Nieuw op 1 januari: fors duurdere sigaretten, hogere lonen en geen papieren ecocheques meer

In januari stijgen de lonen van meer dan een miljoen werknemers, een gevolg van de automatische indexering. De lonen in België worden aangepast aan de inflatie. Dat verschilt van sector tot sector. Voor heel wat werknemers is 1 januari een belangrijke indexeringsdatum.

Zo zien meer dan een half miljoen bedienden uit het paritair comité 200 – dat is het grootste paritair comité – hun loon in januari met 1,48 procent stijgen. De lonen van het horeca- en voedingsindustriepersoneel en het personeel in het wegvervoer voor derden zal met 1,83 procent stijgen. In de bouw wordt er met 0,45 procent geïndexeerd.

Verder zal het minimumpensioen voor werknemers op 1 januari met 2,08 procent omhoog gaan. Bij de ziekte-uitkering is er een toename van bruto 2 procent, voor uitkeringen die boven het minimum zitten en in 2019 zijn ingegaan. Voor alleenstaande werknemers met een volledige loopbaan, van 45 jaar, komt het minimumpensioen dan uit op 1.738,55 euro bruto per maand, of maandelijks 35,42 extra per maand. Voor een gezinspensioen is dat 2.172,49 euro.

De distributienettarieven voor elektriciteit en aardgas stijgen in 2024, gemiddeld met 8 procent. De distributienettarieven zijn de vergoeding voor het transport van stroom en aardgas naar je thuis of bedrijf. Ze dekken de kosten die netbeheerder Fluvius maakt voor de aanleg en het onderhoud van de distributienetten, en de transmissiekosten die Fluvius aan hoogspanningsnetbeheerder Elia betaalt.

Vanaf 1 januari stijgt het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas met respectievelijk 9,3 en 9,6 procent. Dat blijkt uit berekeningen van de federale energieregulator CREG. Het enkelvoudig tarief voor elektriciteit stijgt van 21,568 cent per kilowattuur (inclusief btw) naar 23,441 cent. Het sociaal tarief voor aardgas zal dan 5,371 cent per kilowattuur bedragen, inclusief btw. Nu is dat nog 4,902 cent.

Proximus verhoogt op 1 januari de tarieven van verschillende abonnementen. Volgens de telecomoperator blijft de inflatie druk uitoefenen op zijn kosten. Ze trekken de prijs van de populaire Flex-packs – die internet, televisie en een mobiel abonnement bundelen – met 3 euro per maand op. In ruil krijgen die klanten wel wat extra mobiele data. Losse internetabonnementen worden 2 tot 3 euro duurder, afhankelijk van het product. Het duurste abonnement, Maxi Fiber, krijgt een hogere snelheid. Het goedkoopste instapabonnement voor vast internet, Internet Essential, stijgt van 25 naar 28 euro per maand.

Ook de tv-opties maakt Proximus duurder. De bundel Pickx Mix, met onder meer een aantal extra zenders en een catalogus programma’s op aanvraag, zal vanaf 1 januari 12,99 euro per maand kosten in plaats van 10,99 euro. De sportoptie Pickx Sports, met onder meer het Belgisch voetbal, gaat van 16,99 euro naar 18,99 euro.

Papieren ecocheques moeten ten laatste op 31 december van dit jaar opgebruikt zijn. Dan verstrijkt de geldigheid van de laatste papieren ecocheques. Werkgevers verstrekken al twee jaar enkel digitale ecocheques, maar de papieren cheques konden dus nog tot eind 2023 gebruikt worden.

Goed nieuws dan voor zo'n 65.000 federale ambtenaren, want zij krijgen vanaf 1 januari maaltijdcheques. De nominale waarde van de cheque werd vastgelegd op 6 euro, meldt de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning.

Wie ziek wordt tijdens zijn of haar verlof zal die vakantiedagen vanaf 1 januari kunnen compenseren. Werknemers die ziek worden of het slachtoffer worden van een ongeval tijdens het verlof, kunnen vanaf 1 januari 2024 een ziektebriefje indienen bij hun werkgever. De werknemer behoudt dan het recht op gewaarborgd loon tijdens die ziektedagen, en de ziektedagen komen weer op de vakantieteller terecht.

