberichten in handen gekregen tussen een Chinese spion - ‘Daniel Woo’ - en VB-politicus Frank Creyelman. Die nieuwe informatie is behoorlijk belastend voor Steven Creyelman, broer van en in de Kamer onder meer voorzitter van de Commissie Legeraankopen. We wisten al uit eerdere lekken dat Frank Creyelman zich liet uitnodigen en betalen door het Chinese regime en schermde met connecties binnen zijn partij waarmee hij de Chinezen kon van dienst zijn. Daarmee doelde hij ook op zijn broer. Tot nu toe was nog niet duidelijk of dat ook enig gevolg heeft gehad. Dat blijkt toch wel het geval te zijn.

“Zo is nu wel helder dat Steven Creyelman een parlementaire vraag indiende - over het risico van een vluchtelingenstroom uit Hong Kong - op bestelling van de Chinese overheid. Zijn broer regelde dat, de vraag is een kopie van een identieke vraag die de Duitse radicaal-rechtse AfD in eigen land stelde. Ook had Steven Creyelman zich door zijn broer laten overtuigen om mee op bezoek te gaan naar China, maar corona stak een stokje voor die reisplannen. Eveneens waren er plannen om een resolutie in te dienen die sancties tegen China kon afremmen, maar die raakte nooit ingediend. Wel toont de Chinese spion veel interesse in de werkzaamheden van de commissies waarin Steven Creyelman zetelt en zijn broer vertelt er honderduit over.”

Wat kunnen de gevolgen zijn?

“De positie van Steven Creyelman aan het hoofd van de Commissie Legeraankopen, waar confidentiële informatie passeert, was al aan het wankelen. De Conferentie van Voorzitters, die de werkzaamheden in de Kamer regelt, bestelde bij de Staatsveiligheid al een analyse over de situatie. De partijen Groen, Vooruit en Open Vld vroegen al dat Creyelman een stap opzij zou zetten in afwachting van opheldering, maar het VB weigerde dat. Alvast Groen herhaalt die vraag nu.”

Hebben zij een punt?

“Steven Creyelman vindt voor alle duidelijkheid zelf van niet. In De Tijd zegt hij dat hij “misleid” is door zijn broer en nooit vermoed heeft dat het Chinese regime achter de belangstelling van zijn broer voor zijn werk zat. Die uitleg is problematisch. Het is nu feitelijk helder dat Steven Creyelman, met zijn broer als tussenpersoon, parlementaire daden gesteld heeft - de regering ondervragen - op vraag van China. Dan zijn er nog maar twee mogelijkheden. Ofwel besefte hij dat, en dan is hij medeverantwoordelijk. Ofwel besefte hij het niet, zoals hij zelf zegt. Maar in dat geval heeft hij zich erg naïef en manipuleerbaar getoond. In beide gevallen zit hij niet op zijn plaats aan het hoofd van een commissie waar gevoelige, militaire informatie gedeeld wordt. Zijn positie is moeilijk houdbaar.”

Hoe reageert het VB op de nieuwe informatie?

“Voorlopig zeggen ze niets. Eerder deze week stak VB-voorzitter Tom Van Grieken nog de handen in het vuur voor de betrouwbaarheid van Steven Creyelman, die enkel ‘pech’ had dat hij een broer heeft die buitenlandse connecties opzoekt. De partij gewaagt van een heksenjacht.”

Ook Filip Dewinter komt weer in opspraak met een Chinese connectie. Waarover gaat dat?

“Dewinter heeft bij het begin van de coronacrisis in Antwerpen een lading gratis mondmaskers uitgedeeld. Nu blijkt dat hij die wellicht via een Chinese spion te pakken kreeg, waarmee hij al eerder in contact stond. Dat is althans het relaas dat de Staatsveiligheid van de feiten geeft in een analyse die deze week op het kernkabinet van de regering is besproken, zo schrijft Het Nieuwsblad. Destijds zei Dewinter zelf dat hij de mondmaskers op de kop kon tikken via zijn “Chinese en Russische connecties”.

“Nu zou dus blijken dat het, mogelijk via via, gaat om zijn vroegere Chinese contactpersoon Shao Changchun. Die werd in 2017 al ons land uitgezet voor spionage. Hij bracht Dewinter al eerder in opspraak vanwege hun hartelijke banden. Dewinter werd daarbij door het parket vrijgepleit van mogelijke strafbare feiten. Op X noemt Dewinter dit “spijkers op laag water” zoeken. “Blijkbaar bedreigen gratis mondmaskers de democratie”. Dat hij de hulp inriep van een bekende Chinese spion ontkent hij niet.

Wat is het verband met het andere verhaal?

“China, uiteraard. Uit de coronatijd weten we dat China medisch materiaal, zoals mondmaskers, inzette als diplomatiek instrument, om in andere landen een voet tussen de deur te krijgen. Voor het VB is dat dossier vooral erg vervelend. Het wordt nu moeilijk om vol te houden dat de Chinese banden bij het VB enkel teruggaan op één betekenisloze en uitgerangeerde partijgenoot die intussen aan de deur is gezet.”