De fusiegemeente Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht wordt toegevoegd aan de provincie Oost-Vlaanderen. Dat heeft de Vlaamse regering vrijdag principieel beslist. De beslissing gaat nu naar de Raad van State. Wanneer de drie gemeenten zouden fuseren op 1 januari 2025, behoort de gemeente Zwijndrecht dus tot een andere provincie. Beveren en Kruibeke zijn nu al Oost-Vlaamse gemeentes.

“Een schande”, zegt Wilfried Valgaeren, die net als vele Zwijndrechtenaren op zaterdagvoormiddag boodschappen doet in de Statiestraat. “Wij hebben nooit gevraagd om met die andere gemeentes samen te gaan. Bij de volksraadpleging stonden mensen tot drie kwartier in de rij om hun stem uit te brengen, en dan wordt de uitslag uiteindelijk genegeerd.”

Zoals veel inwoners die we aanspreken, hangt voor Wilfried de overstap naar de provincie Oost-Vlaanderen samen met de volksraadpleging in september, waarbij tachtig procent van de opgedaagde Zwijndrechtenaars de fusie met Beveren en Kruibeke verwierp. “Maar de uitslag was niet-bindend en de plannen gingen toch gewoon door. Ook die aansluiting bij de provincie Oost-Vlaanderen is nergens voor nodig. Al mijn kameraden lachen met mij. Hoewel ik al dertig jaar in Zwijndrecht woon, ben ik geboren en getogen in het Kempense Ramsel. Ik voel mij een rasechte Antwerpenaar.”

Hoe men in Zwijndrecht over de fusie en de aanhechting bij de provincie Oost-Vlaanderen denkt, lijkt ook samen te hangen met de spreektaal. Anders dan het ‘Antwaarps’ van Wilfried, klinkt bij Peter Van Broeck en Tanja Smet een Waaslands accent door. “Ik was voorstander van de fusie”, stelt Peter. “Ook al omdat ik dacht dat die grotere gemeente op termijn onder Oost-Vlaanderen zou vallen. Mijn vrouw en ik zijn geboren en getogen Zwijndrechtenaren, en wij hebben ons altijd meer Waaslander dan Antwerpenaar gevoeld.”

“De achteruitgang is ingezet met het doortrekken van de tramlijn van Antwerpen naar Zwijndrecht. Dan zijn veel mensen van Linkeroever naar Zwijndrecht verhuisd en zijn wij een voorstedelijke gemeente geworden in plaats van een plattelandsgemeente. Door aan te sluiten bij Oost-Vlaanderen denk ik dat het dorpsgevoel opnieuw zal terugkeren”, klinkt het bij Peter.

Zijn vrouw Tanja treedt hem bij: “In onze kindertijd had je hier nog veel landbouwers. Ook in de polderdorpen, waar nu industrie zit. Ik vind het niet jammer dat wij straks van provincie veranderen. Door de Antwerpenaars werden wij toch altijd al bekeken als die boerkes van over ’t water. Nee, Antwerpenaars zijn wij nooit geweest. Wij zijn mensen van den buiten.”

In hetzelfde café, De Oude Kroon, zitten ook Machteld Cools en Gunter Geudens. Andere tafel, andere mening. “We zijn in snelheid gepakt”, reageert Gunter, die opgroeide op Linkeroever, maar intussen al ruim twintig jaar in Zwijndrecht woont. “Van een paar vrienden kreeg ik vrijdagavond al een sms’je ‘welkom in Oost-Vlaanderen’. Dat pikt”, zegt de man, terwijl hij zijn mouw opschuift om een tatoeage van een Antwerps Handje te tonen.

“De beslissing was er ook zo plots. Ruimte om in te gaan tegen een voorstel was er niet. Bij de volksraadpleging hebben wij tegen de fusie gestemd, en ook toen werd met de uitslag geen rekening gehouden.”

“Wij voelen ons totaal geen Oost-Vlamingen”, zegt Machteld, een Kempense. “Wij zijn destijds naar Zwijndrecht verhuisd, omdat het nog deel uitmaakte van de provincie Antwerpen en het ons een veilige en betaalbare plek leek om kinderen groot te brengen.”

“Ik stel mij vragen over de administratieve regeling”, vervolgt Gunter. “Zal ons adres veranderen? De naam van onze gemeente? Waar zullen wij terechtkunnen voor administratieve en bestuurlijke zaken? En welke financiële gevolgen zijn er naar belastingen en grondlasten toe? Daar tasten wij volledig in het duister.”

“En, je kan ermee lachen, maar wat met de lokale voetbalploegen?”, vraagt Machteld zich af. “Zwijndrecht en Burcht spelen in provinciale Antwerpen. Gaan die nu moeten aansluiten bij de Oost-Vlaamse liga, en in welke afdeling? Hoe dan ook, je geloof in de politiek krijgt zo een flinke knauw”, schudt de vrouw het hoofd. “De verkiezingen in 2024 staan voor de deur. Maar wat is de democratie nog waard, als je als burger het gevoel hebt dat je niet wordt gehoord of als je stem toch niet telt?”