Dat betekent niet dat het verlof daarna automatisch wordt verlengd. Daarvoor moet de werkgever de toestemming geven.

Zieke werknemers en zelfstandigen worden vanaf 1 januari strakker opgevolgd door de ziekenfondsen. In het eerste jaar na hun uitval zullen ze zich onder meer drie keer fysiek moeten melden bij de dokter van de mutualiteit. De ziekenfondsen zijn aan boord voor de nieuwe aanpak, zei minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) al. Het RIZIV controleert of die af­spraken correct gebeuren.

Met de 270 miljoen die de Vlaamse regering in de Septemberverklaring vrijmaakte voor de sector van de kinderopvang, moeten er in 2024 onder meer 5.000 nieuwe plaatsen bijkomen. Van die 5.000 plaatsen zijn er zeker 3.000 met de basissubsidie, de overige 2.000 zijn inkomensgerelateerde plaatsen. De jaarlijkse indexering betekent daarnaast wel duurdere kinderopvang. Op 1 januari start ook de overgangsperiode om het aantal kinderen per begeleider naar beneden te brengen.

De ouderbijdrage wordt vanaf 2024 met 4 procent geïndexeerd. Momenteel ligt de ouderbijdrage tussen 6 en 33,31 euro per dag, en dat wordt opgetrokken naar 6,24 euro en 34,64 euro per dag. Voor de laagste inkomens stijgt de gemiddelde maandfactuur voor voltijdse opvang met 5,20 euro, tot 136,21 euro. Voor de hoogste inkomens komt er in een doorsnee maand 29 euro bij.

Sigaretten worden vanaf 1 januari 2 euro per pakje duurder. De prijsverhoging is een van de maatregelen die de federale regering goedkeurde in de strijd tegen roken. Ook de prijs van e-sigaretten gaat omhoog: er wordt een accijns ingevoerd van 0,15 euro per milliliter.

Werknemers die minstens vier vijfde werken en gepensioneerden kunnen vanaf 1 januari in nog eens twaalf extra sectoren aan de slag als flexi-jobber. Daarbij horen onder meer het onderwijs en de kinderopvang, maar ook de voeding en de autosector. Daarnaast wordt de sociale bescherming verhoogd.

Samen met de uitbreiding komt er ook een inkomstenplafond van 12.000 euro per jaar, en de patronale bijdrage gaat van 25 naar 28 procent. Er zijn ook antimisbruikbepalingen vastgelegd.

Vanaf 1 januari 2024 is er geen fiscaal voordeel meer voor de tweede woning. De Kamer stemde eind 2022 reeds in met de afschaffing van de federale belastingvermindering voor de tweede of volgende woning.

Vlaanderen had enkele jaren geleden al de belastingvermindering voor de eerste woning – de geïntegreerde woonbonus en daarvoor de woonbonus – afgeschaft. Voor de tweede woning was echter nog een belastingvermindering mogelijk. Die was na de zesde staatshervorming een federale bevoegdheid gebleven.

Maar vanaf 2024 kan de belastingplichtige bij een nieuwe lening niet langer genieten van dat fiscaal voordeel voor kapitaalaflossingen van een lening voor een tweede woning. Het voordeel blijft behouden voor leningen aangegaan op uiterlijk 31 december 2023.

Wie vanaf 1 januari 2024 een elektrische auto inschrijft, kan een premie aanvragen voor de aankoop. Voor een nieuwe wagen kan men het eerste jaar rekenen op een premie van 5.000 euro en voor een tweedehands voertuig 3.000 euro.

Particulieren, maar ook vzw’s en deelaanbieders kunnen de premie aanvragen. Op die manier moeten mensen over de streep getrokken worden die de prijs van een elektrische auto te hoog vinden. Elke aanvrager kan maximaal één premie aanvragen, moet in het Vlaams gewest wonen en moet de wagen zeker drie jaar houden.

De maximale fietsvergoeding voor werknemers stijgt vanaf 1 januari. Elke werknemer heeft recht op zo’n fietsvergoeding, die van 0,27 euro stijgt naar 0,35 euro per afgelegde kilometer in 2024. Ook komt er voor het eerst een fiscaal plafond van 2.500 euro op die vergoeding. Tot dat bedrag is de fietsvergoeding vrijgesteld van sociale en fiscale bijdragen.

