Franse metropool Montpellier maakt openbaar vervoer volledig gratis

Vanaf vanavond 18:30 uur verplaatsen alle inwoners van Montpellier zich gratis doorheen de stad met het openbaar vervoer. De gratis dienstverlening komt er na een campagnebelofte van de socialistische burgemeester van Montpellier, Michaël Delafosse. "Gezien de prijs van benzine kan deze maatregel het autogebruik helpen verminderen. Voor een echtpaar met twee kinderen liep de totale jaarlijkse factuur voor stadsvervoerabonnementen al gauw op tot 1.472 euro per jaar." Het stadsbestuur hoopt op een stijging van het aantal tram- en busreizigers. 

Montpellier volgt hiermee het voorbeeld van enkele andere Europese gebieden. Zo is sinds 2013 het openbaar vervoer in de Estse hoofdstad Tallinn helemaal gratis. En in 2020 besloot Luxemburg om reizen met trein, tram of bus kosteloos te maken in het hele land voor bevolking én bezoekers. In Frankrijk volgden al een veertigtal kleinere gemeenten, maar Montpellier is in dit rijtje de eerste Franse grootstad.

"Gratis openbaar vervoer is een idee dat past in de Europese Green New Deal, voor het stimuleren van klimaat en de koopkracht", legde Delafosse uit aan het Franse persbureau AFP. "We willen ook andere Europese burgemeesters helpen met het maken van deze keuze." Ook de Spaanse regering bereidt zich naar verluidt voor op de lancering van gratis openbaar vervoer. 

Het gratis openbaar vervoer is stapsgewijs ingevoerd in Montpellier. Sinds 2020 is reizen in het weekend gratis voor alle inwoners. In 2021 werd dat systeem uitgebreid naar de hele week voor mensen jonger dan 18 of ouder dan 65. Vanaf vandaag reizen alle inwoners kosteloos op elk moment. 

Maar voor wie buiten de stad woont, blijft een ticket betalend. Mogelijk zal de prijs zelfs stijgen. Een keuze die wordt bekritiseerd door de oppositie. "We schieten langs het doel", betreurt Alenka Doulain van MUPES (Montpellier, Union Populaire Écologique et Sociale). "Montpellier trekt heel wat werknemers aan die in aangrenzende gebieden wonen, wat zorgt voor talloze woon-werkverplaatsingen. Deze mensen vallen compleet uit de boot."

In 2022 haalde Montpellier 39 miljoen euro inkomsten binnen dankzij de ticketverkoop van openbaar vervoer, waarvan 90 procent werd bijgedragen door inwoners van de stad. Om dat inkomstenverlies te compenseren, heft de Zuid-Franse stad extra belastingen. Bedrijven met meer dan elf werknemers betalen een zogenaamde "mobiliteitsvergoeding", een bedrag dat al drie jaar op rij stijgt. 

Bij de oppositie klinkt er bovendien kritiek op de kwaliteit van de dienstverleningen. "Sinds de geleidelijke introductie van gratis vervoer is het vervoersaanbod verslechterd. Het heeft geleid tot een verminderde passagefrequentie op verschillende tram- en buslijnen." De stad reageerde op die kritiek met een grootschalige investering in de vervoersnetwerken. Er werden 70 nieuwe elektrische bussen en 77 nieuwe trams aangeschaft, goed voor een prijskaartje van 224 miljoen euro.