De voorbije dagen waren quasi enkel positieve geluiden te horen over het ‘rapport der wijzen’. De koepels spreken van een “goede blauwdruk voor het toekomstig onderwijsbeleid”, en zelfs oppositiepartijen Groen en Vooruit reageerden positief, al hadden ze veel eerder actie verwacht van de Vlaamse regering om het lerarenberoep te moderniseren. “Ik ben ervan overtuigd dat hier een goede basis ligt voor een fundamentele oefening”, reageerde Vooruit-parlementslid Hannelore Goeman.

Niet vanzelfsprekend, want de commissie is geïnstalleerd door N-VA-minister Ben Weyts. Veel heeft te maken met de crisissfeer waarin ons onderwijs zich bevindt, met een acuut lerarentekort en PISA-resultaten in vrije val. Bovendien schuif je de conclusies van een commissie geleid door onderwijsautoriteit Dirk Van Damme niet zomaar van tafel.

Bezorgdheid

En toch reageren de vakbonden bijzonder terughoudend op het rapport, omdat ze naar eigen zeggen vanuit de leraarskamer veel bezorgde reacties krijgen. Faliekant afschieten doen ze niet, maar ze hekelen de manier van werken en hebben grote vraagtekens bij verschillende voorstellen.

“De pers heeft maandag alle info gekregen, wij kregen pas dinsdag toelichting van Dirk Van Damme”, zegt Marnix Heyndrickx van VSOA. “Tactisch is dat misschien slim van Weyts, maar voor ons is dat geen aangename manier van werken.”

Inhoudelijk wordt zelfs één van de speerpunten van het 70 puntenplan van de commissie niet gespaard van fundamentele kritiek: de invoering van een 38 urenweek voor leraren. Die moet de huidige lesopdrachten van minstens 20 uur per week vervangen, maar is volgens Nancy Libert van ACOD gratuit. “Onderzoek heeft aangetoond dat leraren veel meer werken dan 38 uur”, zegt ze. “Als dat er komt, moet er een systeem komen van tijdsregistratie of om overuren te compenseren. Nu staat daar niks tegenover.”

Ook de voorstellen om te snoeien in de verlofsystemen of om de vaste benoeming voor vertrekkers te beperken in de tijd, botst op weerstand. De grootste vakbond, het Christelijke COC, riep woensdag het nationaal comité samen naar aanleiding van de “onrustwekkende voorstellen” en dreigt nu zelfs met stakingen.

“Wij kregen pas na de pers informatie. Tactisch is dat misschien slim van Weyts, maar voor ons is dat geen aangename manier van werken”

Marnix Heyndrickx

VSOA

“Op de échte bezorgdheden waarmee personeelsleden in het onderwijs al jaren worstelen vindt COC geen gepast antwoord in het rapport”, klonk het na een urenlange vergadering. “De leden maakten duidelijk dat ze opnieuw op hun honger blijven zitten. Een antwoord op het kwaliteitsverlies, de toenemende zorgvraag en agressie, complexe klasgroepen, blijvende ‘planlast’, het gebrek aan respect voor het onderwijspersoneel, werkdruk … blijft uit. Afbraak van het statuut biedt geen oplossing aan al deze bekommernissen en maakt evenmin het beroep aantrekkelijker.”

Een verre toekomstdroom

Het is wel niet allemaal kommer en kwel. De bonden zien bijvoorbeeld wel brood in het inductiejaar voor startende leraren, dat hen één jaar werkzekerheid geeft en een doorgedreven aanvangsbegeleiding.

Van Damme maakte duidelijk dat het plan een samenhangend geheel is en dat het niet de bedoeling is om de lekkerste kersen eruit te plukken. Maar met de huidige kritiek lijkt een integrale uitvoering een verre toekomstdroom. “Weyts kon de sociale partners niet met elkaar verzoenen voor een hervorming van het lerarenberoep”, zegt Heyndrickx. “Dit plan heeft het water alleen maar dieper en troebeler gemaakt.”