De federale regering verlaagt op 1 januari 2024 de uitkering aan tijdelijke werklozen van 65 naar 60 procent. Op die manier zou er zowat 34 miljoen euro bespaard kunnen worden. Er was al geweten dat de werkgevers een deel van die besparing zouden moeten opvangen, maar eind december raakte bekend dat het om vijf euro per dag zou gaan.

Bpost trekt op 1 januari de prijzen voor postzegels opnieuw op. De non-priorzegel kost vanaf januari per stuk 1,46 euro in plaats van 1,39 euro, of 1,43 euro per stuk bij aankoop van een vel van 10. De priorzegel zal 2,27 euro per stuk kosten in plaats van 2,17 euro, of 2,24 per stuk bij aankoop van een vel van 10.

Ook pakjes versturen wordt duurder, al zegt bpost dat er manieren bestaan om minder te betalen zoals een verzendetiket online afdrukken en betalen en pakjes versturen via een van de 3.000 afhaalpunten van bpost.

Alle leveranciers van elektriciteit en aardgas in Vlaanderen moeten vanaf januari een facturering op maandbasis aanbieden, gebaseerd op het gemeten energieverbruik van klanten met een digitale meter. Voorheen gold dat alleen voor leveranciers met meer dan 200.000 klanten. Vlamingen kunnen dan, onafhankelijk van hun leverancier, hun energie betalen zonder verplicht te moeten werken met voorschotten en een jaarlijkse afrekening.

Elk appartementsgebouw in Vlaanderen moet vanaf 1 januari 2024 over een energieprestatiecertificaat (EPC) voor de gemeenschappelijke delen, zoals de traphal of het dak, beschikken. Voorheen gold de verplichting enkel voor grotere gebouwen, maar vanaf volgend jaar moeten ook appartementen met minder dan vier wooneenheden het certificaat hebben.

Vanaf 2024 is er geen verlaagd btw-tarief voor zonnepanelen en zonneboilers meer voor woningen jonger dan tien jaar. De tijdelijke btw-verlaging is wel tot eind 2024 verlengd voor warmtepompen. Op Vlaams niveau valt in 2024 de premie voor zonnepanelen weg.

Voorhuwelijkssparen bij het ziekenfonds is vanaf 2024 niet meer mogelijk. Wie voor 2024 aan voorhuwelijkssparen deed, kan dit blijven doen. Zo dooft het systeem uiteindelijk uit. Bij voorhuwelijkssparen kan de jongere, of kunnen de ouders, vanaf 14 jaar jaarlijks 18 tot 48 euro storten. De jongere ontvangt het geld en de intrest bij het huwelijk of wettelijk samenwonen, of als hij dertig jaar wordt. Het rendement kan nu nog oplopen tot 125 procent.

Er was kritiek van discriminatie op het systeem omdat wie niet trouwt of feitelijk samenwoont, een lager rendement krijgt.

Tot nu moest de ‘erfpachter’ of de ‘opstalhouder’ 2 procent registratierechten betalen op het totaal van de vergoedingen betaald aan de eigenaar. Vanaf 2024 wordt dat 5 procent. Fednot, de Federatie van het Notariaat, serveert er meteen een voorbeeld bij. Als pakweg een erfpacht wordt aangegaan voor 52 jaar aan 750 euro per jaar, dan geeft dat volgende berekening: 5 procent op 39.000 euro, ofte 750 maal 52, of 1.950 euro registratierechten.

Het recht van erfpacht is het recht om het volle genot te hebben van een onroerend goed, dat aan iemand anders toebehoort, gedurende een periode van minimaal 15 jaar tot maximaal 99 jaar. Het recht van opstal is dan weer het recht om de eigendom van gebouwen of beplantingen te hebben op andermans grond, gedurende een periode van maximaal 99 jaar.

Verder meldt Fednot dat er niet langer een meeneembaarheid van verkooprecht of registratiebelasting bij aankoop van een nieuwe woning is vanaf 1 januari. Met de meeneembaarheid kunnen kopers, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, een bedrag aan verkooprecht dat ze eerder betaald hadden, in mindering brengen van het verkooprecht dat verschuldigd is naar aanleiding van een nieuwe aankoop.

Een vijftigtal geneesmiddelen voor kinderen met kanker dat tot nu toe niet werd terugbetaald, zal vanaf 1 januari wel worden terugbetaald. De geneesmiddelen in kwestie worden ‘off label’ gehouden door farmaceutische bedrijven, waardoor ze niet terugbetaald worden en dat belemmert de optimale behandeling van kinderen met kanker. Dankzij een aangepaste conventie is er een structurele oplossing voor de problematiek.

Op initiatief van Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) en VDAB kunnen jongeren zonder diploma vanaf 1 januari ervaring opdoen in ‘leerjobs’. Met dat nieuwe instrument kunnen kwetsbare jongeren een beroepskwalificatie behalen, die hen extra kansen geeft op de arbeidsmarkt. In de eerste fase gaat het om een driejarig proefproject.

Wie ouder is dan 18 jaar, geen diploma heeft en minstens twee jaar de schoolbanken heeft verlaten, kan via een leerjob ervaring en kennis opdoen en daarvoor een vergoeding ontvangen. Aan het eind van het traject, maximaal twee jaar later, voert de jongere een EVC-test uit (Erkennen van Verworven Competenties). Eens geslaagd levert dat een beroepskwalificatie op. Dat is een bewijs van kennen en kunnen om een bepaald beroep uit te oefenen.

De rekenmethode om de Nutri-Score van een product te bepalen, wordt vanaf 1 januari strenger. In het totaal zullen 40 procent van alle producten impact ondervinden van de nieuwe rekenmethode die rekening houdt met de meest recente voedingsaanbevelingen.

De Nutri-Score geeft via het etiket aan hoe gezond een voedingsmiddel is, gebaseerd op de hoeveelheid aanwezige calorieën, totale suikers, verzadigd vet, zout, eiwit, vezels, fruit, groente en noten. De nieuwe rekenmethode geldt voor alle producten die vanaf 1 januari 2024 worden geproduceerd. Voor bestaande producten krijgen producenten twee jaar de tijd om de etiketten aan te passen.

Diabetespatiënten kunnen vanaf 1 januari elk jaar vier keer gratis diabeteseducatie volgen en twee keer gratis naar de diëtist. De maatregelen zijn onderdeel van het nieuwe opstarttraject diabetes, dat de federale regering in oktober goedkeurde. Het nieuwe opstarttraject staat open voor alle mensen met diabetes (diagnose type 2) die niet in een gespecialiseerd traject zitten.

Ook het jaarlijkse preventieve mondonderzoek wordt volledig terugbetaald, en dat voor alle mensen met diabetes ongeacht het zorgtraject dat ze volgen. Verwacht wordt dat meer dan 250.000 mensen in aanmerking komen voor het diabetestraject.

Multinationals moeten voortaan een minimumbelasting betalen in ons land. De administratie raamt de opbrengst in 2024 op 634 miljoen euro. De minimumbelasting zorgt ervoor dat elke grote onderneming met een omzet van minstens 750 miljoen euro vanaf 2024 minstens 15 procent vennootschapsbelasting betaalt.

Daarmee is België een van de eerste landen die de wereldwijde minimumbelasting in zijn nationale wet verankert. Om zowel de invoering als de inning vlot te laten verlopen, zal een gespecialiseerd team binnen de federale overheidsdienst Financiën versterkt worden.

Het deel van het Vlaamse wegennet waarop de kilometerheffing voor vrachtwagens geldt, wordt op 1 januari met 686 kilometer uitgebreid. Daarmee zal het effectief betolde wegennet in Vlaanderen net geen 2.500 kilometer lang zijn, of een toename met bijna 40 procent. In Vlaanderen en Brussel blijft het tarief hetzelfde, in Wallonië is er een indexering.

Op het volledige Vlaamse wegennet geldt vanaf 1 januari ook een voordeeltarief van 0 cent/km voor zero-emissievoertuigen (ZEV). In Brussel en Wallonië vallen deze voertuigen nog altijd onder euronorm 6. De indexering van de Waalse tarieven bedraagt gemiddeld 4 procent.

Twaalf “fast teams” moeten vanaf 1 januari burgers, bedrijven, scholen en andere organisaties bijstaan bij het installeren van zonnepanelen die ze niet zelf nodig hebben, maar waarvan de opgewekte energie kan worden herverdeeld. “We nemen het paperassenwerk bij de burger of bedrijven weg”, zegt Vlaams minister van Bestuurszaken Gwendolyn Rutten (Open Vld).

Het wordt de tak van de teams om de moeilijke juridische, administratieve of technische vraagstukken uit te dokteren en innovatieve projecten in gang te zetten. Burgers of bedrijven die vragen hebben, kunnen terecht in de energiehuizen.

Het plafond voor de tussenkomst van de verzekeringssector bij natuurrampen wordt meer dan verviervoudigd en vastgelegd op 1,6 miljard euro. Aanleiding voor de verviervoudiging waren de overstromingen van juli 2021, die aan 39 mensen het leven kostten.

Volgens minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) rekende de Nationale Bank (NBB) dat de impact beperkt zal blijven tot een premiestijging van 1,26 procent. Een gematigde stijging, vindt hij, omdat de sector geacht wordt vlot een herverzekeringsdekking te vinden. De kosten kunnen zelfs lager uitvallen, omdat de onzekerheid waar de sector mee kampt, afneemt.

De deur-aan-deurverkoop van energiecontracten wordt vanaf 1 januari aan banden gelegd. Concreet zorgt de nieuwe wetgeving ervoor dat bij deur-aan-deurverkoop enkel nog een vrijblijvend aanbod voor een energiecontract zal kunnen worden aangeboden. Daarnaast komt er een verplichte bedenktijd van minstens drie dagen voor het contract gesloten kan worden. En tijdens die bedenktijd kan het aanbod bovendien niet worden gewijzigd. Dat moet ertoe leiden dat de klant niet langer onder druk gezet kan worden en rustig kan nadenken over het voorstel van de leverancier.

In de meeste Vlaamse gemeenten en Brussel wordt de selectieve inzameling van organisch afval verplicht. Organisch afval mag vanaf dan niet langer in de restafvalzak. Omdat enkele Vlaamse gemeenten niet tijdig klaar geraakt zijn, geldt de verplichting daar voorlopig niet. In de Brusselse gemeenten moeten etensresten sinds 15 mei in een aparte oranje zak, en ook verschillende Vlaamse gemeenten maakten al eerder de overstap.

De verplichting geldt zowel voor bedrijven als gezinnen.

Studenten klinische psychologie en orthopedagogie die vanaf januari 2024 afstuderen, moeten verplicht een extra praktijkstage doen om therapie te kunnen geven. De federale regering had die hervorming eerder twee keer met een jaar uitgesteld omdat er onvoldoende erkende stagemeesters waren.

De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) en de Fédération des étudiantes Francophones (FEF) stellen zich vragen bij de invoer van de verplichte stage. De twee organisaties maken zich zorgen over een mogelijk tekort aan stageplekken, onvoldoende vergoeding en uitbuiting van studenten.

Vanaf 1 januari 2024 bestaat in België een kunstwerkcommissie. Die krijgt onder meer de bevoegdheid om kunstenaars te erkennen, waardoor ze volledige sociale bescherming genieten. Het attest is vijf jaar geldig en geldt voor zowel kunstenaars, als voor wie technische of ondersteunende activiteiten met artistieke impact uitoefent.

Via de nieuwe website en de online dossiertool kan elke artiest vanaf 1 januari een dossier indienen om te worden erkend als kunstwerker. Kunstwerkers die tot nu al onder de regeling van het oude kunstenaarsstatuut vielen, komen automatisch in aanmerking voor het nieuwe kunstwerkattest.

Vanaf 1 januari 2024 geldt in heel het land een permanent verlaagd btw-tarief van 6 procent bij de sloop en heropbouw van een woning. Voor zo’n aankoop via bouwpromotoren is er een overgangsregeling in 2024, maar nadien geldt hier het normale tarief van 21 procent.

De btw-verlaging was met de coronacrisis als relancemaatregel reeds tijdelijk uitgebreid van de 32 centrumsteden naar heel België. De federale regering heeft de maatregel met de begrotingsopmaak in het najaar van 2023 nu verankerd.

Daarbij zijn wel “sociale voorwaarden”: in aanmerking komen particulieren die zelf hun enige en eigen woning laten bouwen, met een maximale bewoonbare oppervlakte van 200 vierkante meter. Ook komen particulieren en rechtspersonen in aanmerking die woningen laten bouwen om daarna langdurig te verhuren in het kader van sociaal huisvestingsbeleid.

Vanaf 2024 is er geen fiscale regularisatie meer mogelijk. Fiscale zondaars kunnen hun zwart geld niet meer regulariseren met de zogenaamde eenmalige bevrijdende aangifte.

Wie nog een volledige aangifte van bijvoorbeeld zwart geld op een buitenlandse rekening voor de deadline indient bij de fiscus, betaalt een boete en krijgt fiscale en strafrechtelijke immuniteit in ruil. Voor fiscaal niet-verjaarde inkomsten bedraagt het boete­tarief tot dan 25 procent bovenop de normale heffing. Voor fiscaal verjaard kapitaal is dat een forfaitaire heffing van 40 procent.

De Car-Pass, het document dat extra informatie bevat over een occasiewagen, evolueert op 1 januari tot een digitaal onderhoudscertificaat. Het zal meer informatie bevatten, waaronder een beschrijving van uitgevoerde werkzaamheden.

De Car-Pass werd in 2004 ingevoerd als instrument in de strijd tegen fraude met kilometertellers. Ze bevat de kilometerstand, maar ook het merk en het model van het voertuig, het chassisnummer, de datum van de eerste registratie en de verkoopprijs.

In 2018 zijn daar ook de Euronorm en de CO2-uitstoot aan toegevoegd. Sinds juli 2023 moet ook vermeld staan of er in de wagen een elektrische (hulp)motor aanwezig is. Bij elektrische wagens zal vanaf dan de radius worden vermeld, bij niet-elektrische wagens het type brandstof.

Het examen voor chauffeurs die gevaarlijke goederen willen vervoeren, wordt vanaf 1 januari 2024 volledig gedigitaliseerd. In plaats van een keer per maand op één locatie worden de schriftelijke examens volgend jaar in de week op een zelf te kiezen moment georganiseerd bij een van de zestien erkende examencentra. Dat meldde GOCA Vlaanderen, de sectorfederatie voor de autokeuring en examinering voor het rijbewijs.

Jaarlijks worden er 3.000 examens afgelegd. Aan het examen zelf verandert niets. Het blijft een openboekexamen dat per categorie negentig minuten duurt.

Feitelijk samenwonenden in het Brussels Gewest worden vanaf 1 januari onder bepaalde voorwaarden gelijkgesteld met echtgenoten en wettelijk samenwonenden. Door de nieuwe regeling op initiatief van Brussels minister van Financiën Sven Gatz, worden mensen niet langer benadeeld die samenleven zonder officiële erkenning van hun verbondenheid.

Zij moeten dan wel hebben samengeleefd in een gemeenschappelijk huishouden - in beginsel één jaar om van de laagste tarieven te kunnen genieten, en drie jaar om te kunnen genieten van de vrijstelling op de gezinswoning.

Erelonen tandartsen stijgen met 6 procent

Samen met de gezondheidsindex zullen de erelonen van tandartsen op 1 januari 2024 met 6,05 procent stijgen. Dat heeft het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) bekendgemaakt. Alleen patiënten die een tandarts hebben die niet bij een conventie is aangesloten, zullen een verschil opmerken.

Als gevolg van de inflatie zijn zowel ingrepen als terugbetalingen in de tandzorg gestegen. Bij een geconventioneerde tandarts zullen patiënten, net als in 2023, nog steeds 7 euro uit eigen zak moeten betalen voor een behandeling. Dat aandeel wordt niet geïndexeerd. Ook voor wie een verhoogde tegemoetkoming geniet, verandert er niets. Bij een tandarts die niet geconventioneerd is en zich dus niet aan de voorgestelde tarieven van de vakbonden houdt, kunnen de extra kosten wel op de rekening van de patiënt terechtkomen.